عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Hindistan 7,5 milyondan fazla ücretsiz Kovid aşısını neden hâlâ kabul etmedi?

Bir sağlık çalışanı, Ahmedabad'daki dükkan sahipleri ve çalışanları için düzenlenen aşılama sırasında bir adama Kovid-19 koronavirüsüne karşı bir doz Covishield aşısı yapıyor. (AFP)
Bir sağlık çalışanı, Ahmedabad'daki dükkan sahipleri ve çalışanları için düzenlenen aşılama sırasında bir adama Kovid-19 koronavirüsüne karşı bir doz Covishield aşısı yapıyor. (AFP)
    İstanbul/Şarkul Avsat
TT
TT

Hindistan 7,5 milyondan fazla ücretsiz Kovid aşısını neden hâlâ kabul etmedi?

Bir sağlık çalışanı, Ahmedabad'daki dükkan sahipleri ve çalışanları için düzenlenen aşılama sırasında bir adama Kovid-19 koronavirüsüne karşı bir doz Covishield aşısı yapıyor. (AFP)
Bir sağlık çalışanı, Ahmedabad'daki dükkan sahipleri ve çalışanları için düzenlenen aşılama sırasında bir adama Kovid-19 koronavirüsüne karşı bir doz Covishield aşısı yapıyor. (AFP)

Hindistan hükümetine 7,5 milyon doz Moderna Kovid aşısı teklif edildi fakat hükümet, şirketin aşı üreticilerine tazminat sağlama ön koşulunu kabul etmediği için henüz aşıları teslim alamadı.
Hindistan haber ajansı Press Trust'ın alıntıladığı kaynaklara göre aşılar, aşı paylaşım girişimi Kovid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı (COVAX) aracılığıyla teklif edildi ama tazminat konusunda henüz fikir birliği sağlanamadı.
Aşı üretimi ve dağıtımı söz konusu olduğunda tazminat, ilaç şirketlerinin kamu genelinin olası tazminat taleplerine karşı yasal koruma araması anlamına geliyor.
Bu tür talepler, aşı olduktan sonra herhangi bir olumsuz yan etki görülmesi durumunda dile getirilebilir.
Daha önce Hindistan hükümeti, küresel aşı üreticileri Moderna ve Pfizer'la sorunu çözmeye çalıştığını söylemişti. İki şirket de Hindistan'a aşı tedarik etmeye başlamadan önce tazminatın kabul edilmesini istiyor.
Hindistan hükümetinin kamu politikasına odaklanan düşünce kuruluşu NITI Aayog'un üyesi Dr. V. K. Paul, tazminata ilişkin tartışmaların "henüz sonuçlanmadığını" söyledi.
Haberdeki kaynaklar, hükümetin tazminat maddesiyle ilgili sözleşmeyi sonuca bağlamak için bazı koşullar sunduğunu ve bunları üreticilere gönderdiği bildiriyor.
Tazminat maddesi tartışmalarının çıkmaza girmesi, Hindistan hükümetinin aşı hedeflerine ulaşmak için yalnızca iki aşıya (Covishield ve Covaxin) bel bağlamasına neden oldu. Hindistan'ın 1,4 milyarlık nüfusunun sadece %6,3'ü tamamen aşılanabildi.
Covishield'ı, aşıyı geliştirmek için AstraZeneca'yla ortaklık yapan, dünyanın en büyük aşı üreticisi Serum Institute of India (SII) üretirken, Covaxin'i de Bharat Biotech üretiyor.
İlaç şirketlerine tazminat sağlanırsa, bireyler herhangi bir ihmal nedeniyle şirketleri dava edemeyecek ve bunun yerine bu tür davalarda davalı koltuğundaki hükümet üzerinden dava açmak zorunda kalacak.
Olası herhangi bir tazminat anlaşması muhtemelen yerli üreticileri de etkileyecek.
Hükümetin tazminat maddesi için Pfizer ve Moderna'yla görüşmelerde bulunduğunu öğrenen SII, haziranda kuralların "herkes için aynı olması gerektiğini" söylemişti.
Aşı üreticisinin kaynakları, 9 Haziran'da NDTV haber kanalına verilen demeçte, "Yabancı şirketlere izin verilirse, yalnızca Hindistan Serum Enstitüsü (SII) değil, tüm aşı şirketleri yükümlülüklere karşı tazminat koruması almalı" demişti.
Federal sağlık bakanlığındaki kaynaklarsa, 2 Haziran'da haber kanalına aşı kullanımıyla bağlantılı iddialara karşı tazminat sağlamada "sorun olmayacağını" söylemişti.
Ancak şimdiye kadar Hindistan hükümeti hiçbir aşı üreticisi için tazminat koruması sağlamadı.
Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Bilim insanları primatları inceledi: Alfa erkek kural değil istisna

Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)
Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)
TT
TT

Bilim insanları primatları inceledi: Alfa erkek kural değil istisna

Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)
Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)

Bilim insanları primat türlerinde alfa erkek olgusunun pek de gerçek olmadığını tespit etti. Geniş kapsamlı araştırma, dişi ve erkekler arasındaki hiyerarşik ilişkinin daha karmaşık olduğuna işaret ediyor.

İnsanların da içinde yer aldığı primat grubunda ya erkeklerin ya da dişilerin popülasyondaki hakim cinsiyet olduğu düşünülüyordu. Genellikle erkeklerin gruptaki hakimiyeti elinde tuttuğuna inanılıyordu.

Ancak hakemli dergi PNAS'te dün (7 Temmuz) yayımlanan çalışmada durumun sanıldığı kadar net olmadığı ve beklendiğinden daha fazla popülasyonda dişilerin egemen olduğu ortaya çıktı.

Araştırmacılar maymunlar, lemurlar, tarsiyerler ve lorisler gibi 121 primat türüne ait 253 popülasyondan 5 yıl boyunca veri topladı. Ekip varsayımların ötesinde daha net bilgi edinmek adına ayrıntılı davranış kayıtları toplayıp grup içindeki kavgaları ve kazananları derledi.

Çalışmada karşı cinsler arasındaki kavga ve tartışmaların sanılandan çok daha sık yaşandığı saptandı. Bir grup içindeki anlaşmazlıkların ortalama yarısı dişi ve erkekler arasında geçti. 

Araştırma genelinde incelenen kavgaların yaklaşık yüzde 90'ını erkekler kazandığı için bu açıdan net bir erkek hakimiyeti olduğu söylenebilir.

Öte yandan araştırmacılar popülasyonların sadece yüzde 17'sinde bu durumun gözlemlendiğini söylüyor. İnsanların en yakın akrabalarından şempanze ve bonobolar bu kesimde yer alırken, lemur ve bonoboların da olduğu primat popülasyonlarının yüzde 13'ünde net bir dişi egemenliği vardı.

Geri kalan yüzde 70'lik kısımdaysa bir cinsiyetin diğeri üzerindeki hakimiyet ya orta düzeydeydi ya da hiç yoktu.

Fransa'daki Montpellier Üniversitesi'nden çalışmanın başyazarı Dr. Élise Huchard, "Sıkı bir erkek egemenliği gerçekten azınlıkta" diyerek ekliyor: 

Bunun çoğunluk olmasını beklemiyorduk çünkü literatürü iyi biliyoruz ancak yüzde 20'nin altında kalmasını pek beklemezdik.

Erkek egemenliğinin daha net olduğu gruplarda, bu cinsiyetin vücut veya dişlerinin daha büyük olduğu gözlemlendi. Ayrıca dişilerin kaçıp ağaçlara tırmanamadığı popülasyonlarda da benzer bir durum vardı.

Öte yandan dişiler hakimiyetini, üremeden gelen güçleriyle kazanıyordu. Dr. Huchard, "Bir dişi çiftleşmek istemiyorsa, erkek bu konuda hiçbir şey yapamaz" diye açıklıyor: 

Dişiler üremeyi kontrol ettiklerinde, bunu erkeklere karşı bir güç mekanizması olarak kullanabiliyorlar.

Bilim insanları ayrıca dişilerin birbirleriyle rekabet ettiği ve erkeklerin yavrulara daha fazla baktığı gruplarda da dişi egemenliğinin daha yaygın olduğunu gözlemledi. Bu türlerde dişiler ya genellikle yalnız oluyor ya da sadece erkek-dişi çiftleri halinde yaşıyorlar. Bu durum tek eşliliğin dişi hakimiyetiyle bağlantılı olduğu anlamına gelebilir.

Araştırmacılar bu sonuçların doğrudan insanlara uygulanamayabileceğini ancak yakın akraba türlerdeki cinsiyet rollerinde şaşırtıcı bir esnekliğe işaret ettiğini söylüyor. 

Dr. Huchard, "Bu sonuçlar, insanlık tarihinde daha sonra ortaya çıkan tarım toplumlarına kıyasla daha eşitlikçi olan avcı-toplayıcılar arasındaki kadın-erkek ilişkileri hakkında bildiklerimizle epey örtüşüyor" diyor.

Independent Türkçe, Science Alert, BCC Science Focus, PNAS