عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

WHO’dan Kovid-19’un kökenini ortaya çıkarmak için iş birliği çağrısı

WHO Genel Direktörü mayıs ayında Cenevre’de düzenlenen basın toplantısında (AP)
WHO Genel Direktörü mayıs ayında Cenevre’de düzenlenen basın toplantısında (AP)
    Cenevre/Şarku’l Avsat
TT
TT

WHO’dan Kovid-19’un kökenini ortaya çıkarmak için iş birliği çağrısı

WHO Genel Direktörü mayıs ayında Cenevre’de düzenlenen basın toplantısında (AP)
WHO Genel Direktörü mayıs ayında Cenevre’de düzenlenen basın toplantısında (AP)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) dün (Cuma) tüm ülkelerin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığına neden olan SARS-CoV-2 virüsünün kökeninin öğrenilmesi için iş birliği yapması gerektiğini belirtti. WHO’nun açıklaması, Çin’in virüsün kökenine yönelik incelemenin ikinci aşaması kapsamında önerilen teklifi reddetmesinden bir gün sonra geldi.
İnsanlarda görülen ilk Kovid-19 vakaları Çin’in Wuhan şehrinde 2019 Aralık’ta kaydedildi. Çin, virüsün laboratuvarlarından birinden sızmış olabileceği tezini defalarca reddetti. Reuters haber ajansının aktardığına göre, WHO bu ay içerisinde yaptığı açıklamada, Çin’de daha önce yapılan incelemelerin araştırılmasını önerdi. Çin Ulusal Sağlık Komisyonu Bakan Yardımcısı Zeng Yixin, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Pekin’in söz konusu öneriyi mevcut haliyle kabul etmeyeceğini belirtti.
WHO Sözcüsü Tarık Yaşareviç Çin’in bu öneriyi reddetmesi ile ilgili olarak, Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında “Öneri siyasetle veya kimin suçlanacağıyla ilgili değil, bu temel olarak, salgının insana nasıl bulaştığını anlamaya yönelik çalışmamız için gerekli olması ile ilgili. Bu açıdan, ülkeler kendi aralarında ve WHO ile bir ortaklık ruhu içinde çalışmakla sorumludur” ifadelerini kullandı.
WHO liderliğindeki bir ekip, Çinli bilim adamları ile Wuhan ve çevresinde 4 hafta geçirdi. Mart ayında yayınladıkları ortak raporda, virüsün muhtemelen yarasadan başka bir hayvan aracılığı ile insanlara bulaştığı, ancak başka araştırmaların da yapılması gerektiği belirtildi.
WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Çin’de yapılan incelemenin, salgının ilk günlerine yönelik veri eksikliği ile engellendiğini söyledi. Başta ABD olmak üzere birçok ülke, yarasalar üzerinde araştırma yapan Wuhan Viroloji Laboratuvarı’ndan sızıntı tezi başta olmak üzere daha fazla araştırma yapılmasını istiyor.
Diplomatlar, bir hafta önce WHO üye ülkeleri ile basına kapalı olarak yapılan görüşmeler sırasında, Çin’in, WHO Genel Direktörü Tedros tarafından sunulan plana karşı olduğunu anında dile getirdiğini söyledi. Fransız haber ajansı AFP’ye göre, Çin Perşembe günü WHO’nun Çin laboratuvarlarının faaliyetlerini inceleme önerisinin ‘saygısızca’ olduğunu ve ‘bilime karşı olan bir kibir’ gösterdiğini belirtti. Çin Sağlık Bakan Yardımcısı Zeng Yixin dün düzenlediği basın toplantısında, sağduyulu olmayan ve bilime karşı olan bir kibir gösteren “mantığa aykırı saygısız” teklife son derece şaşırdığını söyledi.  Pekin yaptığı açıklamalarda, virüsün bir laboratuvardan sızdığına yönelik teoriyi şiddetle reddetmeye devam etti.
Çinli yetkililer ve resmi medya organları, virüsün ABD’nin Maryland eyaletinde bulunan Fort Detrick askeri üssünde bir laboratuvardan sızmış olabileceği yönündeki başka bir tezi öne sürüyor. Çin’in milliyetçi gazetesi Global Times, askeri laboratuvara soruşturma açılmasına yönelik bir dilekçe için internet üzerinden 5 milyon imza toplandığını bildirdi. Diğer yandan bazı üst düzey yetkililer, virüsün donmuş gıdalar yolu ile gelmiş olması ihtimalini öne sürüyorlar.
 

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'nun umudu Yeni Araplar

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa’nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor (AFP)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa’nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'nun umudu Yeni Araplar

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa’nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor (AFP)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa’nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor (AFP)

Velid Fares

 

Francis Fukuyama'nın 1991'de yazdığı gibi, Soğuk Savaş sonrası “tarihin sonu” vaatlerine rağmen Ortadoğu'da savaşlar ve çatışmalar genişliyor. Bu arada Batı'da gözler, birbirini takip eden aşamaların özelliklerini keşfetmek için ve reform yapabilecek, barışa doğru ilerleyebilecek sakin, yenilenmiş bir güç bulma umuduyla, onlarca yıldır dünyanın en fazla patlamalar yaşayan bölgesine çevriliyor. Bölgedeki savaş ve çatışmaların çoğuna yol açan hareketlerin birçoğunun arkasında Arap dünyasındaki radikal güçler vardı. Halklarına sosyal, ekonomik ve kalkınma alanında bir ilerleme sunamayan da bunlardı. Dünyanın diğer bölgelerinde de çok sayıda çekişme ve şiddetli çatışmanın yaşandığı açık ve bunların sonuncusu hâlâ bitmeyen Ukrayna savaşıdır. Ancak büyük ve küçük, eski ve yeni, karmaşık ve basit, çözülebilir ve çözülemez çatışmaların en çok yaşandığı bölge, Arap dünyası ve “Büyük Ortadoğu” olarak adlandırılan bölge olmaya devam ediyor.

Bu jeopolitik alan, dünyanın diğer bölgelerine kıyasla sayısız krizle öne çıkıyor. Bu krizlerin başında da kontrol ettikleri ülkelerin sınırlarını genişleterek, bölgesel ve bazıları kıtalararası imparatorluklar kurmayı hedefleyen ideolojik akımlarda vücut bulan yarı-sömürgeci yayılmacı projeler geliyor. Bunların en önemlileriyse Humeynici ve İslamcı projeler (Batı'da cihatçılık olarak adlandırılır), Baasçılık, Arap milliyetçiliği ve diğerleridir. Bunlar hilafet, saltanat gibi kadim imparatorluklar veya Baasçı ulus-devlet, komünizm ve benzeri devletlerin kurulmasına ya da yeniden canlandırılmasına odaklandılar. Ülke sınırları dışında yürüttükleri savaşları, darbeleri ve seferleri, önce kendi ülkesini sonra başka ülkeleri yıkmaya çalışan totaliter tipler gibi, tavizsiz inançlarına bağlılıklarıyla meşrulaştırdılar. Totaliter projeler, rejimi genellikle katı olan kapsamlı bir bölgesel devlet kurmayı amaçlar ve diğer bölgesel ve küresel güçlerle çatışmalara girerler.

Soğuk Savaş döneminde ve sonrasında buna tanık olduk. Batı'da sorgulanan ise bölgenin geleceği ve Batı toplumuyla ilişkileridir. Aynı soru diğer bölgeler için de geçerli. Batılı çevreler, Arap toplumlarının siyasi kültürlerinde yeni eğilimler üretmelerine nasıl yardımcı olabilecekleri konusuna odaklandılar. Kalkınma ve düşünce kuruluşları, Batı Avrupa'da iki dünya savaşından sonra, Doğu Avrupa'da ise Soğuk Savaş'tan sonra olduğu gibi, programlarının yeni bir Arap coğrafyası kuracağına inanarak, çatışma ülkelerinde “yeni bir kültür” yaymak için hızla harekete geçtiler. Ancak radikallerin Batı kurumlarına sızması ve Arap toplumlarını yönlendirmekten sorumlu kurumlara ulaşması nedeniyle bu yaklaşım başarısız oldu. Böylece Ortadoğu'da radikaller artık gençlerin yetiştirilmesini kontrol eder hale geldiler ve onları açık ve özgürleşmiş “yeni Araplar” olarak tasvir ettiler. Ancak sözde Arap Baharı, bu kusuru ortaya çıkardı. Zira İhvan (Müslüman Kardeşler) ve Humeyni tarafından “yeni Arapları” temsil etmek üzere yönlendirilenler ve devrimci olarak adlandırılanlar, eski radikal madalyonun yeni bir kisve altında ortaya çıkan yüzüydü ve bu durum Mısır, Libya, Tunus, Ürdün, Yemen, Suriye ve diğer yerlerde hızla gün yüzüne çıktı. Bu ülkelerin çoğunda iç savaşlar çıktı ve hâlâ sürüyor. Batı da bölgede yeni bir olgu üretmekte başarısız oldu ta ki bölge kendi kalkınma projelerini üretmeye ve terörle mücadele etmeye başlayana kadar.

Gerçek “Yeni Araplar” yeni kılıklı radikallerden farklı kriterlerle ayrılırlar. Birincisi, onlar gerçek köklerine ve gerçek tarihlerine bağlıdırlar; tekfircilerin, mollaların ve aşırı milliyetçilerin bu tarihe dair yorumlarına değil. Daha da önemlisi, Yeni Araplar toplumlarının tarihini geliştirici bir biçimde okurlar, yani geçmişin değerlerini ödünç alırlar ve zaman içinde farklı halkların deneyimlerinden yararlanırlar. Fanatikler yeniden şekillendirdikleri bir geçmişe takılıp kalmışken, yenilikçiler geleceğe bakarak bugünü şekillendirirler.  Söylemleri belirleyen ve kararları alanlar onlardır, tutsak bir ideoloji ile kendisinin ve kitlelerin umutlarıyla uyum olmayan bir şimdiki zaman arasında sıkışıp kalanlar değil.

İkincisi, Yeni Araplar, yani ılımlı Araplar, ulus-ötesi doktrinleri benimsemezler. Yani kendi ülkelerinden daha geniş bir “ulus” hayalini gerçekleştirmek için rejimleri devirmeye çalışmazlar. Bu Araplar, halklarının ne istediğini ve gençlerinin neyi hayal ettiğini biliyorlar ve gerçekleştirmek için çabalıyorlar. Arzulanan beklentiler, artık egemenlik, ulusal güvenlik ve istikrardır, radikallerin elinde olan geçmişin kabusları değil. Yeni Araplar öncelikle kendi vatanlarına, ardından kendi bölgelerine ve dünyaya aittirler.

Üçüncüsü, Yeni Araplar, adaletsiz, hüzünlü ve baskıcı bir rejim kurarak kendilerini, dünyayı ve istikrarı tehdit edenlere değil, kendi halklarının çıkarlarına ve mutluluğuna hizmet ediyorlar. Yeniler toplumlarını kuşatmak yerine açıyorlar, radikaller ise insanları korkutuyor ve gericiliğin derinliklerinde yalnızlığa sürüklüyorlar.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Yeni Araplar terörizm ile mücadele konusunda kararlılar ve terörü yaymıyorlar, radikaller ise radikalizmi yayıyorlar, takiyye yapıyorlar ve aldatmada ustalar.

Avrupa, tek bir yüzyıl içinde milliyetçi imparatorluklardan ve Bolşevik saltanatından kurtuldu. Peki Yeni Araplar aynı sıçramayı gerçekleştirebilecekler mi?

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın sözlerine kulak verirsek, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa'nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor. BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed Al-Nahyan da bir gün daha büyük bir terörizmin Ortadoğu'dan değil Avrupa'dan geleceği uyarısında bulundu.

Batı'ya ve uluslararası topluma daha iyi bir gelecek için eşlik edebilecek Yeni Arapların kimliğini tanımlamak istersek, onlar halklarının ve gelecek nesillerin çıkarlarını güvence altına almak için çalışan Araplardır. Onlar savaşları sona erdirdiler, terörizm ile mücadele ettiler, kurumlarını geliştirdiler, eğitimi yeniden düzenlediler, çabalarını birleştirdiler ve bölgenin geleceği için ılımlı ve ümit verici bir söylem ortaya koydular. Riyad, Kahire, Abu Dabi, Manama, Ürdün ve Rabat'ta karar alma merkezlerinde, Bingazi, Aden ve diğer yerlerdeyse geçici olarak bulunuyorlar. Yeni Araplar, Arap dünyasında ve yeni Ortadoğu'da barışın, güvenliğin ve geleceğinin anahtarıdır.