Dünyadaki teknoloji yatırımcılarının gözdesi yeni Hint girişimleri

Halka arzdan 1,3 milyar dolar toplayan ilk Hintli gıda girişim devi Zomato. (Reuters)
Halka arzdan 1,3 milyar dolar toplayan ilk Hintli gıda girişim devi Zomato. (Reuters)
TT

Dünyadaki teknoloji yatırımcılarının gözdesi yeni Hint girişimleri

Halka arzdan 1,3 milyar dolar toplayan ilk Hintli gıda girişim devi Zomato. (Reuters)
Halka arzdan 1,3 milyar dolar toplayan ilk Hintli gıda girişim devi Zomato. (Reuters)

Çin’deki teknoloji sektörünün hızlı bir şekilde büyümesi ve uluslararası yatırımcıların odak noktası haline gelmesinin ardından, son dönemlerde Çin’in söz konusu şirketlere uyguladığı kısıtlamalar ve önlemler, yatırımcılar arasında endişelere yol açtı.
Bu koşullar altında Hindistan, teknoloji sektöründeki yatırımcıları çekmek için yeni bir alternatif olarak ortaya çıktı. Bu sektörde ortaya çıkan Hintli şirketler, bu şirketlerden hisse satın almak isteyen birçok yatırım kurumunun odak noktası haline geldi.
Geçtiğimiz hafta önde gelen uluslararası yatırımcıların ilgisinin çekmeyi başaran Hintli şirketler için önemli bir dönüm noktasıydı.
Hintli gıda dağıtım şirketlerinden Zomato Limited, ABD yatırım bankası Morgan Stanley, Tiger Global ve Fidelity Investments’in katkılarıyla halka arzdan 1.3 milyar dolar toplayan ilk Hintli startup oldu.
Hintli dijital ödeme hizmetleri girişimi PayTm’nin mevcut ve yeni hisseler olmak üzere 2 ayrı kategoriden toplam 2.2 milyar dolar değerinde hisse satacağı belirtildi. Ayrıca, Hindistan merkezli e-ticaret şirketi Flipkart’ın, yatırımcılardan 3.6 milyar dolar talep alarak, ABD perakende devlerinden Walmart’a ait olan şirketin piyasa değerini 38 milyar dolara yükseltmeyi başardığı belirtildi.
9.2 milyar dolarlık finansal varlığa sahip ABD şirketi GGV Capital’in yönetici ortağı Hans Tung, Bloomberg’e verdiği demeçte, “Hintli girişimciler yaklaşık on yıldır yeni şirketler kuruyorlar. O dönemden bu yana Hindistan’ın internet altyapısı çarpıcı bir şekilde gelişti. Şu anda dünya genelinde teknoloji sektörlerine yatırım talebi artmış durumda. Yatırımcılar yeni Çin olarak gördükleri Hindistan’da sektörün güçlü yükselişine tanık olmaya başladı” dedi.
Hindistan’ın e-ticarette en büyük gözlük tedarikçilerinden Lenskart, Singapurlu devlet varlık fonu Temasek Holdings ve yatırım şirketi Falcon Edge Capital dahil olmak üzere yatırımcılardan 220 milyon dolar topladı. Şirket daha önce telekomünikasyon noktasında ABD yatırım bankası KKR ve Japonya merkezli Softbank Grup'undan fon sağlamıştı
İnternet kullanımının giderek geliştiği Çin’in aksine, Hindistan’daki 625 milyon internet kullanıcısının çoğu hala video, sosyal ağ ve e-ticaret dünyasında varlığını hissettiriyor.
Hindistan'daki e-ticaret, ülkenin toplam perakende ticaretinin %3'ünden daha azını oluşturduğu için e-pazarlamadaki fırsatlar cazibesini koruyor. Hindistan'ın startup'ları (gelişime açık şirketler) hala ülke çapında tedarik zincirlerine ve dağıtım ağlarına yatırım yapıyor.
Hindistan'ın on yıl içinde dünyanın en kalabalık ülkesi olması beklenirken, yatırımcıların Hindistan'daki koşullara bakışı, komşusu Çin'e bakışlarından keskin bir şekilde farklılaşıyor. Çinli yetkililer geçtiğimiz Şubat ayından bu yana söz konusu teknoloji şirketlerine, piyasa değerlerinde 800 milyar dolar düşüşe neden olan kısıtlamalar getirdi.
Bloomberg'in haberine göre, Hindistan'ın Kotak Mahindra Varlık Yönetimi başkanı Nilesh Shah, Hint teknoloji şirketleri “Çin şirketlerine yatırım yaparak zarar gören uluslararası yatırımcıları çekebilir” diyor. Ayrıca, Shah'a göre, hala zarar bildiren birçok Hintli girişimin ilk halka arzlarının (IPO'lar) başarısı, mevcut şirketlerin çoğunu yeniden değerlendirerek hisse senedi fiyatlarını yükseltebilir.
Hindistan’daki gelişmekte olan teknoloji şirketleri, bu yılın ikinci çeyreğinde 6.3 milyar dolarlık rekor sayıyla yatırımlarını artırmayı başardı. CB Insights tarafından hazırlanan verilere göre, Çinli şirketlerin yatırımları aynı dönemde 2020 yılının son çeyreğinde kaydedilen en yüksek seviye olan 27.7 milyar dolara kıyasla yüzde 18 oranında düştü.
Hindistan’daki dijital pazarın kontrolünü ABD merkezli Amazon şirketi ile paylaşan Flipkart, önümüzdeki iki yıl içerisinde hisselerini halka arz etmeyi planlayan Hint startup’ları arasında bulunuyor. Liste, online hayat sigortası startup’ı Policy Bazaar’ın sahibi olan finansal hizmetler teknolojisi şirketi IT Access Marketing and Costing’i de içeriyor. Ayrıca listede akıllı ulaşım hizmetleri noktasında e-ticaret lojistik şirketi Delhivery ve Hindistan’ın en popüler ulaşım platformu Ola da bulunuyor. Halka arzlar, bireysel yatırımcıların, hisseleri şu anda sadece uluslararası yatırımcılara açık olan startup’larda hisse sahibi olmalarına izin verecek.
İsviçre merkezli Credit Suisse Group tarafından bu yılın başlarında yayınlanan bir raporda, e-ticaret ve finansal hizmetler teknolojisinden, eğitim, lojistik ve eve yemek servisi olmak üzere çeşitli sektörlerde toplam yatırım değeri 240 milyar doları bulan ve yatırım alan yaklaşık 100 Hintli şirketin bulunduğu belirtildi.
Sequoia Capital, Lightspeed Venture Partners ve Qualcomm Ventures gibi yatırımcı çeken şirketleri teşvik eden Hintli girişimci Ganesh Krishnan, “Küresel yatırımcılar, potansiyelinden yararlanılmayan Hint pazarının devasa yükselişini izliyor. Finansal akışlar on kat arttı” açıklamasını yaptı.
Bütün bunlara rağmen resim pek parlak görünmüyor. Bazı analistler borsalardaki mevcut durumun yakında patlayacak bir balon olduğuna inanıyor.



Yapay zekaya yöneltilince çevreye en çok zarar veren sorular belirlendi

Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)
Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)
TT

Yapay zekaya yöneltilince çevreye en çok zarar veren sorular belirlendi

Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)
Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)

Yeni bir araştırmaya göre OpenAI'ın ChatGPT'si gibi yapay zeka sohbet botlarının mantıklı düşünmesini ve akıl yürütmesini gerektiren sorgular, diğer soru türlerine göre daha fazla karbon salımına yol açıyor.

ChatGPT gibi geniş dil modellerine (GDM) yazılan her sorgu enerji gerektiriyor ve karbondioksit salımına yol açıyor. Almanya'daki Münih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nden araştırmacılar bu emisyon seviyelerinin sohbet botuna, kullanıcıya ve konuya bağlı olarak değiştiğini söylüyor.

Hakemli dergi Frontiers'ta yayımlanan araştırma, 14 yapay zeka modelini karşılaştırarak karmaşık akıl yürütme gerektiren cevapların, basit cevaplara göre daha fazla karbon salımı yaptığını ortaya koydu.

Soyut cebir veya felsefe gibi uzun uzun muhakeme gerektiren sorgular, lise tarih dersi gibi daha dolambaçsız konulara göre 6 kat daha fazla emisyon üretiyor.

Araştırmacılar yapay zeka sohbet botlarını sık kullananların, karbon emisyonlarını sınırlamak için sordukları soruların türünü ayarlamasını öneriyor.

Çalışma, farklı konularda bin standart soru üzerinden 14 GDM'yi değerlendirerek karbon salımlarını karşılaştırdı.

Çalışmanın yazarı Maximilian Dauner, "Eğitimli GDM'lere sorulan soruların çevresel etkisi, bunların muhakeme yaklaşımına büyük ölçüde bağlı ve doğrudan akıl yürütme süreçleri, enerji tüketimini ve karbon salımlarını önemli ölçüde artırıyor" diyor.

Akıl yürütme özelliğine sahip modellerin, yalın yanıt veren modellere kıyasla 50 kata kadar daha fazla karbondioksit salımına yol açtığını gördük.

Bir kullanıcı yapay zeka sohbet botuna soru sorduğunda, sorgudaki kelimeler veya kelime parçaları bir dizi sayıya dönüştürülerek model tarafından işleniyor. Bu dönüştürme ve yapay zekanın diğer hesaplama süreçleri karbon salımlarına neden oluyor.

Çalışma muhakeme becerisine sahip modellerin soru başına ortalama 543,5 jeton (token) oluştururken, yalın modellerin sadece 40 jeton gerektirdiğini belirtiyor.

Makalede "Daha yüksek jeton ayak izi, her zaman daha yüksek CO2 emisyonu anlamına gelir" ifadeleri kullanılıyor.

Örneğin yaklaşık yüze 85 doğruluk oranına ulaşan Cogito, en isabetli modellerden biri. Yalın cevaplar veren benzer boyutlardaki modellere göre üç kat daha fazla karbon emisyonu üretiyor.

Dr. Dauner, "Şu anda GDM teknolojilerinin doğasında, doğruluk ve sürdürülebilirlik arasında bir taviz verme ilişkisi görüyoruz" diyor. 

Emisyonları 500 gram karbondioksit eşdeğerinin altında tutan modellerin hiçbiri, bin soruyu doğru cevaplamada yüzde 80'in üzerinde doğruluk oranına ulaşamadı.

Karbondioksit eşdeğeri, çeşitli sera gazlarının iklim değişikliği üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılan bir birim.

Araştırmacılar yeni bulguların, insanların yapay zeka kullanımı hakkında daha bilinçli kararlar almasını sağlayacağını umuyor.

Araştırmacılar bir örnek vererek DeepSeek R1 sohbet botundan 600 bin soruyu yanıtlamasını isteyen sorguların, Londra'dan New York'a gidiş-dönüş uçuşuna eşdeğer karbon emisyonu yaratabileceğini söylüyor.

Buna karşılık Alibaba Cloud'ın Qwen 2.5'i, benzer doğruluk oranlarıyla üç kat daha fazla soruya cevap verirken aynı emisyon seviyelerine ulaşıyor.

Dr. Dauner, "Kullanıcılar, yapay zekadan yalın cevaplar vermesini isteyerek veya yüksek kapasiteli modellerin kullanımını, gerçekten bu gücü gerektiren görevlerle sınırlayarak emisyonları önemli ölçüde azaltabilir" diyor.

Independent Türkçe