WHO’dan Kovid-19’un kökenini ortaya çıkarmak için iş birliği çağrısı

WHO Genel Direktörü mayıs ayında Cenevre’de düzenlenen basın toplantısında (AP)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) dün (Cuma) tüm ülkelerin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığına neden olan SARS-CoV-2 virüsünün kökeninin öğrenilmesi için iş birliği yapması gerektiğini belirtti. WHO’nun açıklaması, Çin’in virüsün kökenine yönelik incelemenin ikinci aşaması kapsamında önerilen teklifi reddetmesinden bir gün sonra geldi.
İnsanlarda görülen ilk Kovid-19 vakaları Çin’in Wuhan şehrinde 2019 Aralık’ta kaydedildi. Çin, virüsün laboratuvarlarından birinden sızmış olabileceği tezini defalarca reddetti. Reuters haber ajansının aktardığına göre, WHO bu ay içerisinde yaptığı açıklamada, Çin’de daha önce yapılan incelemelerin araştırılmasını önerdi. Çin Ulusal Sağlık Komisyonu Bakan Yardımcısı Zeng Yixin, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Pekin’in söz konusu öneriyi mevcut haliyle kabul etmeyeceğini belirtti.
WHO Sözcüsü Tarık Yaşareviç Çin’in bu öneriyi reddetmesi ile ilgili olarak, Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında “Öneri siyasetle veya kimin suçlanacağıyla ilgili değil, bu temel olarak, salgının insana nasıl bulaştığını anlamaya yönelik çalışmamız için gerekli olması ile ilgili. Bu açıdan, ülkeler kendi aralarında ve WHO ile bir ortaklık ruhu içinde çalışmakla sorumludur” ifadelerini kullandı.
WHO liderliğindeki bir ekip, Çinli bilim adamları ile Wuhan ve çevresinde 4 hafta geçirdi. Mart ayında yayınladıkları ortak raporda, virüsün muhtemelen yarasadan başka bir hayvan aracılığı ile insanlara bulaştığı, ancak başka araştırmaların da yapılması gerektiği belirtildi.
WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Çin’de yapılan incelemenin, salgının ilk günlerine yönelik veri eksikliği ile engellendiğini söyledi. Başta ABD olmak üzere birçok ülke, yarasalar üzerinde araştırma yapan Wuhan Viroloji Laboratuvarı’ndan sızıntı tezi başta olmak üzere daha fazla araştırma yapılmasını istiyor.
Diplomatlar, bir hafta önce WHO üye ülkeleri ile basına kapalı olarak yapılan görüşmeler sırasında, Çin’in, WHO Genel Direktörü Tedros tarafından sunulan plana karşı olduğunu anında dile getirdiğini söyledi. Fransız haber ajansı AFP’ye göre, Çin Perşembe günü WHO’nun Çin laboratuvarlarının faaliyetlerini inceleme önerisinin ‘saygısızca’ olduğunu ve ‘bilime karşı olan bir kibir’ gösterdiğini belirtti. Çin Sağlık Bakan Yardımcısı Zeng Yixin dün düzenlediği basın toplantısında, sağduyulu olmayan ve bilime karşı olan bir kibir gösteren “mantığa aykırı saygısız” teklife son derece şaşırdığını söyledi.  Pekin yaptığı açıklamalarda, virüsün bir laboratuvardan sızdığına yönelik teoriyi şiddetle reddetmeye devam etti.
Çinli yetkililer ve resmi medya organları, virüsün ABD’nin Maryland eyaletinde bulunan Fort Detrick askeri üssünde bir laboratuvardan sızmış olabileceği yönündeki başka bir tezi öne sürüyor. Çin’in milliyetçi gazetesi Global Times, askeri laboratuvara soruşturma açılmasına yönelik bir dilekçe için internet üzerinden 5 milyon imza toplandığını bildirdi. Diğer yandan bazı üst düzey yetkililer, virüsün donmuş gıdalar yolu ile gelmiş olması ihtimalini öne sürüyorlar.