عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Rusya'nın yılan hikayesine dönen Nauka modülü, Uluslararası Uzay İstasyonu'na fırlatıldı

Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)
Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)
    İstanbul/Şarkul Avsat
TT
TT

Rusya'nın yılan hikayesine dönen Nauka modülü, Uluslararası Uzay İstasyonu'na fırlatıldı

Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)
Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)

Rusya'nın şimdiye kadar inşa ettiği en büyük uzay laboratuvarı, 14 yıllık gecikmenin ardından Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) doğru yola çıktı.
Nauka adıyla da bilinen Multipurpose Laboratory Module (Çok Amaçlı Laboratuvar Modülü), 21 Temmuz'da Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatıldı.

Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos) yetkilileri, modülün uçuşunun tamamen otonom olduğunu ve UUİ'ye otomatik olarak kenetleneceğini bildirdi.
Nauka'nın 8 günlük uçuşun ardından 29 Temmuz'da UUİ'ye kenetlenmesi bekleniyor.
Yapımına 1995'te başlanan Nauka'nın inşasında bazı ertelenmeler yaşanmıştı. Roscosmos, modülün 2007'de fırlatılmasını hedeflese de meydana gelen teknik sorunlar buna izin vermemişti.
Uzmanlar, 2013'te modülün yakıt sisteminde bulaşma (kontaminasyon) tespit edince, Nauka'nın fırlatılma süreci bir kez daha uzamıştı. Laboratuvarın diğer sistemleri de yıllar içinde modernizasyondan veya onarımdan geçmişti.
Nauka 22 ton ağırlığında, 13 metre uzunluğunda ve 4,3 metre çapında büyük bir laboratuvar. Modülün içinde laboratuvardan başka yedek yatak, tuvalet, oksijen rejenerasyon (yenileme) sistemi ve idrarı suya dönüştürmeye yarayan araç gereç var.
Modül, Fransa merkezli havacılık şirketi Airbus'ın, Avrupa Uzay Ajansı (European Space Agency - ESA) için inşa ettiği European Robotic Arm'ı da (ERA - Avrupa Robot Kolu) UUİ'ye ulaştıracak.
ESA, 5 metre uzunluğundaki ERA'in, UUİ'nin dışında serbestçe hareket edebileceğini kaydetti.
Öte yandan Nauka'nın UUİ'ye bağlanması için Pirs adlı başka bir modülün fedakarlık yapması gerekiyor. Yine Rusların inşa ettiği yaklaşık 20 yıllık Pirs, kenetlenme noktası ve hava kilidi olarak hizmet veriyordu.
Uzmanlar 23 Temmuz'da uzay boşluğuna bırakılacak Pirs'in, Dünya'nın atmosferine girerken bir bölümünün yanacağını, geriye kalan parçalarının yaklaşık 4 saat sonra Pasifik Okyanusu'na düşeceğini söyledi.
Independent Türkçe, Space.com, Phys.org, UPI

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT
TT

İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

İnternetin büyük bölümüne güç sağlayan internet altyapısı şirketi Cloudflare, "internetin kurallarını değiştirdiğini" söylüyor. 

Şirket, yapay zeka firmalarının internetten veri toplamasını engellemek amacıyla yapay zeka tarayıcılarını doğrudan engelleyecek.

ChatGPT gibi büyük dil modelleri, performanslarını artırmak için muazzam miktarda eğitim verisine ihtiyaç duyuyor. Bu şirketlerin çoğu, sistemleri eğitmek adına farklı internet sayfalarına erişip içeriklerini depolayan  tarayıcılar kullanıyor.

Artık Cloudflare, bu yapay zeka tarayıcılarının doğrudan engelleneceğini söylüyor. Bu, sözkonusu otomatik sistemlerin "izin veya ücret" olmaksızın sayfalara erişemeyeceği anlamına geliyor.

Bu internet sitelerinin yayıncıları, yapay zeka tarayıcılarına sitelerine erişim izni verebilecek. Cloudflare, yapay zeka şirketlerinin ödeme yapıp yapmamayı seçebileceği bir "taramaya göre ödeme" ücreti seçeneği ekleyeceğini söylüyor.

Yapay zeka sistemlerini eğitmek için çevrimiçi yazıların kullanılması, süregelen yapay zeka çağının en bölücü konularından biri haline geldi. Birçok yayıncı, içeriklerinin sistemleri eğitmek amacıyla izinsiz kullanıldığını öne sürerek yapay zeka şirketlerine karşı hukuki yollara başvurdu.

Bu çatışma 2023'te artarken Cloudflare, ilk başta internet sayfalarına özel bir etiket ekleyerek yapay zeka sitelerinden erişmemesini istemesine izin vereceğini söylemişti ancak bu uygulanamazdı. Geçen yıl, bu tür yapay zeka botlarını tespit eden bir teknoloji geliştirerek internet sitelerinin bunları otomatik olarak engellemesine imkan tanımaya başladı.

Artık ikinci araç varsayılan olarak açık hale gelecek.

Cloudflare CEO'su Matthew Prince, New York Times'a, "Cloudflare'ın internetin kurallarını tamamen değiştirdiğini" söyledi. Prince bu hamlenin, yapay zeka şirketlerinin interneti kazıyarak içeriğe serbestçe erişmesinin, insanların yeni yazılar ya da diğer içerik türlerini yayımlamaya teşvik edilmesini engelleyeceği endişesinden kaynaklandığını söyledi.

Independent Türkçe