Vakalar artıyor, Delta varyantı hızla yayılıyor… Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Çelik, yeni pik için tarih verdi

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Vakalar artıyor, Delta varyantı hızla yayılıyor… Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Çelik, yeni pik için tarih verdi

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Türkiye'de koronavirüs kısıtlamaları, 1 Temmuz itibarıyla son buldu. 
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, vaka sayısının 5 bine düşürülmesi hedefi koydu.
Hedefe bir ölçüde ulaşıldı. Ancak vaka sayıları yeniden arttı.
19 Temmuz'da 226 bin 513 test yapıldı. Vaka sayısı 7 bin 667 olarak kayıtlara geçti.
Can kayıplarında da önceki günlere göre ciddi artış yaşandı ve 50 kişi yaşamını yitirdi.
Yeniden tırmanışa geçen ve farklı varyantların tespit edildiği Türkiye'de riskli gidişatın devam edeceği ifade ediliyor.

"Yüzde 30 artış var"
Bu durum Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından dile getirildi. 
Bakan Koca sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, vaka sayılarının artışına dikkati çekerek, "Vaka sayıları geçen haftaya kıyasla yaklaşık yüzde 30 oranında artış gösterdi. Bayram telaşı ve neşesi içinde tedbirleri hafife almayın" çağrısında bulundu.
Bu çağrıya toplumun ne kadarının olumlu yanıt vereceği bilinmiyor. Fakat bilinen acı gerçeği bilim adamları dile getiriyor.

19 Temmuz'da yapılan aşılamaya ilişkin tablo / Fotoğraf: Independent Türkçe
"Akraba ve dost ziyareti virüsü yaygınlaştırıyor"
Onlara göre toplumun önemli bir bölümü kurallara riayet etmiyor. 3K olarak ifade edilen "kapalı", "kısıtlı" ve "kalabalık" ortamlarda vakit geçiriyor. Bu da doğal olarak vakaların artışına neden oluyor.
Kurban Bayramı nedeniyle gerçekleşen 9 günlük tatilde yakın akraba ve dost ziyaretlerinde kuralların ihlal edilmesi virüsün yaygınlaşmasına davetiye çıkarıyor. 
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Kurulu Üyesi Prof. Dr. İlhami Çelik, vaka sayısının önümüzdeki günlerde çok daha artabileceğini ifade ederek uyarılarda bulundu. 

"Nüfus dalgalanması vakaları arttıracak" 
Bayram nedeniyle trafikte çok yoğunluk yaşandığını hatırlatan Çelik, "Trafiğin çok yoğun olması insanların kapalı mekanlara girip çıkması anlamına geliyor. Anormal bir nüfus dalgalanması yaşandı. Bunun sonucu vaka artışına yol açacak" dedi. 
Türkiye'nin en doğusundan en batısına, en güneyinden en kuzeyine kadar bir göç hareketliliği yaşandığını bunun da virüsün yayılmasına yol açabileceğini vurgulayan Çelik, "Virüsü insanlar taşıyor. Dolayısıyla artış kaçınılmaz gözüküyor. Dün açıklanan rakamlar bunu ortaya koyuyor. 3 K olarak tabir edilen kapalı, kısıtlı ve kalabalık ortamlar, virüs için bulunmaz nimet. Bayramlaşmada da eskisi gibi bir davranış ortaya konulursa vaka artışları daha da yukarılara çıkabilir. Ağustosun ortası gibi yüksek vakalarla karşılaşabiliriz" diye konuştu. 

"Hiçbir ilaç veya aşı yan etkisiz olamaz"
Bazı illerde insanların maske – mesafe – temizlik kurallarına uymadıklarına çokça rastlanıldığını ifade eden Prof. Dr. Çelik, şunları kaydetti: 
"Kafa karıştırıcı çok şey söyleniyor. Bizim bunları konuşurken çok dikkat etmemiz gerekir. İnsanlarımız kuralları biliyorlar. Bunları yine de sık sık tekrar etmemiz gerekiyor. Farklı ve birbiriyle çelişen açıklamalar yapıldığında insanları kafası karışıyor. Aşılama ilk başlarda iyi gidiyordu şimdilerde bir yavaşlama var. Aşı karşıtları da insanların kafalarını karıştırıyor. Hiçbir ilaç veya aşı yan etkisiz olamaz. Önemli olan fayda ile zararın kıyaslanmasıdır. İnsanı ölüme götürecek bir hastalığı mı tercih edersiniz yoksa hafif kas ve eklem ağrısı yapacak bir ilacı mı? Tabii ki insanların ikinciyi tercih etmesi gerekiyor. Şu anda insanların en iyi koruyan aşılar var. Bunları mutlaka yaptırmak gerekiyor. Bu aşıları yaptırmadan pandeminin üstesinden gelmek mümkün değil. Delta ve Delta Plus vakalarının çoğaldığı ülkelere bakılacak olursa - ki aralarında Türkiye de var- bunların yayılmasını engelleyecek en önemli unsur aşıdır."

"Kapalı ve kalabalık ortamlardan uzak durmalarını tavsiye ediyorum"
"Yeni bir dalga veya pik denilecek artış için bir tarih verebiliyor musunuz? " sorusuna Prof. Dr. İlhami Çelik, şu yanıtı verdi: 
"Gidişat belli aslında. Herkesin ortak görüşü ağustosun ortası gibi bir pik yaşanacağı yönünde. Geçen sene de benzer bir durum yaşanmıştı. Yurtdışında geliş çok arttı. Benim de görüşüm ağustosun ortasında ciddi bir vaka artışının olacağı yönündedir."
İnsanların 3 K yani kapalı, kısıtlı ve kalabalık ortamlardan kaçınmaları gerektiğinin altını çizen Çelik, "Vatandaşlarımıza bu ortamlardan uzak durmaları çağrısında bulunuyorum. Maske – mesafe ve temizlik kurallarına mutlaka uymaları lazım. Herkese kapalı ve kalabalık ortamda uzak durmalarını tavsiye ediyorum" diye konuştu. 

"Önümüzdeki günlerde ciddi bir artış bizi bekliyor"
Prof. Dr. Bülent Ertuğrul da gelecek günlerde ciddi bir vaka artışının beklendiğini söyledi. 
Yeni pik için ağustosu tarih olarak veren Prof. Dr. Ertuğrul, "Delta hakim olmaya başladı. Günlük pratiğimiz Sağlık Bakanlığı rakamlarındaki artışla örtüşüyor. Delta varyantının hakim olduğunu ülkelerden, ülkemize çok fazla giriş-çıkış var. Önümüzdeki günlerde tüm bu faktörlerden dolayı ciddi bir vaka artışı bizi bekliyor" ifadelerini kullandı.
Independent Türkçe



Erkeklerde yaşlanmayı geciktiren 6 gıda

Yeni bir çalışma, erkeklerin yaşlanmayı yavaşlatmak için yiyebileceği 6 gıdayı ortaya çıkardı ve bunların hepsi bitkisel (Jim Watson/AFP)
Yeni bir çalışma, erkeklerin yaşlanmayı yavaşlatmak için yiyebileceği 6 gıdayı ortaya çıkardı ve bunların hepsi bitkisel (Jim Watson/AFP)
TT

Erkeklerde yaşlanmayı geciktiren 6 gıda

Yeni bir çalışma, erkeklerin yaşlanmayı yavaşlatmak için yiyebileceği 6 gıdayı ortaya çıkardı ve bunların hepsi bitkisel (Jim Watson/AFP)
Yeni bir çalışma, erkeklerin yaşlanmayı yavaşlatmak için yiyebileceği 6 gıdayı ortaya çıkardı ve bunların hepsi bitkisel (Jim Watson/AFP)

Rachel Dobkin 

Erkeklerin yaşlanmayı yavaşlatmak için yiyebileceği 6 gıdayı açıklayan yeni araştırmadaki besinlerin hepsi bitki bazlı.

Bu gıdalar, kişinin kronolojik yaşından ziyade hücrelerinin yaşını ifade eden epigenetik yaşı düşürerek biyolojik saati geri sarmaya katkı sunabilir.

Hakemli dergi Aging'de geçen ay yayımlanan araştırmaya göre, metil adaptojen içeren belirli gıdalar kişinin epigenetik yaşını yavaşlatabilir. Metil adaptojenler, bitki bazlı yiyeceklerdeki doğal bileşiklerdir.

Araştırmacıların epigenetik yaşı düşürdüğünü tespit ettiği gıdalar yeşil çay, oolong çayı, zerdeçal, biberiye, sarımsak ve kırmızı orman meyveleri.

Çalışmaya 50 ila 72 yaşında yaklaşık 48 sağlıklı erkek katıldı.

Çalışma, metil adaptojen içeren belirli gıdaların epigenetik yaşı nasıl azaltabileceğini anlama yolunda bir başlangıç noktası olsa da araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların "genelleştirilebilirliği artırmak için daha kapsamlı ve çeşitli bir popülasyonu" içermesi gerektiğini ifade ediyor.

Bitki bazlı gıdalar ve veganlık 2010'lardan beri popülerlik kazanıyor ancak halihazırda Amerikalılar protein alımını artırmanın kolay bir yoluna odaklanarak daha fazla et tüketiyor.
 

Bitki bazlı gıdalar ve veganlığın popülaritesi son 20 yılda artarken, protein alımını artırmanın kolay bir yoluna odaklandıkları için artık daha fazla Amerikalı et yiyor (Ronaldo Schemidt/AFP)Bitki bazlı gıdalar ve veganlığın popülaritesi son 20 yılda artarken, protein alımını artırmanın kolay bir yoluna odaklandıkları için artık daha fazla Amerikalı et yiyor (Ronaldo Schemidt/AFP)

The New York Times'ın nisanda yayımlanan "Meat Is Back, on Plates and in Politics" (Et, Tabaklara ve Siyasete Geri Döndü) başlıklı haberinde, 2022'de Amerikalıların yıllık ortalama et tüketiminin iki yılda yaklaşık 4,5 kilogram azalarak yaklaşık 120 kilograma düştüğü belirtilmişti.

Ancak et tüketimi halihazırda yeniden artıyor.

Times'ın, ABD Gıda Endüstrisi Derneği ve Et Enstitüsü'nün mart tarihli raporuna atıfla aktardığı üzere, et satışları 2024'te 104,6 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştı.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news