عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Libya, 140 Mısırlı göçmeni geri gönderdi

Yasa dışı göçmenler Mısır’a özel uçakla getirildi.

Sınır dışı işlemleri Libyalı makamlarla koordineli bir şekilde gerçekleştirildi. (Libya İçişleri Bakanlığı Facebook resmi hesabı)
Sınır dışı işlemleri Libyalı makamlarla koordineli bir şekilde gerçekleştirildi. (Libya İçişleri Bakanlığı Facebook resmi hesabı)
    İstanbul/Şarkul Avsat
TT
TT

Libya, 140 Mısırlı göçmeni geri gönderdi

Sınır dışı işlemleri Libyalı makamlarla koordineli bir şekilde gerçekleştirildi. (Libya İçişleri Bakanlığı Facebook resmi hesabı)
Sınır dışı işlemleri Libyalı makamlarla koordineli bir şekilde gerçekleştirildi. (Libya İçişleri Bakanlığı Facebook resmi hesabı)

İbrahim Abdulmecid
Khire yönetimi, Libya'da yasa dışı göçmen olmaları sebebiyle gözaltına alınan  140 Mısır vatandaşını ülkeye geri getirdi. Trablus'taki Mısır Diplomatik Misyon Başkanı Büyükelçi Muhammed Servet Selim söz konusu göçmenlerin 17'sinin 18 yaş altında olduğunu açıkladı.
Libyalı makamlar, başta Libya’da çalışmak isteyen Mısırlılar olmak üzere ülke  topraklarına giren izinsiz göçmenleri tutuklamayı sürdürüyor. İnsan kaçakçılığı yürüten çeteler ise yasa dışı göçmenleri Libya'ya, bazen de Libya kıyılarından Avrupa’ya kaçımaya devam ediyor.

Krizin bayramdan önce sona erdirilmesi hedeflendi
Mısır Dışişleri Bakanlığı'nda Libya'da mahsur kalan Mısırlılarla ilgilenen özel bir birim bulunuyor. Mısır'ın Trablus Büyükelçisi, Dışişleri Bakanı Samih Şukri'nin Libya'da birden fazla merkezde tespit edilen tutuklamaların Kurban Bayramı öncesinde sonlandırılması talimatı verdiğini açıkladı.
Büyükelçiliğin gözaltına alınan Mısır vatandaşlarının kimlik tespitini tamamladığı bilgisi veren Büyükelçi Selim, söz konusu kişilerin birkaç farklı gözaltı merkezinde ziyaret edildiğini, bazılarının Trablus'a 550 km uzaklıkta olduğunu kaydetti. 18 Temmuz Pazar günü, özel bir uçakla ülkeye geri getirilmeden önce tıbbi bakım ve koronavirüs testlerinin uygulandığını söyledi.
Mısır Dışişleri Bakanlığı, 140 vatandaşın özel bir uçakla Kahire’ye getirilmesi sürecinin başta Yasadışı Göçle Mücadele Dairesi, İçişleri Bakanlığı ve Uluslararası Göç Örgütü (IOM) olmak üzere Libya makamları ile koordineli bir şekilde yürütüldüğünü açıkladı. Vatandaşlardan 76’sının yedi aydır batı Libya'daki Dirj şehrinde bulunan yasa dışı göçmen gözaltı merkezinde, 38’inin ülkenin kuzeybatısındaki Geryan şehrindeki Ebu Reşade gözaltı merkezinde, 3’ünün de üç aydır fabrika binalarında kurulan gözaltı merkezinde tutulduğu belirtildi.
Libya İçişleri Bakanlığı, Facebook hesabından yaptığı açıklamada, 140 Mısır vatandaşının gönüllü tehcir programı kapsamında Mitiga Uluslararası Havaalanı’ndan Mısır'a gönderildiğini bildirdi.
Mısır Dışişleri Bakanlığı, vatandaşlarına dikkatli olmaları ve yaşamlarını kaybetmelerine neden olabilecek yasa dışı suç şebekeleriyle iletişime geçmeme yönündeki çağrısını yineledi.
Mısır Büyükelçiliği de  ülkeye dönmelerinin ardından vatandaşların ekonomik ve sosyal açıdan rehabilitasyonlarını kolaylaştırmak için programlar düzenlenmesi amacıyla Birleşmiş Milletler (BM) kurumları ve IOM ile koordineli bir şekilde çalıştı.

Yasağa rağmen önüne geçilemiyor
Muammer Kaddafi rejiminin 2011 yılında devrilmesinden önce Libya'daki Mısırlı işçi sayısının yaklaşık 2 milyon olduğu tahmin ediliyor. Güvenlik durumunun kötüleşmesiyle birlikte bu sayı oldukça azaldı. Şubat 2015'te Mısır hükümeti, terör örgütü DEAŞ’ın Mısırlı Hıristiyan işçileri kaçırıp idam etmesi ardından vatandaşlarının Libya'ya seyahatini yasakladı. Mısırlı işçiler ise yasağa rağmen seyahat etmeye devam etti. Ancak şu an sayılarına dair resmi bir istatistik bulunmuyor.
Son iki yılda, özellikle de Batı Libya bölgesinde Mısırlı işçilerin kaçırıldığı olaylar arttı. 2020 Eylül'de Beni Velid şehri yakınlarında kaçırılan altı işçinin iadesi için devreye giren Mısır güvenlik yetkilileri, aynı yılın haziran ayında Batı Libya'da silahlı bir grup tarafından kaçırılan 23 işçiyi geri aldı. Dışişleri Bakanlığı, söz konusu dönemde  Libya'da bulunan Mısır vatandaşlarına kendileri ve ailelerinin güvenliği için dikkatli olmaları, gerilim ve çatışma alanlarından uzak durmaları çağrısında bulunmuştu.
Libyalı makamlar geçtiğimiz haziran ayında ülkedeki Mısır Büyükelçiliği ile hükümetteki ilgili makamlar arasında yürütülen koordinasyonun ardından, Trablus'taki Yasadışı Göçle Mücadele Müdürlüğü merkezinde gözaltına alınan 90 Mısırlıyı serbest bırakmıştı. Bundan günler önce de silahlı kuvvetler ve polisten oluşan bir Libya ortak gücü, Libya'nın güneybatısındaki Şuveyrif bölgesinde fidye amacıyla altı aydır bir çetenin elinde tutulan 13 Mısır vatandaşını kurtarmayı başarmıştı.

Mısırlı işçilerin geri getirilmesi
Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli ile Libyalı mevkidaşı Abdulhamid Dibeybe geçtiğimiz nisan ayında Trablus’ta bir araya geldiler. Gündemde Mısırlı işçilerin resmi bir şekilde Libya’ya dönüşü dosyası vardı. Medbuli, Mısırlı işçilerin Libya’ya dönüşüne ilişkin prosedürleri belirlemek üzere çeşitli bakanlıkların temsilcilerinden oluşan bir komite kurulduğunu duyurmuştu.
Mısırlı işçilerin Libya'ya giriş prosedürlerini kolaylaştırmanın yollarını tartışmak üzere Libya Çalışma Bakanlığı ve Mısır İnsan Gücü Bakanlığı yetkilileri arasında geçtiğimiz mart ayında Kahire'de bir toplantı düzenlenmişti. Toplantıda, Libya'nın Mısır işgücü piyasasına olan ihtiyacının tespiti için bir veri tabanı sağlama ihtiyacı olduğu vurgulanmıştı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar. Buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.