Kazımi, Irak'taki ABD varlığını organize etmek için Washington'da

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, AP'ye konuşurken (AP)
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, AP'ye konuşurken (AP)
TT

Kazımi, Irak'taki ABD varlığını organize etmek için Washington'da

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, AP'ye konuşurken (AP)
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, AP'ye konuşurken (AP)

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Hadi el-Amiri liderliğindeki “Fetih” koalisyonu ve Irak'taki Amerikan varlığını reddeden diğer partilerin yanı sıra İran'a yakın silahlı grupların yarattığı korkuları gidermeye çalışıyor. Kazımi'nin ziyareti öncesinde Washington'da konuşan Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin'in, açıklamaları Irak’taki parti liderleri tarafından benimsenmemiş ve kabul edilemez olarak nitelenmişti.
Washington ziyaretinden önce dün (Pazar) açıklamalarda bulunan Kazımi, Irak'taki Amerikan varlığı sorununu çözmeye çalışacaklarını söyledi. Kazımi, “Irak'ın bir Amerikan savaş varlığına ihtiyacı yok” dedi.
Bu açıklama, Pentagon'un Irak'taki Amerikan varlığının yeniden planlanmasına ilişkin açıklamalarıyla çelişiyor. New York Times da Irak'taki Amerikan varlığının devam edeceğini ancak bunun başka yollarla olacağını ileri sürdü. Diğer yöntemler iyi biliniyor, ancak Irak çevrelerinde tartışmalara neden oluyor. Kasım Süleymani ve Ebu Mehdi el-Mühendis'in öldürülmesinden üç gün sonra 6 Ocak 2020'de ABD güçlerini Irak'tan çıkarmak için oy kullanan Irak parlamentosu düzeyindeki halk güçlerinin bazıları Irak hükümetini bağlamayan tutumlarında ısrar etmekle, son iki yılda ülkede gelişen yeni koşulları dikkate almak arasındaki mesafenin ortasında durmaya çalışıyor. Bu yeni koşulların başında DEAŞ’ın büyüyen tehdidi yer alıyor. Bu nedenle Kazımi hükümetinin yaptıkları bağlamında kabul edilebilir bir yaklaşıma ulaşılmaya çalışıyor. Ancak Fetih Koalisyonu ve silahlı gruplar gibi İran yanlısı güçler, Kürtlerin ve Sünnilerin reddettiği parlamento kararını uygulamakta ısrar ediyor.
Özellikle silahlı grupların faaliyetlerinin artmasıyla birlikte, Kürtlerin ve Sünnilerin Irak'taki Amerikan varlığına bağlı konumları son iki yılda güçlendi. Bunun nedeni, son zamanlarda ABD'nin Anbar veya Selahaddin gibi ülkenin batı illerinde veya Kuzey Irak'ta Kürdistan bölgesinde, özellikle de ABD'nin bulunduğu Erbil Havaalanı ve Harir Askeri Üssü’nde füze ve insansız hava araçlarıyla saldırı düzenlenmesidir.
İsminin açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan bir Iraklı yetkili şu değerlendirmelerde bulundu: "Amerikalılar Irak'a yardım etmek istiyor, ancak bu yardımın yönteminin açıklığa kavuşması için asgari düzeyde bile olsa Iraklılar ile bir anlaşma talep ediyorlar. Amerikalılar Irak'ta gerçekten bir savaşın varlığını istemiyorlar, ancak sorun iki ülke arasında 2008'de imzalanan stratejik çerçeve anlaşması kapsamında Irak'ta kalacak Amerikalı eğitmenleri ve danışmanları kimin koruyacağında yatıyor. Washington’a göre, resmi Irak tarafı ABD’li askerlerin ve eğitmenlerin ülkelerinde kalmalarını istiyor, ancak silahlı grupların büyükelçilik de dahil olmak üzere Irak'taki ABD mevkilerine yaptıkları saldırılarda Irak hükümeti Amerikalıları korumaktan aciz kalıyor."
Ülkesindeki Amerikan varlığını uygun şekilde organize etmek isteyen Kazımi, bu bağlamda dün Washington'a gitmeden önce yaptığı açıklamada Irak'ta bir Amerikan savaş varlığı istemediğini duyurdu. Irak Başbakanı, Associated Press’e (AP) verdiği demeçte şunları söyledi: “Irak topraklarında herhangi bir yabancı savaş gücüne ihtiyaç yoktur, Irak güvenlik güçleri ve ordusu, Amerikan liderliğindeki koalisyon güçleri olmadan ülkeyi savunabilir. DEAŞ’e karşı savaş ve Irak güçlerinin hazır olması özel bir takvim gerektiriyor.”
Öte yandan Irak Başbakanlık Basın Ofisi tarafından dün (Pazar) yapılan açıklamada, “Bu ziyaret, Irak'ın ABD ile çeşitli alanlarda karşılıklı saygı ve ikili işbirliği temellerine dayalı yakın ilişkisini pekiştirme çabaları çerçevesinde gerçekleşti. Söz konusu ziyaret, iki ülke arasındaki güvenlik ilişkisini Irak'ın ulusal çıkarları temelinde düzenlemek için yapılan stratejik diyalog oturumları sırasında uzun süren yoğun çabalara tanık oldu” ifadeleri kullanıldı.
Diğer yandan Fetih Koalisyonu, Irak'taki Amerikan varlığını her ne ad altında olursa olsun reddettiğini açıkladı. Fetih Koalisyonu Milletvekili Muhammed el-Beldavi, konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Teröre destek veren bu varlığın devam etmesi, hizmet seviyesinin ve ekonominin bozulmasının yanı sıra Irak'ta daha fazla sorun yaratacaktır. Temsilciler Meclisi, Amerikan kuvvetlerinin Irak'tan çıkarılması gerektiğini vurguluyor.”



Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri

Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri
TT

Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri

Gazze ateşkesine ilişkin Trump anlaşması metni ve Hamas’ın değişiklikleri

ABD Başkanı Donald Trump'un bu akşam Washington'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmeden önce tamamlanması için baskı yaptığı İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının yeni metni elde edildi. “Trump anlaşması” olarak bilinen öneri, iki aylık ateşkes, rehinelerin ve esirlerin serbest bırakılması ve İsrail ile Hamas'ın cesetleri iadesini içeriyor.

Londra merkezli al Majalla dergisinin elde ettiği yeni metin, Hamas'ın daha önce iki tarafa teslim edilen metinle ilgili görüşlerini dikkate alıyor

Gazze ateşkes müzakerelerine yakın bir kaynak, bugün “Al-Majalla” dergisine verdiği demeçte, Katar ve Mısır arabuluculuğunda müzakerelerin bugün, Trump-Netanyahu görüşmesi öncesinde Doha'da yeniden başladığını söyledi. Yetkili, Hamas'ın “Al-Majalla” dergisinde yayınlanan anlaşma taslağının üçüncü, beşinci ve on birinci maddelerinde üç değişiklik yapılmasını talep ettiğini ve bu değişikliklerin şunları içerdiğini açıkladı:

Birincisi, insani yardımın ulaştırılma yönteminde köklü değişiklikler yapılması ve bu yardımların “Gazze İnsani Yardım Kuruluşu” dışındaki BM kuruluşlarını da kapsaması.

İkincisi, 60 gün sonraki görüşmeler sırasında Katar, Mısır ve ABD'nin garantisinde ateşkesin sürdürülmesi.

Üçüncüsü, İsrail ordusunun Gazze'nin kuzeyindeki diğer bölgelerden ve Netzarim ekseninden çekilmesi.

İsrail heyeti Hamas'ın değişikliklerini reddetti, ancak taraflar müzakerelerin bugün devam etmesinde anlaştı.

Trump geçen salı günü, İsrail'in Hamas ile 60 gün sürecek ateşkesin son ayrıntılarını belirlemek için gerekli şartları kabul ettiğini ve bu süre zarfında iki tarafın savaşı sona erdirmek için çalışacağını söylemişti. Hamas'a yakın bir kaynak, hareketin, ABD'nin desteklediği yeni ateşkes önerisinin İsrail'in Gazze'deki savaşını sona erdireceğine dair garantiler almaya çalıştığını söyledi.

Şarku’l Avsat’ın  Majalla’dan aktardığı İsrail ile Hamas arasında anlaşmada Amerikan önerisinin tam metni:

1- Süre: 60 günlük ateşkes. Başkan Trump, İsrail'in kararlaştırılan süre boyunca ateşkesin uygulanmasını garanti eder.

2- Rehinelerin serbest bırakılması: “58 kişilik listeden” 10 canlı ve 18 ölü İsrailli rehine, 1, 7, 30, 50 ve 60. günlerde aşağıdaki şekilde serbest bırakılacaktır:

İlk gün 8 rehine canlı olarak serbest bırakılacak.

7. günde 5 rehine cesedi teslim edilecek.

30. günde 5 rehine canlı olarak serbest bırakılacak.

50. günde 2 rehine canlı olarak serbest bırakılacak.

60. günde 8 rehine cesedi teslim edilecek.

thy
Filistinliler, 29 Mayıs 2025'te Gazze Şeridi'nde insani yardım malzemeleri taşıyor. (Reuters)

3- İnsani yardım: Yardımlar, Hamas'ın ateşkes anlaşmasını kabul etmesinin ardından derhal Gazze'ye gönderilecektir. Bu yardımlar, sivil halka yönelik yardımlarla ilgili olarak varılacak ve anlaşma süresince uygulanacak bir anlaşma uyarınca sağlanacak ve anlaşma, 19 Ocak 2025 tarihli insani yardım anlaşmasına uygun olarak yoğun ve yeterli miktarda yardımın ulaştırılmasını içerecektir. Yardımlar, Birleşmiş Milletler ve Kızılay da dahil olmak üzere üzerinde mutabık kalınan kanallar aracılığıyla dağıtılacaktır.

İsrail'in Gazze'deki tüm saldırı faaliyetleri bu anlaşma yürürlüğe girdiğinde durdurulacak.

4- İsrail'in askeri faaliyetleri: Bu anlaşma yürürlüğe girdiğinde, İsrail'in Gazze'deki tüm saldırı amaçlı askeri faaliyetleri durdurulacaktır. Ateşkes süresince, Gazze Şeridi'nde hava trafiği (askeri ve gözetleme) günde 10 saat, rehine ve mahkumların takası yapılacak günlerde ise günde 12 saat durdurulacaktır.

vfgyju
3 Temmuz 2025'te İsrail'in gerçekleştirdiği hava saldırısının ardından Güney Gazze'den dumanlar yükseliyor. (AP)

5- İsrail ordusunun yeniden konuşlandırılması:

A – İlk gün, İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasından sonra (8 kişi), Gazze Şeridi'nin kuzey kesiminde ve Netzarim koridorunda, insani yardımla ilgili 3. maddeye uygun olarak ve üzerinde anlaşmaya varılacak haritalara göre yeniden konuşlandırılacaktır.

b) 7. gün, İsrailli rehinelerin cesetlerinin teslim edilmesinden sonra (5 ölü), insani yardımla ilgili 3. maddeye uygun olarak ve üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin güney kesiminde yeniden konuşlandırma.

c) Teknik ekipler, hızlı müzakereler yoluyla nihai yeniden konuşlandırma sınırları üzerinde çalışacak.

6- Müzakereler: İlk gün, arabulucuların ve garantörlerin gözetiminde, ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerekli düzenlemeler hakkında müzakereler başlar. Bu düzenlemeler şunları içerir:

A – İsrail hapishanelerinde bulunan Filistinli tutukluların sayısı üzerinde mutabık kalınacak şekilde, kalan tüm İsrail rehinelerinin takas edilmesinin anahtarları ve koşulları.

B – İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve çekilmesi ile Gazze Şeridi'nde uzun vadeli güvenlik düzenlemeleri ile ilgili konular.

C – Taraflardan herhangi biri tarafından ortaya konacak Gazze Şeridi'nde “ertesi gün” ile ilgili düzenlemeler.

D – Kalıcı ateşkesin ilan edilmesi.

Trump, ateşkes anlaşmasını bizzat kendisi açıklayacak. Başkan, tarafların ateşkes anlaşmasına bağlı kalması konusunda ciddi ve müzakerelerin çatışmaya kalıcı bir çözüm getireceğinden emin.

7- Başkanlık desteği: Başkan (Trump), tarafların ateşkes anlaşmasına bağlı kalması konusunda ciddi ve ateşkes süresince müzakerelerin başarılı bir şekilde sonuçlanması halinde taraflar arasında bir anlaşmaya varılmasının, çatışmanın kalıcı olarak çözülmesine yol açacağı konusunda ısrarcıdır.

dfgthy
ABD Başkanı Donald Trump 3 Temmuz 2025 (AFP)

8- Filistinli mahkumların serbest bırakılması: İsrail, hayatta olan ve ölen İsrailli rehinelerin serbest bırakılması karşılığında ve yukarıdaki 2. maddeye göre, üzerinde mutabık kalınacak sayıda Filistinli mahkumun serbest bırakılmasını sağlayacaktır. Serbest bırakma işlemi, yukarıdaki 2. maddeye göre ve üzerinde anlaşmaya varılan bir mekanizma çerçevesinde, genel bir inceleme ve tören olmaksızın, rehinelerin serbest bırakılmasıyla eş zamanlı olarak gerçekleştirilecektir.

9- Rehineler ve tutukluların durumu: 10. günde Hamas, kalan tüm rehineler hakkında tam bilgi (hayatta olduklarına dair kanıt ve sağlık durumu raporu/ölüm belgesi) sunacaktır. Buna karşılık İsrail, 7 Ekim'den bu yana Gazze Şeridi'nden tutuklanan Filistinli mahkumlar ve İsrail'de bulunan Gazze Şeridi'nden ölenlerin sayısı hakkında tam bilgi verecektir. Hamas, ateşkes süresince rehinelerin sağlığı, bakımı ve güvenliğini garanti altına alacaktır.

10- Anlaşma üzerine kalan rehinelerin serbest bırakılması: Kalıcı ateşkes için gerekli düzenlemelerle ilgili müzakereler 60 gün içinde tamamlanmalıdır. Anlaşma sağlandığında, İsrail tarafından sunulan “58 kişilik liste”deki geri kalan İsrailli rehineler (hayatta olanlar ve ölenler) serbest bırakılacaktır. Söz konusu süre içinde ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerekli düzenlemelere ilişkin müzakereler tamamlanamazsa, ateşkes aşağıdaki 11. maddeye göre uzatılabilir.

11- Garantörler: Aracılar-Garantörler (ABD, Mısır ve Katar), ateşkesin 60 gün süreyle devam etmesini ve ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerekli düzenlemeler konusunda ciddi görüşmelerin yapılmasını sağlayacaklardır. Aracılar, gerekirse bu çerçevede kararlaştırılan prosedürlere göre ciddi müzakerelerin ek bir süre boyunca devam etmesini garanti ederler.

12- Temsilcinin başkanlığı: Özel temsilci Büyükelçi Steve Wiggoff bölgeye gelerek anlaşmayı tamamlayacak ve müzakerelere başkanlık edecektir.

13- Başkan Trump: Başkan Trump ateşkes anlaşmasını şahsen açıklayacak. ABD ve Başkan Trump, nihai bir anlaşmaya varılana kadar iyi niyetle müzakerelerin devam etmesini sağlamak için çalışmaya kararlıdır.

* Bu metin 4 Temmuz'da yayınlanmış ve 7 Temmuz 2025 Pazartesi sabahı güncellenmiştir.