عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Rusya'nın yılan hikayesine dönen Nauka modülü, Uluslararası Uzay İstasyonu'na fırlatıldı

Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)
Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)
    İstanbul/Şarkul Avsat
TT
TT

Rusya'nın yılan hikayesine dönen Nauka modülü, Uluslararası Uzay İstasyonu'na fırlatıldı

Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)
Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)

Rusya'nın şimdiye kadar inşa ettiği en büyük uzay laboratuvarı, 14 yıllık gecikmenin ardından Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) doğru yola çıktı.
Nauka adıyla da bilinen Multipurpose Laboratory Module (Çok Amaçlı Laboratuvar Modülü), 21 Temmuz'da Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatıldı.

Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos) yetkilileri, modülün uçuşunun tamamen otonom olduğunu ve UUİ'ye otomatik olarak kenetleneceğini bildirdi.
Nauka'nın 8 günlük uçuşun ardından 29 Temmuz'da UUİ'ye kenetlenmesi bekleniyor.
Yapımına 1995'te başlanan Nauka'nın inşasında bazı ertelenmeler yaşanmıştı. Roscosmos, modülün 2007'de fırlatılmasını hedeflese de meydana gelen teknik sorunlar buna izin vermemişti.
Uzmanlar, 2013'te modülün yakıt sisteminde bulaşma (kontaminasyon) tespit edince, Nauka'nın fırlatılma süreci bir kez daha uzamıştı. Laboratuvarın diğer sistemleri de yıllar içinde modernizasyondan veya onarımdan geçmişti.
Nauka 22 ton ağırlığında, 13 metre uzunluğunda ve 4,3 metre çapında büyük bir laboratuvar. Modülün içinde laboratuvardan başka yedek yatak, tuvalet, oksijen rejenerasyon (yenileme) sistemi ve idrarı suya dönüştürmeye yarayan araç gereç var.
Modül, Fransa merkezli havacılık şirketi Airbus'ın, Avrupa Uzay Ajansı (European Space Agency - ESA) için inşa ettiği European Robotic Arm'ı da (ERA - Avrupa Robot Kolu) UUİ'ye ulaştıracak.
ESA, 5 metre uzunluğundaki ERA'in, UUİ'nin dışında serbestçe hareket edebileceğini kaydetti.
Öte yandan Nauka'nın UUİ'ye bağlanması için Pirs adlı başka bir modülün fedakarlık yapması gerekiyor. Yine Rusların inşa ettiği yaklaşık 20 yıllık Pirs, kenetlenme noktası ve hava kilidi olarak hizmet veriyordu.
Uzmanlar 23 Temmuz'da uzay boşluğuna bırakılacak Pirs'in, Dünya'nın atmosferine girerken bir bölümünün yanacağını, geriye kalan parçalarının yaklaşık 4 saat sonra Pasifik Okyanusu'na düşeceğini söyledi.
Independent Türkçe, Space.com, Phys.org, UPI

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT