Çin Nahda Barajı krizinde çözüm için çabalayacak

Kahire ve Pekin, ortak iş birliği komitesi kurmak için bir anlaşma imzaladı.

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, dün Kahire'de Çinli mevkidaşı Wang Yi ile bir araya geldi.
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, dün Kahire'de Çinli mevkidaşı Wang Yi ile bir araya geldi.
TT

Çin Nahda Barajı krizinde çözüm için çabalayacak

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, dün Kahire'de Çinli mevkidaşı Wang Yi ile bir araya geldi.
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, dün Kahire'de Çinli mevkidaşı Wang Yi ile bir araya geldi.

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, dün Mısır’ı ziyareti sırasında, Nil Nehri'nin Mısır için taşıdığı önemin farkında olduğunu belirterek, Nahda (Rönesans / Hedasi) Barajı krizinin tüm tarafların çıkarını gözetecek şekilde çözülmesi konusunda çabaları sürdürme sözü verdi.
Görüşmenin akabinde, Çinli Bakan ve Mısırlı mevkidaşı Samih Şukri, iki ülke arasında ortak işbirliği komitesi kurulması için bir anlaşma imzaladı. Wang Yi ayrıca, Mısır'ın, başta terörle mücadele dahil olmak üzere çeşitli alanlarda koordinasyon içerisinde olan Şangay İşbirliği Örgütü'ne diyalog ortağı olarak katılmasını kabul ettiğini açıkladı. Öte yandan, Çin Dışişleri Bakanı Yi, Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi tarafından da kabul edildi. Dışişleri Bakanı Yi, Sisi'ye Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in sözlü mesajını iletti. Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü’ne göre Sisi, özellikle bu yılın Mısır-Çin diplomatik ilişkilerinin kuruluşunun 65. yıldönümüne denk geldiğini belirterek, Mısır'ın iki ülkeyi bir araya getiren kapsamlı stratejik ortaklığın seviyesini yükseltme konusundaki istekliliğini vurguladı. Sözcü’nün açıklamasına göre Çin Devlet Başkanı gönderdiği mesajında, ülkesinin, Ortadoğu'da istikrarın temel direği olarak önemli rolü ve Çin'in Mısır'a kapsamlı kalkınmadaki sağlam desteği çerçevesinde, Mısır'la stratejik ilişkileri geliştirmeyi istediğini ve Mısır'ın kalkınma, terörle mücadele ve bölgede istikrarın sağlanması konusunda yürüttüğü çalışmaları desteklediğini iletti. 
Çin Dışişleri Bakanı, Mısır'ın, terörizm ve aşırılıkla mücadele, enerji ve bilim alanlarında koordinasyon ve iş birliği konularını ele alan Şanghay İşbirliği Örgütü'ne diyalog ortağı olarak katılmasının kabul edildiğini duyurdu. Sözcü’ye göre toplantıda, iki ülke arasındaki ikili işbirliğinin çeşitli yönlerinin ve koronavirüs krizinin patlak vermesinden bu yana en üst düzeyde gerçekleşen koordinasyonun güçlendirilmesi konusu ele alındı. Ayrıca açıklamada, Mısır'daki Sinovac aşısı için ortak üretim anlaşmasının imzalandığına ve Mısır'daki ilaç ve aşı endüstrisini yerelleştirmeye yönelik ulusal stratejiye destek verildiğine dikkat çekildi.
Cumhurbaşkanı Sisi, özellikle Mısır'ın şu anda sahip olduğu ve Çin'in Kuşak-Yol Projesi ile entegre olan modern altyapısı çerçevesinde, ülkedeki kalkınma programlarını, faaliyetleri ve ulusal projeleri destekleme konusunda Çin’in seçkin uzmanlığından yararlanma konusundaki istekliliğini vurguladı. Sisi ayrıca, iki ülke arasındaki yatırım işbirliği için başarılı bir model olarak Çin-Mısır Süveyş Ekonomik ve Ticari İşbirliği Bölgesi'nin oynadığı önemli role dikkati çekti. 
Toplantıda Nahda Barajı konusundaki son gelişmeler de ele alındı. Sisi, Çin Dışişleri Bakanı’na, Mısır'ın, su kaynaklarının güvenliğini koruma konusundaki değişmez tutumunu ve Hedasi Barajıyla ilgili bağlayıcı bir anlaşamaya varılmasının gerekliliğini iletti. Açıklamaya göre Çin Dışişleri Bakanı ise, Nil Nehri'nin Mısır için taşıdığı ehemmiyetin farkında olduğunu ve ülkesinin, baraj krizinin, tüm tarafların çıkarını gözetecek şekilde çözülmesinden yana olduğunu dile getirdi.
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ile Çinli mevkidaşının yaptığı siyasi görüşmelerde iki bakan, ekonomik işbirliğini ilerletmenin ve ticari işbirliğini geliştirmeye yönelik çabalara odaklanmanın önemini vurguladı. Taraflar aynı zamanda, Çin pazarını daha fazla Mısır tarımsal ürünlerinin ihracatına açmanın yanı sıra, özellikle Mısır'ın yatırım ortamını iyileştirmek için gösterdiği çabalar çerçevesinde, doğrudan ve ortak yatırımların teşvik edilmesi konusunu masaya yatırdı.
Görüşmelerde Filistin sorunu da dahil olmak üzere ortak öneme sahip tüm bölgesel ve uluslararası konulara değinildi. Mısır Dışişleri Bakanlığı, görüşmelerin dünyanın çeşitli yerlerinde, özellikle de Orta Doğu ve Afrika’da istikrar, sürdürülebilir kalkınma, barış ve güvenliğin sağlanmasına katkıda bulunan ortak tutumları geliştirmek için ele alınmasını destekleyen çoğu konuda görüş ve vizyonlar üzerinde bir fikir birliğini yansıttığını vurguladı.



UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
TT

UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emrinin yankıları sürüyor. 

İsrail'in köklü gazetelerinden Haaretz'in savunma analisti Amos Harel'in kaleme aldığı yazıda, UCM kararının İsrail'e karşı silah ambargosu taleplerini artırabileceğine dikkat çekiliyor.  

Gazetenin görüştüğü Kudüs merkezli düşünce kuruluşu İsrail Demokrasi Enstütüsü'nden Eran Şamir-Borer, UCM'nin kararını eleştirirken, sürecin bu noktaya varmasında Tel Aviv yönetiminin yol açtığına işaret ediyor. 

Analist, İsrail'de Gazze savaşıyla ilgili bağımsız bir inceleme yürütülse UCM'nin böyle bir karar vermek durumunda kalmayacağını savunarak şunları söylüyor: 

Devlet hiçbir şey yapmadı, kafasını kuma gömdü.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşında muhalefet kanadı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki radikal sağcı koalisyonun kararlarının incelenmesi için defalarca komisyon kurulmasını talep etmişti. Ancak Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu söylemişti. 

İsrail'in ekonomi gazetelerinden Globes'taki analizde UCM kararının, İsrail'in Gazze işgalini eleştirenlerle Tel Aviv'e silah satışının yasaklanmasını isteyenlerin elini güçlendirdiği yorumu paylaşılıyor. 

Haberde, İsrail'in askeri teçhizatının yüzde 30'unun Almanya tarafından gönderildiği hatırlatılıyor. UCM kararının, Berlin hükümetinin İsrail'e silah tedariki konusundaki ısrarcılığının zayıflamasına yol açabileceği değerlendirmesi yapılıyor. 

UCM'nin merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, mahkemenin tutuklama emrini uygulayacaklarını duyurmuştu. 

Ancak sivil toplum kuruluşları (STK), Hollanda'nın İsrail'e silah gönderen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çekerek ambargo talebiyle Lahey'de hükümete karşı dün dava açtı. Mahkeme, talebe ilişkin kararını 13 Aralık'ta açıklayacak.

Diğer yandan Times of Israel, UCM kararından önce de son dönemde İsrail'e silah tedarikinin durdurulması çağrılarının arttığına işaret ediyor. Haberde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İsrail'e ambargo talep ettiği mektubu 1 Kasım'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne gönderdiği hatırlatılıyor. Ortak mektupta aralarında Rusya ve Çin'in de yer aldığı 52 ülkenin imzası var. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da geçen ayki açıklamasında Gazze savaşının sonlandırılması için İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapmıştı. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Macron'a destek verirken, Netanyahu açıklamaya tepki göstermişti. 

İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, UCM'yi kuran Roma Statüsü'ne taraf değil. ABD Başkanı Joe Biden, UCM kararını "rezalet" diye nitelerken, Netanyahu mahkemeyi "Yahudi düşmanlığıyla" suçlamıştı. İsrail de üye devletler arasında yer almıyor ve UCM'nin yargı yetkisini tanımıyor.

Independent Türkçe, Haaretz, Globes, Times of Israel, AP