Küresel ısınmaya muşambalı önlem: Presena buzulunun yüzde 70'i kurtarıldı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Küresel ısınmaya muşambalı önlem: Presena buzulunun yüzde 70'i kurtarıldı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Küresel ısınma tüm dünyayı etkilerken İtalya'daki uzmanlar Presena buzulunu her yaz, dev bir muşambayla kaplıyor.
Bilim insanları muşamba yöntemiyle 1993'ten bu yana hacminin üçte birinden fazlasını kaybeden buz dağının yüzde 70'ini kurtarmaya başardı. 
2008'den beri devam eden uygulamada kullanılan muşamba, güneş ışığını yansıtan jeotekstil brandalardan yapıldı.
Presena buzulu, İtalya’da Val di Sole ve Valle Camonica arasındaki sınırda, Trentino ve Lombardiya bölgeleri arasında yer alıyor. 
Kayak sezonu sona erdiğinde, bilim insanları güneş ışınlarını engelleyen beyaz bir muşamba kullanarak buzuldaki erimeyi durdurmaya çalışıyorlar.
Her yıl buzulu örten Carosello-Tonale şirketinin başkanı Davide Panizza, "Buzul sürekli olarak küçülüyor, bu yüzden mümkün olduğunca fazla bir alanı kaplıyoruz" dedi.
Araştırmacılar, bu kapsamda muşambaları sermek için her yaz, dağdan 30 metre aşağı iniyor ve sıcak havaların alttan kaymamasını sağlamak için onları birbirine dikiyorlar. 

Her muşamba 450 dolara mal oluyor
Panizza, "Birkaç Avusturya buzulunda da  bizimkine benzer buzul örtü sistemleri var, ancak brandaların kapladığı yüzey çok küçük. Avusturya yapımı muşambaların her biri 450 dolara mal oluyor bunları kurması ve  kış tekrar gelmeden kaldırılması altışar hafta sürüyor” diye konuştı.

"Gurur duyuyoruz"
Operasyonu yöneten Franco Del Pero ise, “Eylül ayında muşambaları kaldırdığımızda ve işe yaradıklarını gördüğümüzde kendimizle gurur diyoruz” dedi.
Diğer taraftan, Presena buzulu, küresel ısınma kaynaklı erime nedeniyle 1993'ten beri kütlesinin üçte birini kaybetti. 2008'de başlayan muşamba uygulamasıyla ise buz dağının yüzde 70'i korundu.
Tüm bunların yanı sıra, Presena  beyaz karı pembeye çeviren alglerden de zarar gördü. Ancylonema nordenskioeldii olarak bilinen alg türleri, güneş ışığını emiyor ve ısıyı tuttuğu için buzul erimesini hızlandırıyor.
AFP, Reuters

 


Deniz kabuğuna üflemenin uyku apnesine iyi geldiği tespit edildi

Spiral şeklindeki bir deniz kabuğuna üflemek, uyku apnesine çare olabilir (Eduardo Verdugo/AP)
Spiral şeklindeki bir deniz kabuğuna üflemek, uyku apnesine çare olabilir (Eduardo Verdugo/AP)
TT

Deniz kabuğuna üflemenin uyku apnesine iyi geldiği tespit edildi

Spiral şeklindeki bir deniz kabuğuna üflemek, uyku apnesine çare olabilir (Eduardo Verdugo/AP)
Spiral şeklindeki bir deniz kabuğuna üflemek, uyku apnesine çare olabilir (Eduardo Verdugo/AP)

Deniz kabuğuna üflemenin uyku apnesine iyi geldiği ortaya çıktı. 

Yaygın bir uyku rahatsızlığı olan obstrüktif uyku apnesi (OUA), hastanın solumunun gece boyunca sık sık durmasına yol açıyor. Yeterli uyku alamamaya veya horlamaya yol açan bu rahatsızlık, yüksek tansiyon, kalp hastalığı ve felç riskini de artırıyor. 

En yaygın tedavi yöntemi hastanın uykusunda, sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) cihazını takmasını içeriyor. Ancak burun ve boğaza basınçlı hava üfleyen bu cihaz, hem rahatsız edici olabiliyor hem de herkesin karşılayabileceği bir maliyete sahip değil.

Hindistan'dan bir araştırma ekibi, buna alternatif olarak deniz kabuğuna üflemenin OUA semptomlarını azaltabileceğini tespit etti. 

Binlerce yıldır Hint kültürünün parçası olan bu ritüel, derin nefes alındıktan sonra spiral biçimli bir deniz kabuğuna üflenerek yapılıyor.

Bulguları hakemli dergi ERJ Open Research'te yayımlanan araştırmada 19 ila 65 yaşındaki 30 OUA hastasının uyku kalitesi bir gece boyunca takip edildi. Hastalara ayrıca gün içinde ne kadar uykulu hissettikleri hakkında sorular soruldu.

Daha sonra katılımcılar rasgele bir şekilde deniz kabuğuna üfleme veya derin nefes alma egzersizi yapma grubuna atandı. Eğitim alan katılımcılar haftada 5 gün, en az 15 dakika boyunca bu tedavi yöntemlerini uyguladı. 6 ayın ardından tekrar değerlendirmeye alındılar.

Deniz kabuğuna üfleyenlerin, diğer gruba kıyasla gündüzleri yüzde 34 daha az uykulu hissettiği saptandı. 

Araştırmacılar ayrıca bu kişilerin saatte ortalama 4-5 daha az apne (uyku sırasında solunumun durması) yaşadığını ortaya koydu. Gece boyunca kandaki oksijen seviyeleri de daha yüksek çıktı. 

Çalışmaya liderlik eden Dr. Krishna K. Sharma, "Deniz kabuğuna üfleme, makinelere veya ilaçlara ihtiyaç duymadan uykuyu iyileştirmeyi ve semptomları azaltmayı sağlayabilecek basit ve düşük maliyetli bir nefes alma tekniği" diyerek ekliyor:

Deniz kabuğuna üfleme şekli epey farklı. Bu eylem güçlü titreşimler ve hava akımı direnci yaratıyor, bu da muhtemelen boğaz ve yumuşak damak da dahil, üst hava yolundaki kasları güçlendiriyor. Bunlar OUA hastalarında uyku sırasında sıklıkla çöken bölgeler.

Yeni araştırma CPAP cihazına alternatif sunması nedeniyle önem taşısa da çalışmanın az katılımcıyla yapılmış olması gibi sınırlılıkları var. Ekip birkaç hastaneyi kapsayan daha büyük bir çalışma yürütmeyi planlıyor.

Bu sayede deniz kabuğuna üflemenin neden uyku apnesine iyi geldiği de daha net bir şekilde anlaşılabilir. 

Astım gibi solunum hastalıkları alanında çalışan, Birleşik Krallık merkezli yardım kuruluşu Asthma + Lung UK'den Dr. Erika Kennington "Deniz kabuğu üfleme yaklaşımının daha büyük ölçekte test edilmesi ve alkolü azaltma, egzersiz yapma ve düzgün uyku alışkanlıklarını sürdürme gibi kanıtlanmış diğer stratejilerle karşılaştırılması iyi olur" diyerek ekliyor:

OUA uzun vadeli bir rahatsızlık ancak doğru tedaviler ve yaşam tarzı değişiklikleriyle semptomlarda gerçek bir fark yaratılabilir.

Independent Türkçe, Guardian, MedicalXpress, ERJ Open Research