Londra, iktidara geldiği an Taliban ile çalışmaya hazır

Taliban, Pakistan sınırındaki önemli bir geçiş noktasını kontrol ediyor

Pakistan ile Spin Boldak sınır kapısına Taliban bayrağı çekildi (EPA)
Pakistan ile Spin Boldak sınır kapısına Taliban bayrağı çekildi (EPA)
TT

Londra, iktidara geldiği an Taliban ile çalışmaya hazır

Pakistan ile Spin Boldak sınır kapısına Taliban bayrağı çekildi (EPA)
Pakistan ile Spin Boldak sınır kapısına Taliban bayrağı çekildi (EPA)

Taliban dün, savaşçılarının Pakistan sınırında yer alan Spin Boldak Sınır Kapısı’nın kontrolünü ele geçirdiğini duyurdu. Pakistanlı bir yetkili, Taliban militanlarının Pakistan'ın Çaman ile Veş kasabaları arasındaki sınır kapısından Afgan hükümeti bayrağını indirdiğini bildirdi.
Reuters’ın haberine göre, Afganistan'ın güneyindeki Kandahar şehrinin güneyinde yer alan sınır kapısı, ülkenin her gün yaklaşık 900 kamyonun geçtiği en yoğun ikinci giriş noktası sayılıyor.
Kandahar'da yer alan kritik Veş sınır kasabasını ele geçirdiğini söyleyen Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, “Bununla birlikte, Spin Boldak, Chaman ve Kandahar gümrük noktaları arasındaki yollar kuvvetlerimizin eline geçti” ifadelerini kullandı.
Diğer yandan Afgan yetkililer hükümet güçlerinin Taliban savaşçılarını püskürterek geri çekilmeye zorladığını, Spin Boldak’taki sınır bölgesini kontrol ettiklerini söylerken siviller ve Pakistanlı yetkililer ise Taliban'ın Veş'teki sınır merkezleri kontrolünü ele geçirdiğini aktardı.
Son birkaç gün içerisinde Taliban; Herat, Ferah ve Kunduz'un kuzey ve batı illerinde bulunan diğer büyük sınır kapılarının kontrolünü ele geçirdi.
Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani'nin yardımcısı Emrullah Salih, Taliban'ın Kırgızlardan oluşan küçük bir etnik grup üyelerini İslam'a sarılmaya veya kuzey Bedahşan eyaletindeki evlerini terk etmeye zorladığını söyledi.

Bush: Afganistan'dan çekilmek hata
11 Eylül saldırıları ardından 2001 yılı sonbaharında ABD kuvvetlerini Afganistan'a gönderen eski ABD Başkanı George W. Bush, Almanya merkezli Deutsche Welle’ye verdiği röportajda NATO kuvvetlerinin Afganistan'dan çekilmesini bir hata olarak değerlendirerek “Afgan kadın ve kızları anlatılmaz bir zarar görecek. Bir hata yapılıyor. Bu azılı canavarlar tarafından katledilmeye terk edilecekler ve bu beni üzüyor” ifadelerini kullandı.

Taliban’dan Rusya'ya güvence
Rus haber ajansının dünkü haberine göre, Rusya Dışişleri Bakanlığı Moskova'nın Afganistan ve Taliban'ı çok geç olmadan bir geçiş koalisyonu hükümeti kurma konusunda ciddi müzakerelere başlamaya çağırdığını aktardı. Geçen hafta Moskova'yı ziyaret eden bir Taliban heyeti, radikal İslamcı grubun Afganistan topraklarının yüzde 85'inden fazlasını kontrol ettiğini açıklayarak, Afganistan'ın diğer ülkelere saldırı platformu olarak kullanılmasına izin vermeyecekleri konusunda Rusya'ya güvence vermişti. 
Rusya Dışişleri Bakanlığı ise Taliban Orta Asya'daki müttefiklerinin güvenliğine herhangi bir zarar verdiği taktirde bunun önemli sonuçlara yol açabileceğini açıkladı. 

İngiltere: Afganistan'da hükümete dahil olduğu taktirde Taliban’la çalışırız
Birleşik Krallık Savunma Bakanı Ben Wallace, Salı günü The Daily Telegraph gazetesinde yayınlanan röportajında, İngiltere’nin Afganistan'da hükümete dahil olduğu taktirde Taliban ile birlikte çalışabileceklerini belirtti. “Günün hükümeti ne olursa olsun, belirli uluslararası normlara uyması koşuluyla İngiliz hükümeti Taliban ile ilişki kuracaktır” ifadelerini kullanan Wallace, aynı zamanda Reuters’ın haberine göre Taliban'ın insan haklarına ciddi şekilde aykırı davranması durumunda bu ilişkiyi gözden geçirecekleri uyarısında bulundu.
Söz konusu röportajında Birleşik Krallık’ın Taliban ile çalışmasının tartışmalı olacağını kabul eden Wallace, “Taliban'ın umutsuzca istediği şey uluslararası tanınma. Ulusun inşasında finansman ve destek için bu gerekiyor. Barışa ortak olmadığınız taktirde tecrit riskiyle karşı karşıya kalırsınız. Tecrit, onları geçen sefer bulundukları yere götürdü” dedi. Aynı zamanda Taliban ve Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani'yi ülkeyi istikrara kavuşturma yönünde birlikte çalışmaya çağırdı.
ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Afganistan'da ABD ordusuna hizmet eden Afgan tercümanların Taliban'ın intikam alacağı korkusuyla canlarından endişe edildiği için yurtdışına tahliyesine başlandığını duyurdu. Beyaz Saray kaynakları, Müttefiklere Sığınak Operasyonu adlı bu planın ay sonu başlayacağını duyurdu. ABD yönetimi, ABD kuvvetlerinde hizmet vermiş Afgan tercümanları özel bir göçmen vizesi süreciyle ABD'ye getirmek için ticari uçaklar kiralıyor.



İngiliz belgeleri: Blair, 2003 yılında Irak'a askerî harekâtı reddettiği için Chirac'a kızmış

Dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac (solda), 11 Mayıs 2007 tarihinde Paris'teki Elysee Sarayı önünde dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair ile yaptığı görüşmenin ardından konuşuyor. (AFP)
Dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac (solda), 11 Mayıs 2007 tarihinde Paris'teki Elysee Sarayı önünde dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair ile yaptığı görüşmenin ardından konuşuyor. (AFP)
TT

İngiliz belgeleri: Blair, 2003 yılında Irak'a askerî harekâtı reddettiği için Chirac'a kızmış

Dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac (solda), 11 Mayıs 2007 tarihinde Paris'teki Elysee Sarayı önünde dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair ile yaptığı görüşmenin ardından konuşuyor. (AFP)
Dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac (solda), 11 Mayıs 2007 tarihinde Paris'teki Elysee Sarayı önünde dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair ile yaptığı görüşmenin ardından konuşuyor. (AFP)

Bugün yayınlanan ve gizliliği yeni kaldırılan İngiliz hükümet belgeleri, eski İngiltere Başbakanı Tony Blair ve kabinesinin, 2003 yılında Irak'a askerî harekât için Birleşmiş Milletler (BM) desteğini engelleyen Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'a kızgın olduklarını ortaya koydu.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre, Chirac'ın Irak'a askerî harekâtı onaylayan herhangi bir kararı veto edeceğini açıklamasından bir hafta sonra, 17 Mart 2003 tarihinde yapılan acil kabine toplantısının tutanakları, İngiliz bakanların ‘Fransız tutumunun uluslararası toplumun iradesini uygulayan BM mekanizmasını baltaladığı’ konusunda hemfikir olduklarını gösterdi.

thyjukılo
Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair (Reuters)

İngiliz Ulusal Arşivleri tarafından nihayet yayınlanan belgelere göre Blair kabine toplantısı sırasında “Elimizden geleni yaptık” dedi Ancak Fransızlar, ‘Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in BM yükümlülüklerine uymaması halinde askerî harekâta başvurulması gerektiği gerçeğini kabul etmeye hazır değildi.’

İngiltere, 2003 yılında Saddam'ı devirmek için ABD öncülüğünde başlatılan askerî harekâta, ülkesindeki şiddetli muhalefete rağmen katıldı. Blair o dönem, Irak liderinin kitle imha silahları stokladığı suçlamalarına vurgu yaptı.

Eski ABD Başkanı George W. Bush yönetimi tarafından körüklenen bu suçlamaların daha sonra gerçek dışı olduğu anlaşıldı.

Belgelere göre, dönemin İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw kabineye verdiği brifingde “Aslında, BM Güvenlik Konseyi'nin bir üyesi tüm süreci engelledi” dedi. Straw, 2019 yılında hayatını kaybeden Chirac'ı ‘Fransa ile İngiltere arasında stratejik uçurum açan’ bir karar vermekle suçladı.

xascdfvg
Eski Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac (Reuters)

Üç gün sonraki bir toplantıda Straw, Chirac'ın ABD'nin egemen olduğu dünyanın aksine, ‘kendisini, savunduğu iki kutuplu dünyanın bir tarafının lideri olarak konumlandırıyor gibi göründüğünü’ söyledi.

Ancak 17 Mart'taki toplantıda bakanlara İşçi Partisi hükümetinin ‘adaleti, iyi yönetimi ve çoğulculuğu teşvik eden küresel bir vizyonla hareket ettiği ve bu vizyonun onu gelişmiş dünyadaki diğer hükümetlerden ayırdığı’ söylendi.

Toplantı tutanaklarının son bölümünde “Başbakan özetle, diplomatik sürecin artık sona erdiğini, Saddam Hüseyin'e Irak'ı terk etmesi için son bir uyarı yapılacağını ve gerekirse Avam Kamarası'ndan Irak'a karşı askerî harekâtı onaylamasının isteneceğini söyledi” ifadesi yer aldı.

cdfegrt
Polonya özel kuvvetleri ve ABD deniz piyadeleri, 23 Mart 2003'te Irak'ın işgali sırasında Irak'ın güneyindeki Umm Kasr Limanı’nda dönemin Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in portresinin altında fotoğraf çektiriyor. (Reuters)

İngiltere, askerî müdahaleyi protesto etmek için Londra'da yaklaşık bir milyon kişinin yürümesine rağmen 20 Mart 2003'te ABD öncülüğündeki Irak işgaline katıldı.

Irak'ın işgali ve ardından gelen savaş, Blair'in popülaritesinin düşmesine neden oldu; Irak'taki savaşla ilgili bağımsız Chilcot Soruşturması'nın 2016 yılında Blair'in Irak rejiminin yarattığı tehdidi kasten abarttığı sonucuna varmasının ardından tüm zamanların en düşük seviyesine ulaştı.

Blair savaşın planlanmasında yapılan hatalardan dolayı ‘pişmanlık ve vicdan azabı’ duyduğunu ifade ederken, o dönemki basın sekreteri Alastair Campbell söz konusu kararın ‘hayatının geri kalanında üzerinde ağır bir yük oluşturduğunu’ belirtti.