Suudi Arabistan ve Umman Yemen’de siyasi çözümünde mutabık

Suudi Veliaht Prensi, Neom Bay Havaalanı’nda Umman Sultanı'na veda etti (SPA)
Suudi Veliaht Prensi, Neom Bay Havaalanı’nda Umman Sultanı'na veda etti (SPA)
TT

Suudi Arabistan ve Umman Yemen’de siyasi çözümünde mutabık

Suudi Veliaht Prensi, Neom Bay Havaalanı’nda Umman Sultanı'na veda etti (SPA)
Suudi Veliaht Prensi, Neom Bay Havaalanı’nda Umman Sultanı'na veda etti (SPA)

Suudi Arabistan ve Umman, Yemen krizine siyasi bir çözüm bulunması ve Yemen halkının insani acılarına son verilmesi yönündeki çabalarını sürdürme konusunda hemfikir olduklarını açıkladı. İki ülke aynı zamanda bölgesel ve uluslararası güvenlik ve istikrarın sağlanması için İran'ın nükleer ve füze dosyasını tüm bileşenleri ve sonuçlarıyla birlikte ciddi ve etkili bir şekilde ele almanın ve bu yönde işbirliğinde bulunmanın önemini vurguladı.
Umman Sultanı Heysem bin Tarık'ın Suudi Arabistan ziyareti sona ermeden önce Riyad ve Maskat’ın yaptığı ortak açıklamada, Yemen krizine yönelik kapsamlı bir siyasi çözümün Körfez Girişimi’ne ve uygulama mekanizmasına, Yemen’de düzenlenen Ulusal Diyalog Konferansı çıktılarına, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2216 sayılı kararına ve Suudi Arabistan'ın Yemen krizini sona erdirip Yemen halkının insani acılarına son verme girişimine dayanması gerektiği belirtildi.
Bölgesel ve uluslararası güvenlik ve istikrarın sağlanması için İran'ın nükleer ve füze dosyasını tüm bileşenleri ve sonuçlarıyla birlikte ciddi ve etkili bir şekilde ele almanın ve bu yönde işbirliğinde bulunmanın önemini vurgulayan iki ülke, iyi komşuluk, BM kararlarına ve uluslararası meşruiyete saygı ve bölgeyi tüm istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerden koruma ilkelerinin altını çizdi. Aynı zamanda tutumlarını kendi çıkarlarına hizmet edecek, bölge ve dünyada güvenlik ve istikrarı destekleyip geliştirecek şekilde koordine etme çalışmalarını teyit etti.
Sultan Heysem bin Tarık, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz'i Umman Sultanlığını ziyaret etmeye davet etti.
Çeşitli alanlarda ikili ilişkilerini güçlendirmek için dışişleri bakanları başkanlığında Suudi-Umman Koordinasyon Konseyi’nin kurulmasına yönelik anlaşmalarını memnuniyetle karşılayan iki taraf, doğrudan kara yolu ve sınır çıkışının açılmasını hızlandırma yönünde ilgili makamlara talimat verme üzerine anlaştı. Nitekim bu gelişme, iki kardeş ülke arasında istenen ekonomik entegrasyonun sağlanması için vatandaşlarının sorunsuz hareket etmesine ve tedarik zincirlerinin entegrasyonuna katkıda bulunacak.
Yetkilileri arasındaki etkili iletişimi memnuniyetle karşılayan iki ülke, aralarında çeşitli ekonomi, ticaret, yatırım, güvenlik, kültür, diplomasi ve eğitim alanlarında, aynı zamanda ortak çıkarlarını artıracak, iki ülkenin halklarına refah getirecek her şeyde işbirliğine yönelik bir dizi anlaşma ve mutabakat zaptı imzalanması için çalışılacağını belirtti.
Kamu ve özel sektörü, iki halkın arzularını gerçekleştirecek kaliteli ticaret ve yatırıma ulaşmaları yönünde teşvik ederek ekonomik işbirliğinin hızını artırma konusundaki kararlılıklarını teyit den iki ülke, Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu ve Umman’ın 2040 Vizyonu hedeflerine ulaşılmasına katkıda bulunacaklarını vurguladı. Aynı zamanda Dukm bölgesindeki yatırımlar ve enerji alanında işbirliğinin yanı sıra gıda güvenliği alanında ortaklık kurulacağını, çeşitli kültür, spor ve turizm faaliyetlerinde işbirliği de dahil olmak üzere bir dizi ortak girişim başlatılacağını belirtti.
Suudi Odalar Birliği Başkanı, Umman Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı ve Suudi-Umman İş Konseyi'nin her iki taraftan başkanlarının katılımıyla Suudi-Umman İş Konseyi'nin bu ayın başlarında video konferans yoluyla toplanması da memnuniyetle karşılandı. Nitekim bu gelişme, iki ülkedeki özel sektörlerde doğrudan ve dolaylı yatırım fırsatlarının ve işletme sahipleri arasındaki ziyaret alışverişinin artırılmasını, konferanslar ve sergiler düzenlenmesini ve iki ülkede ekonomik projeler yapılmasını sağlayacak.
Umman ve Suudi Arabistan, çevre, gıda güvenliği ve Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bin Abdülaziz tarafından açıklanan Yeşil Orta Doğu Girişimi alanlarında iş birliğinin güçlendirilmesi gerektiğini de teyit etti.
İki taraf da tüm dünyayı etkisi altına almaya devam eden koronavirüs salgını nedeniyle piyasalardaki zayıf talebe rağmen Suudi Arabistan başta olmak üzere Umman'ın da katılımıyla OPEC Plus ülkelerinin petrol piyasalarında istikrar ve dengeyi sağlar nitelikteki çabalarına övgüde bulunarak petrol piyasalarındaki istikrarı desteklemek için işbirliğine devam edilmesi gerektiğini vurguladı. Sera gazı emisyonlarının yol açtığı zorlukların üstesinden gelme yönünde G-20’nin entegre ve kapsamlı bir çerçeve olarak onayladığı dairesel karbon ekonomisi yaklaşımının uygulanmasına yönelik işbirliğinin artırılmasını da memnuniyetle karşıladı. Bu, aynı zamanda azaltma, yeniden kullanım, geri dönüşüm ve imha olmak üzere dört bileşeninin uygulanması yoluyla emisyonları yönetmenin ekonomik olarak sürdürülebilir yolunu temsil eden bir yaklaşım sayılıyor.
İki ülke, ilgili makamları ileri teknolojiler, inovasyon, enerji projeleri, yenilenebilir enerji, endüstri, sağlık ve ilaç endüstrilerinde aralarındaki karşılıklı yatırım fırsatlarını incelemeye, gayrimenkul, turizm, petrokimya, tedarik zincirleri ve lojistik ortaklıklar, aynı zamanda her iki ülkeye de fayda sağlayan bilgi teknolojisi ve finansal teknoloji alanlarında gelişme sağlamaya yönlendirme üzerine anlaştı. Mevcut yetenekleri ve iddialı fırsatları göz önünde bulunduran iki taraf, Suudi şirketlerinin Umman Sultanlığının amaçladığı kaliteli projelere yaptıkları yatırımları memnuniyetle karşıladı.
Veliaht Prens, Savunma Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Muhammed bin Selman, iki günlük Suudi Arabistan ziyaretini tamamlayan Umman Sultanı Heysem bin Tarık’ı Neom Bay Havaalanı’ndan uğurladı. Uğurlamaya Tebük Valisi Prens Fahd bin Sultan, İçişleri Bakanı Prens Abdulaziz bin Suud bin Nayef ve Umman'ın Suudi Arabistan Büyükelçisi Faysal bin Türki Al Said de yer aldı.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında dün Tahran'da İran Dini Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Prens Halid bin Selman, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in yazılı bir mesajını ilettiğini belirterek, Dini Lider’le ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Tesnim haber ajansından aktardığına göre Hamaney görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkiler her iki ülke için de faydalı… Birbirimizi tamamlayabiliriz” ifadelerini kullandı.

Tesnim, Hamaney ile yapılan görüşmeye İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Prens Halid bin Selman, dün Tahran'a varışında Bakıri ile bir araya geldi. İran haber ajansları Bakıri'nin Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından beri Suudi Arabistan ile ilişkilerin artarak geliştiğini söylediğini aktardı. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini ve ülkesinin Suudi Arabistan ile savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tesnim'e göre Bakıri, “İran, Suudi Arabistan'ın Gazze Şeridi ve Filistin konusundaki tutumunu takdir ediyor” dedi.

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Prens Halid bin Selman'ın ziyareti, her iki ülkeyi de ilgilendiren boyutları olan bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ortasında gerçekleşiyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için İran’a geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdullatif el-Melhem, Suudi Arabistan Savunma Bakanı’nın İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin Anlaşması’na bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ile Tahran arasındaki koordinasyon ve iş birliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

 Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)

Şarku’l Avsat'a konuşan el-Melhem, Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamaya çalıştığını, bölgeyi çatışmalar evresinden istikrar ve güvenlik evresine taşımayı hedeflediğini ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklandığını söyledi. Suudi Arabistan ve İran arasındaki ikili ilişkilerin gelişmesinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin ‘bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahın sağlanması ve halkların özlemlerinin gerçekleştirilmesi’ için yürüttüğü çabaların meyvelerinden biri olduğunu belirtti. Ziyaretin Suudi Arabistan'ın uluslararası ve bölgesel taraflarla iş birliği ve eşgüdüm içerisinde bölgenin güvenlik ve istikrarını arttırmaya yönelik devam eden diplomatik çabalarının bir parçası olması bekleniyor.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinden iki haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. İkili istişarelerin yanı sıra Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve bu konuda sarf edilen çabaları ele aldı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı'nın Tahran ziyareti kapsamında bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Söz konusu ziyaret öncesinde bir dizi gelişme yaşandı. ABD-İran görüşmelerinin ilk turu geçtiğimiz cumartesi günü Umman'ın başkenti Maskat'ta gerçekleştirilirken, Suudi Arabistan ve ABD tarafları geçtiğimiz hafta beş istasyonda bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresinde bulundu.

Ziyaret, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Pekin Anlaşması ve 10 Mart'ta Çin'in himayesinde iki ülke arasındaki tarihi uzlaşma ve ilişkilerin yeniden başladığının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önde gelen Suudi yetkililerden biri.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)

Pekin Anlaşması’nın ardından iki ülkeden bir dizi üst düzey yetkili karşılıklı ziyaretlerde bulundu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan Haziran 2023'te Tahran'a ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslam kardeşliği ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu’ vurgulayan Prens Faysal bin Ferhan, “Bu ilişkiler bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Şartı gibi açık bir temele dayanmaktadır” dedi.

Pekin'deki anlaşmanın ardından bir dizi İranlı yetkili benzer şekilde Suudi Arabistan'ı ziyaret etti. Bu isimler arasında eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif yer alıyordu.

Pekin Anlaşması taahhütleri

Pekin Anlaşması'nı takip etmek üzere kurulan Suudi Arabistan-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda iki ülke, Pekin Anlaşması'nı tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlı kalarak ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini geliştirme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşması'nı geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu ve Pekin Anlaşması'nın tümüyle uygulanması konusundaki kararlılığını açıkladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da ‘mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel iş birliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini’ gerektirdiğini belirtti. “İran-Suudi Arabistan eylemleri kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde ikili ve çok taraflı uluslararası iş birliğinin başarılı bir modelini taçlandırmaktadır” diyen Revançi, iki tarafın tarihi ve kültürel bağlar ve iyi komşuluk ilkesi temelinde çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında iş birliğini geliştirmeye devam ettiğini bildirdi.