Filistin Başbakanı İştiyye: 183 milyon dolarlık kesinti, mali açıdan bizi zor durumda bırakıyor

Batı Şeria'da bulunan Beytüllahim'de Arap Rehabilitasyon Derneği merkezinde protez uzuv üretiliyor (Wafa)
Batı Şeria'da bulunan Beytüllahim'de Arap Rehabilitasyon Derneği merkezinde protez uzuv üretiliyor (Wafa)
TT

Filistin Başbakanı İştiyye: 183 milyon dolarlık kesinti, mali açıdan bizi zor durumda bırakıyor

Batı Şeria'da bulunan Beytüllahim'de Arap Rehabilitasyon Derneği merkezinde protez uzuv üretiliyor (Wafa)
Batı Şeria'da bulunan Beytüllahim'de Arap Rehabilitasyon Derneği merkezinde protez uzuv üretiliyor (Wafa)

Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye, İsrail'in, Filistin yönetimi adına topladığı vergi gelirlerinden 597 milyon şekel (183 milyon dolar)  kesme kararının, otoriteyi mali açıdan kritik bir duruma getireceğini ifade etti.
İştiyye, dün kabine toplantısında yaptığı açıklamada, Filistinlilerin şehit, tutuklu ve yaralıların ailelerine bağlılıkları nedeniyle İsrail hükümeti, Filistin yönetimi adına topladığı vergileri 1 Ağustos itibariyle ayda 50 milyon şekel kesilecek şekilde 597 milyon şekel kesintiye verdiği onayın imzalanan anlaşmalarla tutarsız, uluslararası hukuka aykırı ve yasa dışı bir eylem olduğunu vurguladı. Dünya ülkelerini ‘bu haksız kesintileri durdurma yönünde müdahale etmeye’ çağıran İştiyye, “İsrail'in 2019'dan bu yana mahkum ve şehitlere olan bağlılığımız nedeniyle kestiği toplam miktar yaklaşık 851 milyon şekele ulaştı. Şimdi de ayda 51 milyon şekel düşürülecek. Bu, bilhassa bağış fonları bu yıl harcanmadığı için bizi mali açıdan zor bir duruma sokuyor. Halkımıza bağlı olduğumuz, ulusal projemizi ve Filistin devletimizi korumak için Gazze Şeridi, Kudüs ve C Bölgesi'ni finanse etmeye devam ediyoruz. Yükümlülüklerimizi yerine getirmek için bankalardan borç almak zorundayız. Ancak bu, anormal ve sürdürülemez bir durum” ifadelerini kullandı.
İsrail Kabinesi, Savunma Bakanı Benny Gantz'ın Filistin Otoritesi’nin şehit ve mahkum ailelerine ödediği maaşlara eşdeğer bir miktar fonun kesilmesi talebini onayladı. Gantz tarafından Bakanlar Kurulu'na sunulan, Terör Finansörlüğü ile Mücadele Ulusal Dairesi tarafından hazırlanan rapora göre, Filistin Otoritesi ‘2020'de terörizme dolaylı destek’ olarak 597 milyon şekel (183 milyon dolar) transfer etti.
Başbakanlık tarafından yapılan açıklamada ise bu rapor ışığında İsrail'in Filistin Otoritesi’ne aktardığı aylık ödemelerden bu fonların kesileceği belirtildi. Bu İsrail’in bu yönde aldığı ilk kesinti kararı sayılmıyor. Bu politikasına 2018 yılında alınan bir kararla başlayan İsrail ‘katlin bedelini ödeme’ ilkesiyle Filistin Otoritesi’ni cezalandırdığını söylerken Otorite ise bu kararı reddediyor.
Bu konuda İsrail ile Filistin Otoritesi arasında yıllardır ciddi anlaşmazlıklar mevcut. Bu fonlar, İsrail Maliye Bakanlığının her ay Filistin topraklarına ithal edilen emtialar üzerinden toplayıp Filistin Maliye Bakanlığına aktardığı, ticari dengeye göre ayda yaklaşık 180 milyon dolar tutarındaki vergilerden oluşuyor.
Etik ve ulusal bir mesele olduğu için bu maaşları ödemeye devam edeceğini doğrulayan Filistin Otoritesi, son aylarda bu ücretleri ödeme mekanizmasını değiştirerek bir kısmını resmi ücret olarak değil de postaneler aracılığıyla ödedi. Aynı zamanda mahkumları bazıları iş başında, bazıları ise emekli görünecek şekilde memur kadrolarına aldı.
Bu adım, söz konusu ücretleri otoriteyi terörizmi desteklemekle suçlama yönünde bir kart olarak kullanan İsrail’in ayağını kaydırmayı amaçlıyor. Filistin liderliğinin terör eylemleri dolayısıyla hapishanedeki bireylere tazminat sağlama politikasını durdurmasını talep eden ABD yönetimi de bu adıma ikna olmuş durumda.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.