ABD ve Irak heyetleri arasında yapılan görüşmenin ortak açıklama metni

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ve Iraklı mevkidaşı Fuad Hüseyin (AP)

ABD ve Irak hükümetleri arasındaki stratejik diyalogun dördüncü turunun sonuçları hakkında iki tarafın karşılıklı yaptıkları açıklamalarda, stratejik ortaklığın güçlendirilmesinin ve istikrarın sağlanmasının önemi vurgulandı. ABD tarafı, Irak'ın egemenliğine ve yasalarına saygı gösterme ve toprak bütünlüğünü korumak için ihtiyaç duyduğu kaynakları sağlama sözü verirken, Irak hükümeti önümüzdeki beş ay içinde görevleri değişecek ve muharip görevden Irak güvenlik güçlerine eğitim, danışmanlık, yardım ve istihbarat paylaşımı görevine geçecek ABD askerlerini koruma sözü verdi. Açıklamada, Irak’ta ne kadar ABD askeri kalacağına dair bilgi verilmedi.
Açıklamada, Irak'taki ABD üslerinin yasal statüsünün Irak yasalarına uygun olarak faaliyet gösterecek şekilde değiştirilmesinin yanı sıra, basın özgürlüğü ve adil ve şeffaf parlamento seçimlerinin yapılması da dahil olmak üzere temel hakların korunmasına dikkat çekildi.
Ortak açıklama metni:
Amerika Birleşik Devletleri ile Irak Cumhuriyeti (SFA) Arasındaki Dostluk ve İşbirliği İlişkisine İlişkin 2008 Stratejik Çerçeve Anlaşmasına göre 11 Haziran 2020'de başlayan stratejik diyalogların kapanış oturumunda Irak heyetine Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Amerika Birleşik Devletleri heyetine ise Dışişleri Bakanı Anthony Blinken başkanlık etti. Irak heyetinde Kürdistan Bölgesel Yönetiminden temsilciler de yer aldı.
İki taraf, SFA tarafından belirlenen uzun vadeli stratejik ortaklığın güçlendirilmesine ve ortak endişe konusu olan ana konuların yanı sıra bölgesel istikrar, halk sağlığı, iklim değişikliği, enerji verimliliği ve bağımsızlık, insani yardım, insan hakları, ekonomik iş birliği, kültürel ve eğitimsel değişimler gibi konulara odaklanan bu tartışmaların önemini yineledi. Irak, ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin güvenli ve gönüllü olarak yerlerine geri dönmelerini teşvik etme çabalarına ilişkin ayrıntılı bir açıklama yaptı ve ABD de bu konudaki desteğini sürdürme sözü verdi.
İki heyet, Konsolide Mali Çerçeve Anlaşmasında üzerinde anlaşmaya varılan ilkeleri yeniden teyit etti. ABD, Irak'ın egemenliğine ve yasalarına olan saygısını tekrar ederken, Irak'ın toprak bütünlüğünü korumak için ihtiyaç duyduğu kaynakları sağlamaya devam edeceğini taahhüt etti. Irak Hükümeti, Irak Güvenlik Güçlerine danışmanlık yapan Koalisyon personelini koruma ve güçlendirme konusundaki kararlılığını bir kez daha teyit etti ve tüm Koalisyon Güçlerinin kendi davetleri üzerine Irak'ta hazır bulunduğunu bir kez daha dile getirdi. Ayrıca İki heyet ABD kuvvetlerine ve diğer koalisyon üyelerine ev sahipliği yapan üslerin Irak üsleri olduğunu ve mevcut Irak yasalarına göre faaliyet gösterdiğini vurguladı. Bunlar ABD ya da koalisyon üssü değiller ve Irak'taki uluslararası personelin varlığı sadece IŞİD'e karşı mücadelede Irak hükümetini desteklemek içindir.
Heyetler, son görüşmelerden sonra, güvenlik ilişkisinin eğitim, danışmanlık, yardım ve istihbarat paylaşımı rolüne taşınmasına ve 31 Aralık 2021'e kadar Irak'ta muharip ABD kuvvetinin kalmamasına karar verdiler. Amerika Birleşik Devletleri ayrıca, Peşmerge de dahil olmak üzere tüm iç güvenlik güçlerine, gelecekteki tehditlerle başa çıkma kapasitelerini geliştirmek için destek vermeye devam etmeyi planlıyor.
Her iki heyet, yasal süreçlere, ulusal anayasalara ve ilgili uluslararası insan hakları yükümlülüklerine ve taahhütlerine sıkı sıkıya bağlı kalarak, basın özgürlüğü de dahil olmak üzere insan haklarını ve temel özgürlükleri korumaya olan bağlılıklarını teyit ettiler. İki taraf, özgür ve adil seçimlerin Irak'ın egemenliğini, demokrasisini ve gelişimini artıracağını ifade etti. Irak tarafı, seçmen katılımını artırma ve seçmenlerin, adayların, anket çalışanlarının, yerel gözlemcilerin, sivil toplum gruplarının ve uluslararası gözlemcilerin güvenliğini sağlamaya yönelik planlarının ayrıntılı bir tanımını yaptı.
Her iki heyet, Güvenlik Konseyi'nin 2576 (2021) sayılı kararında ifade edilen uluslararası toplumun desteğine dair takdirlerini dile getirdiler. Birleşmiş Milletler İzleme Heyeti (UNAMI) ve Avrupa Birliği İzleme Heyeti'nin varlığının, uluslararası toplumun Irak halkını ve hükümetini Ekim ayında özgür ve adil seçimler düzenlenmesi için desteklemeye yönelik iyi niyetli çabaları temsil ettiği konusunda hemfikirdirler. Irak, ABD’nin, Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonuna verdiği desteğin devam etmesinden ve Seçim İzleme Heyeti de dahil olmak üzere Irak için BM Yardım Misyonuna yaptığı mali katkılardan dolayı memnuniyetini ifade etti.
İki taraf, bu sonbaharda Glasgow'da düzenlenecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26. Taraflar Konferansı da dahil olmak üzere, hükümetler arası süreçler aracılığıyla uluslararası kuruluşlarla iş birliğine devam etmeyi planlıyor.  ABD, özellikle Ürdün’le olan enerji projeleri ve Körfez İşbirliği Ülkeleri için elektrik bağlantısı projesiyle Irak'ın ekonomik reformunu güçlendirme ve bölgesel entegrasyonu teşvik etme çabalarına desteğini ifade etti.
İki heyet, kendi ulusal çıkarları ve bölgesel istikrardaki ortak çıkarları için ikili meselelerin tamamında stratejik ilişkiyi sürdürme ve geliştirme konusundaki kararlılıklarını teyit ettiler.