Talabani'nin oğlu, KYB’deki kuzenler çatışmasını çözdü

Lahur Şeyh Cengi ve Bafıl Talabani (sağda)
Lahur Şeyh Cengi ve Bafıl Talabani (sağda)
TT

Talabani'nin oğlu, KYB’deki kuzenler çatışmasını çözdü

Lahur Şeyh Cengi ve Bafıl Talabani (sağda)
Lahur Şeyh Cengi ve Bafıl Talabani (sağda)

Kuzenler mücadelesinin galibi merhum Cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin oğlu Bafıl Talabani oldu. Zirâ iki haftalık mücadelenin ardından kuzeni Lahur Şeyh Cengi’nin dün partinin eş başkanlığından ayrıldığını açıklaması sonrasında Bafıl Talabani, babasının 1975'te kurduğu Kürdistan Yurtseverler Birliği’ndeki (KYB) hakimiyetini pekiştiriyor.

KYB siyasi liderliği, Şubat 2020'de parti liderliği için ortak bir formüle ulaşmış, iki taraf arasında çatışmalar patlak vermeden önce Bafıl Talabani ve Lahur Şeyh Cengi liderliği paylaşmıştı. Nitekim KYB eski Eş Başkanı Cengi, dün yaptığı açıklamada, yetkisini Bafıl Talabani'ye devrettiğini, parti liderliği ve Kürdistan İttifakı’ndan çekildiğini açıkladı. KYB, Kürt Değişim Hareketi’ni de (GORAN) içerisinde barındırıyor.

Lahur Şeyh Cengi, söz konusu açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Kurban Bayramı vesilesiyle, 8 Temmuz komplosunda meydana gelen, içerlemenize, korku ve endişe duymanıza neden olan anları yaşatan olaylar için sizlerden özür dilerim. Neden sessizliği seçtiğimi merak ediyor olabilirsiniz; bu noktada şunu söylemek isterim: Partizan sorunların çözümünde güç kullanımına inanmadım, inanmayacağım. Peşmerge ve güvenlik güçlerinin bölge, Kürt vatandaşları ve düşmanlara yönelik bir tehdit durumunda silahlara sarılmaları gerektiği kanaatindeyim. Ne şahsım ne de başka birinin bu güçleri kendi kişisel amaçları için kullanmasına izin verilmeyecektir.”

Eş başkanlıktan ayrılmayı seçmesine yol açan çatışmanın ciddiyetine değinen Şeyh Cengi, “Gerçekleşmesi beklenen kanamayı önlemek için en iyi çözüm budur. Önemli olan, parti dahilindeki meselelerimizin çözümünde bu bölgede zavallı bir çocuğun bir damla kanın dahi dökülmemiş olması. Maalesef partideki bu yeni gelişmelere dayanarak Kürdistan İttifakı başkanlığından çekildiğimi duyuruyor, bu sorumluluğu Eş Başkan Bafıl Talabani ve Liderlik Konseyi'ne bırakıyorum” açıklamalarında bulundu.

Ancak medya ve sosyal medyada yanlış yönlendiren tüm suçlama ve iddiaların araştırılması için Siyasi Büro'dan bir komisyon oluşturulmasını, ardından bu yöndeki çıktıların Liderlik Konseyi ve kamuoyuna açıklanmasını şart koştu.
Bafıl Talabani kanadına yakın medya ve annesi Hero İbrahim Ahmed, Şeyh Cengi’yi Talabani ailesi evine suikast düzenlemek ve casusluk yapmakla suçlamıştı.
Bu, KYB dahilinde patlak veren ilk çatışma değil. Daha önce de merhum siyasetçi Noşirvan Mustafa liderliğindeki Goran (Değişim) Hareketi de KYB’den ayrılmıştı. Kanat çatışmaları ve bölünmeleri Irak siyasi sahnesinde oldukça yaygın. Komünist Parti, İslami Davet Partisi ve hatta ülkeyi en az 30 yıldır yöneten dağınık Baas Partisi gibi tüm büyük partilerin bu durumdan zarar gördüğü biliniyor.
Diğer yandan Bafıl Talabani, Kurban Bayramı vesilesiyle dün yayınladığı kısa mesajında, yeni KYB’nin herkese elini uzattığını, kitlelere hizmet etmek için anlaşmazlıkları çözme ve diyalog yaklaşımını benimsediğini vurguladı.
Aynı zamanda, “Bu bayramı, sorunları ve engelleri birlikte aşma yönünde politikalarımızı gözden geçirme, Kürt siyasi güçleri ve partileri arasında yeni bir ulusal strateji formüle etme fırsatı olarak göreceğimizi umuyorum. Yeni KYB, toplumun tüm kesimlerine ve bileşenlerine karşı sorumlu olacaktır. Tüm KYB üyeleri, kadroları, dostları ve destekçilerine artık yeni bir birlik olduğu yönünde güvence veriyoruz” açıklamalarında bulundu.
KYB Siyasi Bürosu, Pazartesi günü tüm Kürt siyasi güçlerini Kürdistan halkının yüksek çıkarlarını koruma perspektifiyle aralarında uyumu teşvik etmeye ve safların birliğini korumaya çağırdı.

Talabani ailesi PKK’ya pek sempati duymuyor
KYB’ye yakın bir kaynak, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, “Merhum kurucu Cumhurbaşkanı’nın tarihi ağırlığı göz önüne alındığında, meselenin onun oğulları lehine çözüleceği başından beri bekleniyordu. KYB’de güvenlik ve askeri kanadın kontrolünü elinde tutan Lahur Şeyh Cengi, Türkiye’deki PKK’yı destekleyen bir pozisyonda. Aksine Bafıl Talabani kanadı ve partinin mali ve siyasi kanadını kontrol eden Talabani ailesi PKK’ya pek sempati duymuyor” ifadelerine başvurdu.
Lahur Şeyh Cengi tarafına yakın konumdaki bir diğer kaynak ise Cengi’nin KYB’den çıkışının Talabani ailesi ve Hero İbrahim Ahmed'in planlamasıyla gerçekleştiğini ifade ediyor. Durumun tehlikesi nedeniyle ismini açıklamamayı tercih eden kaynak, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte şöyle söyledi:
“Aileye yakın medya, son zamanlarda Şeyh Cengi’yi komplo, casusluk ve aileyi zehirlemekle suçladı. Böylece onu itibarsızlaştırmayı ve görevden alınmasını haklı çıkarmayı amaçladılar. Bu nedenle Şeyh Gengi, bu ağır suçlamalardan beraat etmek için parti dahilinde bir soruşturma komisyonu kurulmasını şart koştu. Şeyh Cengi; Celal Talabani, Kosret Resul ve Noşirvan Mustafa'nın ardından KYB’deki en önemli liderdir. Halk sendikalarına en çok hizmet eden, İran, Türkiye ve Suriye'deki Kürt muhalefet hareketleriyle en çok işbirliğinde bulunan odur. Bu üç ülke, bu nedenle Şeyh Cengi’nin başkanlıktan azledilmesi, parti dahili ve haricindeki tüm yetkilerden mahrum edilmesi için Talabani kanadıyla işbirliğinde bulunuyor.”
KYB'nin geleneksel açıdan nüfuzu Kürdistan Bölgesi'ndeki Süleymaniye’de ve nispeten federal hükümete bağlı Kerkük’te; Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokratik Partisi’nin nüfuzu ise Erbil ve Duhok’ta yoğunlaşıyor.



Hamas yanlısı bir araştırmacının özür tweeti, destekçileri arasında öfkeye yol açtı

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)
TT

Hamas yanlısı bir araştırmacının özür tweeti, destekçileri arasında öfkeye yol açtı

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)

Hamas yanlısı Filistinli bir araştırmacının, hareketin siyasi büro üyelerinden birinden kamuoyu önünde özür dilemesi, özellikle bu özrün söz konusu üyenin siyasi bir açıklamasına yöneltilen eleştirinin ardından gelmesi nedeniyle Hamas destekçileri arasında tepkiye yol açtı.

Katar’da yaşayan ve Hamas’a desteğiyle bilinen Filistinli siyasi araştırmacı Mahmud Hamid el-İle, salı akşamı X platformunda, hareketin yine Katar’da bulunan siyasi büro üyesi Muhammed Nazzal’dan özür diledi. El-İle, özrünü bir ay önce aynı platformda Nazzal’ın Hamas’ın silahları ve Gazze Şeridi’ndeki geleceğine ilişkin açıklamalarının ardından paylaştığı bir mesajda yer verdiği ifade nedeniyle yaptı.

Krizin kökeni, geçen yıl ekim ayında Reuters’ın yayımladığı bir habere dayanıyor. Haberde, Nazzal’a Hamas’ın Gazze Şeridi’nde silah bırakıp bırakmayacağı sorulduğunda verdiği yanıt aktarılmıştı. Nazzal, “Evet ya da hayır diyemem” ifadesini kullanmış, ardından “Silah meselesi genel bir ulusal konudur ve yalnızca Hamas’la ilgili değildir. Sahada silahlı gücü olan başka gruplar da var” demişti.

Bu açıklamalar Hamas içinde geniş çapta tepki çekti. Tepki gösterenler arasında, sözlerin muğlaklığı nedeniyle eleştiriler yönelten araştırmacı Mahmud el-İle de vardı. El-İle, açıklamaların hem siyasi büro üyesi tarafından yapılmış olmasına hem de hareketin farklı kademelerindeki, özellikle Gazze’de yaşayan veya aslen Gazze kökenli olan diğer yöneticilerin tutumlarıyla çelişmesine dikkat çekmişti.

Nazzal’ın sözlerine yönelik itirazların büyümesi üzerine Hamas bir açıklama yayımlayarak beyanların ‘bağlamından koparıldığını’ bildirdi.

Paylaşımına gelen tepkilerin ardından birkaç gün sonra eleştirisini silmek zorunda kalan el-İle, krizin bu noktada sona erdiğini düşünüyordu.

Özrün sebebi neydi?

Ancak özrün yayımlanması, bunun nedenine ilişkin yeni soru işaretleri doğurdu. Daha sonra X platformundaki bazı Hamas yanlısı kullanıcıların paylaşımlarına ve Katar’daki hareket kaynaklarının Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalara göre, olayın arka planında Muhammed Nazzal’ın attığı adım bulunuyor. Buna göre Nazzal, uzun yıllardır ikamet ettiği Doha’da Katar resmi makamlarına Mahmud el-İle hakkında şikâyette bulunarak, kendisine hakarette bulunduğu ve manevi zarar verdiği iddiasını gündeme getirdi.

ghy
Katar'ın başkenti Doha'da İsrail’in hava saldırısı düzenlediği bina (Reuters)

Kaynaklardan birine göre, pek çok kişi, aralarında bazı üst düzey yöneticiler de olmak üzere, arabuluculuk yaparak anlaşmazlığı çözmeye çalıştı, ancak Nazzal, kendisine yönelik ifadeler nedeniyle X platformu üzerinden kamuoyuna açık bir özür yayınlanmasında ısrar etti. Bu şart yerine getirilince, Nazzal’ın başka bir talepte bulunmaması ve anlaşmazlığın kapanması üzerinde uzlaşıldı. Buna rağmen Nazzal’ın ‘maddi tazminat talebinde ısrar ettiği’ ifade edildi.

Hareketle ilişkili başka kaynaklar ise ‘Mahmud el-İle’nin özrünün krizi çözmek için yalnızca ilk adım olduğunu, sürece müdahil olan bazı kişilerin Nazzal’ın öfkesini yatıştırmak ve onu şikâyeti geri çekmeye ikna etmek amacıyla el-İle’yi bu yöne yönlendirdiğini’ aktardı.

Aktivistler arasında öfke

Hamas’ın içinden ve dışından birçok isim özür meselesine tepki gösterdi. Tepki verenler arasında Filistinli gazeteci Muna Havva da vardı. Havva, sosyal medya hesabında, “Filistin’deki özgürlük hareketlerinin tarihinde, ne yaşanırsa yaşansın, bir liderin kendi mensuplarından birini üçüncü bir tarafa ya da başka bir otoriteye şikâyet ettiği tek bir örnek dahi yoktur. Bu davranış ne ulusal örgütlerin ahlakıyla ne de kabile geleneklerinde kabul gören en basit sığınma kurallarıyla bağdaşır. Utanç verici, acı verici, üzücü” diye yazdı.

Havva bir başka paylaşımında ise şu ifadeleri kullandı: “İsrail’in bugünkü genişlemesi kadar tehlikeli bir dönem görülmedi; tarih de Gazze’de halkımızın yaşadığı kadar vahim bir katliama tanıklık etmedi. Bu felaketin ortasında, halkımızın önde gelen isimlerinden biri, bir gencin attığı bir tweet yüzünden onu başka bir devlete şikâyet ediyor; geçimini ve güvenliğini riske atıyor. ‘Direniş’in liderleri halkımızdan ateş altında direnmelerini isterken, tek bir eleştiri cümlesine dahi tahammül edemiyor.”

Ayrıca Hamas gibi gruplara verdiği destekle bilinen aktivist Cemil Mikdad da konuya ilişkin paylaşım yaptı. Mikdad, “Hamas’tan bir yönetici, Katar’da yaşayan bir Filistinliyi, hakkında Katar mahkemelerinde dava açtıktan sonra uzun bir özür metni yayımlamaya zorladı; üstelik yalnızca kendisini eleştirdiği bir önceki paylaşım yüzünden!” ifadesini kullandı. Mikdad sözlerini şöyle sürdürdü: “Harika gerçekten… Nereye geldik? Halk olarak eleştirme hakkına sahip olduğumuz ve bizi dinlemekle yükümlü olan liderlerimiz, şimdi Arap mahkemelerini bize karşı bir güç olarak kullanıyor. Bu da ne demek oluyor? Siz ne hale geldiniz böyle, cahiller?!”

Hamas’ın silahlı yapısının geleceği, hareketin üst düzey isimlerinin açıklamalarında uzun süredir farklılık gösteren bir başlık olarak öne çıkıyor. Hamas’ın yurt dışı sorumlusu Halid Meşal, geçtiğimiz cumartesi günü İstanbul’da düzenlenen bir panelde, “Hamas’ın ancak bir Filistin devleti kurulması hâlinde silah bırakabileceğini” söyledi.

Buna karşın, Meşal’in açıklamasından yalnızca bir gün sonra, Hamas yetkilisi Basim Naim AP’ye yaptığı değerlendirmede, hareketin kapsamlı bir güvenlik ve siyasi düzenlemenin parçası olmak kaydıyla ‘silahların depolanması ya da dondurulması gibi seçeneklerin görüşülmesine açık olduğunu’ belirtti.

Hamas’ın siyasi büro üyelerinden Husam Bedran ise salı günü yaptığı açıklamada, sürecin ikinci aşamaya geçmesinin ‘İsrail’in ihlalleri durdurmasına’ bağlı olduğunu ifade etti. Öte yandan Hamas’ın birçok lideri ve sözcüsü, aralarında Halil el-Hayye ve Hazım Kasım’ın da bulunduğu isimler, hareketin ikinci aşamaya geçmeye ‘hazır olduğunu’ vurgulayan açıklamalarını sürdürdü.


Amerika Birleşik Devletleri'nin Gazze'de yakın zamanda ikinci aşamanın yaşanacağına dair beklentileri

Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)
Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)
TT

Amerika Birleşik Devletleri'nin Gazze'de yakın zamanda ikinci aşamanın yaşanacağına dair beklentileri

Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)
Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)

ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Mike Waltz dün Kudüs'te yaptığı açıklamada, Başkan Donald Trump'ın Gazze barış planının ikinci aşamasına ilişkin gelişmeler hakkında "yakında" duyurular beklediğini belirterek, Washington'un Hamas'ın yeniden yapılanmasına izin vermeyeceğini vurguladı.

Waltz, planın ana bileşenlerinin, hizmetleri yönetecek teknokrat bir Filistin yönetimi, ilgili tarafların maliyetleri karşılamasını sağlayacak bir finansman mekanizması ve son olarak uluslararası bir istikrar gücü olduğunu açıkladı.


İsrail, Gazze'ye gönderilecek yardımlar için Ürdün ile olan sınır kapısını yeniden açtı

Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)
Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)
TT

İsrail, Gazze'ye gönderilecek yardımlar için Ürdün ile olan sınır kapısını yeniden açtı

Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)
Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)

İsrail ve Filistinli yetkililer AFP'ye verdikleri demeçte, İsrail'in, Gazze'ye yardım taşıyan kamyonlar için Ürdün ile işgal altındaki Batı Şeria arasındaki Kral Hüseyin Köprüsü (Allenby Köprüsü) sınır kapısını, kapanmasından yaklaşık üç ay sonra dün yeniden açtığını söyledi.

İsrail, eylül ayında Ürdünlü bir sürücünün sınırda ateş açarak iki İsrail askerini öldürmesinin ardından sınır kapısını kapatmıştı. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre birkaç gün sonra, sınır kapısı bireysel geçişlere yeniden açıldı, ancak savaşın harap ettiği Gazze Şeridi'ne yönelik insani yardımlara kapalı kaldı.

İsrail hükümetinin Topraklardaki Hükümet Faaliyetleri Koordinatörlüğü (COGAT) sözcüsü, "Allenby Köprüsü sınır kapısı bugün açıldı ve kamyonlar Allenby Köprüsü'nden Gazze'ye geçiyor" dedi. Adının açıklanmasını istemeyen bir Filistinli yetkili de sınır kapısının yeniden açıldığını doğruladı.

Yetkilinin açıklamasına göre, salı günü çimento ve yapım malzemesi taşıyan 96 kamyonun geçişine izin verildi. Dün ise insani yardım taşıyan 20 kamyon bu sınır kapısından giriş yaparken, inşaat sektörü için kumun da bugün girişine izin verilmesi bekleniyor.

Sınır kapısının kapatılmasından bu yana Ürdünlü yetkililer, Batı Şeria'nın kuzeyindeki Şeyh Hüseyin sınır kapısından Gazze'ye yardım ulaştırabildiklerini söylüyor. Salı günü bir İsrailli yetkili, Ürdün'den Allenby Köprüsü sınır kapısından mal ve yardım transferinin yakında yeniden başlayacağını söyledi.

Yetkili şöyle devam etti: “Gazze Şeridi'ne giden tüm yardım kamyonları, kapsamlı bir güvenlik kontrolünden geçtikten sonra, refakat ve güvenlik eşliğinde seyahat edecek… Ürdünlü sürücüler ve kargolar için güvenlik kontrolü ve kimlik doğrulama prosedürleri sıkılaştırıldı. Geçişi güvence altına almak için özel güvenlik güçleri görevlendirildi.”

Ürdün Vadisi'ndeki sınır geçişi, Batı Şeria'dan Filistinlilerin İsrail topraklarına geçmeden ayrılmalarına olanak tanıyan tek geçiş noktasıdır.

İsrail, özel izinleri olmadığı sürece Filistinlilerin havaalanlarından geçmesine izin vermiyor.