Yemen’den uluslararası topluma Husilerle var olan ilişkilerini değiştirme çağrısı

Yemen ordusu, Marib eteklerinde Husiler ile çatışmaya girdi. (AP)
Yemen ordusu, Marib eteklerinde Husiler ile çatışmaya girdi. (AP)
TT

Yemen’den uluslararası topluma Husilerle var olan ilişkilerini değiştirme çağrısı

Yemen ordusu, Marib eteklerinde Husiler ile çatışmaya girdi. (AP)
Yemen ordusu, Marib eteklerinde Husiler ile çatışmaya girdi. (AP)

Yemen hükümetiden dün yapılan açıklamada uluslararası toplumdan, Husi milislerinin, barış çabalarını engellemesi ve Kızıldeniz’deki Safer petrol tankerinin bakımını önlemesi ile ilgili çıkan uzlaşmazlıklar ile mücadelede tutumunu değiştirme talebinde bulunuldu. Ayrıca İran destekli milislerin Suudi Arabistan’daki sivilleri hedef aldığı saldırıların da kınanması istendi.
Yemen hükümetinin açıklamaları, Yemen Dışişleri ve Göçmen İşleri Bakanı Ahmed Avan bin Mübarek’in Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de, Marib ve Beyda’da devam eden çatışmalarla eş zamanlı olarak gerçekleştirilen Bağlantısızlar Hareketi Dışişleri Bakanları’nın ara dönem toplantısına video konferans ile katıldığı sırada geldi.
Ülkesindeki hükümetin istikrarı sağlamak için çalışmaya devam edeceğini vurgulayan Mübarek açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Barış için taviz üzerine taviz verdik ve halkın kanı döküldü. Sonuncusu Suudi Arabistan tarafından sunulan girişim ve Yemen’de kapsamlı sürdürülebilir bir çözüme uygun olarak Birleşmiş Milletler (BM) tarafından önerilen plan olmak üzere uluslararası ve bölgesel barış adımlarını olumlu karşıladık. Bunlar Körfez Girişimi, uygulama mekanizmaları, Ulusal Diyalog Konferansı'nın sonuçları ve özellikle 2216 sayılı olmak üzere ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarına dayanan adımlardır.”
Bin Mübarek, İran destekli Husi milislerinin tüm barış girişimlerine karşı çıktığını, balistik füzeler ve insansız hava araçlarıyla (İHA) Marib vilayetine aldırmaya devam ettiğini, sayıları 2 milyonu aşan masum sivilleri, çocukları, kadınları ve yerinden edilenleri hedef aldığını söyledi.
Yemenli Bakan, ülkesindeki darbeyi sona erdirmeyi, devleti ve kurumlarını yeniden inşa etmeyi, Yemen topraklarının güvenliği, istikrarı, birliği ve bütünlüğü sağlamayı ve ulusal değerleri korumayı amaçlayan Suudi Arabistan liderliğindeki meşruiyeti destekleyen Koalisyon’un rolüne de övgüde bulundu. Ayrıca Husi milislerinin neden olduğu insani krizi hafifletme noktasında Yemen’de insani yardım çalışmalarına katkıda bulunan tüm ülkelere de destekleri için teşekkür etti.
Mübarek, Hudeyde’nin kuzeyindeki Ras İsa Limanı’nda demirleyen ve patlama riski bulunan Safer petrol tankerine ilişkin de şunları söyledi:
“Yemen hükümeti yaklaşık üç yıldır Husi milislerinin, BM teknik ekiplerinin Safer petrol tankerine erişmesine izin vermemesi sonucu Kızıldeniz’de olası çevresel, ekonomik ve insani bir felaket konusunda uyarıda bulunuyor. Tanker 1 milyon varilden fazla ham petrol içeriyor ve her an patlama veya sızdırma tehlikesiyle karşı karşıya. BM’nin Husilerle iki yılı aşkın süredir yürüttüğü müzakerelere ve konuya ilişkin BMKG’de Temmuz 2020 ve Haziran 2021’de düzenlenen iki oturuma rağmen milisler tankeri siyasi şantaj aracı olarak kullanmaya devam ediyorlar. Bölgeyi ve dünyayı tahmin edilemeyecek sonuçlar doğuracak bir felaketle tehdit etmek, tüm bölgedeki ekonomiyi, çevreyi, deniz yaşamını ve uluslararası deniz hattını etkileyecektir.”
Uluslararası alanda darbeci milislerle yürütülen ilişki biçiminin değiştirilmesi çağrısında bulunan Bakan, Husilere aynı şekilde yaklaşmaya devam etmenin bir çözüm sağlamayacağı uyarısında bulundu. Ayrıca uluslararası toplumun, Safer petrol tankeri dosyasına ilişkin Husi yetkililerini cezalandırma noktasında yasal ve ahlaki sorumluluğunu üstlenmesi ile Yemen’in ve bölgenin önümüzdeki yirmi beş yıl boyunca maruz kalacağı potansiyel felaketin engellenmesi gerektiğini vurguladı.
Mübarek açıklamasının devamında uluslararası topluma, Husi milislerinin Marib, Beyda, Taiz, Hudeyde ve Dali vilayetlerinin yanı sıra Suudi Arabistan’da sivilleri hedef almaya devam etmelerini, ayrıca İran rejiminin açık desteğiyle deniz mayınları ve bomba tuzaklı teknelerle uluslararası deniz yollarını tehdit etmelerini kınama çağrısında bulundu. Söz konusu saldırıların tüm uluslararası normların ve yasaların açık bir ihlali olduğunu kaydetti.
Operasyonlar sürüyor
Yemen ordusuna bağlı kaynaklar dün meşruiyeti destekleyen Arap Koalisyonu’na ait bir uçağın Marib vilayetinin güneyindeki cephelerde başta Husi milislerinin toplanma noktaları olmak üzere birkaç farklı bölgeye hava saldırısı düzenlediğini aktardı.
Yemen Silahlı Kuvvetleri Medya Merkezi, ordunun ve halk direnişinin de Husi milislerinin Marib’in batısındaki Kasara cephesine düzenlediği bir saldırıyı engellediğini bildirdi. Saldırıda birçok ekipmanın hasar gördüğü ve can kaybı meydana geldiği bilgisi paylaşıldı.
Kaynaklar, bir tarafta Halk Direniş Güçleri ile Yemen ordusu, diğer tarafta Husi milisleri arasında ez-Zahir ve Soma cephelerinde çatışmaların devam ettiği bilgisini paylaştı. Ayrıca milislerin özel kuvvet komutanı olan Abdulkerim Salih Handal’ın Soma bölgesindeki el-Hazimiyye cephesinde bir Husi İHA’sının düşürülmesiyle bağlantılı bir çatışmada öldürüldüğü kaydedildi.



Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International


İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.


Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.