MASAM, ‘dünyanın en büyük mayın tarlasını’ temizliyor

MASAM ekibinin Yemen'deki çalışmaları sırasında çıkardığı mayınların bir bölümü (KSRelief)
MASAM ekibinin Yemen'deki çalışmaları sırasında çıkardığı mayınların bir bölümü (KSRelief)
TT

MASAM, ‘dünyanın en büyük mayın tarlasını’ temizliyor

MASAM ekibinin Yemen'deki çalışmaları sırasında çıkardığı mayınların bir bölümü (KSRelief)
MASAM ekibinin Yemen'deki çalışmaları sırasında çıkardığı mayınların bir bölümü (KSRelief)

Bir gurup Suudi Arabistanlı ve yabancı mayın temizleme uzmanı,  Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi (KSRelief) tarafından yürütülen Mayın Temizleme Projesi (MASAM) çatısı altında Yemenli ekiplerle, "dünyanın en büyük mayın tarlası" olarak nitelendirilen Yemen topraklarını temizlemeye devam ediyor.
KSRelief tarafından hayata geçirilen MASAM ilk aşaması 25 Haziran 2018’de başlatılan Yemen topraklarında insani yardım misyonu kapsamında şimdiye dek 5’i yabancı 21 uzmanı kaybetti.
MASAM Müdürü Usame el Kasabi, proje ekiplerinin şimdiye dek 263 bin 979 mayın, patlamamış mühimmat ve patlayıcı cihazı temizlediğini söyledi. Kasabi konuyla ilgili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, projenin şimdiye dek 133 milyon dolara mal olduğunu vurguladı.
Kasabi ekibin 2018 Haziran’dan bu yana 169 bin 792 patlamamış mühimmat, 83 bin 943 tanksavar mayın ve 3 bin 984 anti personel mayın temizlediğini bildirdi. MASAM ekipleri şimdiye dek yaklaşık 25 milyon metrekarelik Yemen topraklarını temizlemeyi başardı.
Yemen hükümeti, İran destekli Husilerin çatışmaların başladığı 2015 yılından bu yana Yemen vilayetlerine bir milyondan fazla mayın döşediğini söylüyor. Bu, 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana görülen en büyük rakamı ifade ediyor.
KSRelief iki gün önce Yemen topraklarını mayınlardan temizlemeye yönelik MASAM projesinin uygulama sözleşmesini 33.6 milyon dolar tutarında bir yıl süreyle uzattı. Proje, Yemen topraklarında Husi milisler tarafından rastgele yerleştirilen her türlü mayını temizlemek için eğitilmiş Yemenli, Suudi uluslararası uzmanlar tarafından gerçekleştiriliyor.
Kasabi proje ekiplerinin karşılaştığı en belirgin zorluğun, mayınların rastgele yerleştirildiği yerlerde haritasız çalışmak olduğunu söyleyerek, uzmanların mayınlı alanların yerlerini belirleyebilmesi için uzunca bir zamana ihtiyaç duyduklarını, bu durumun da operasyonları büyük ölçüde geciktirdiğini söyledi.
KSRelief Genel Sorumlusu Dr. Abdullah er-Rabia, MASAM projesi sözleşmesinin yenilenmesinin, “Merkezin, Yemen'deki kardeşlere karşı kendisine emanet edilen insani sorumluluk duygusundan kaynaklandığını” söyledi.
MASAM projesinin Yemen topraklarının, Husi milislerce savunmasız sivilleri de hedef alan eşi benzeri görülmemiş bir şekilde yerleştirilen mayınların temizlenmesi açısından son derece önemli olduğuna dikkati çekerek, rastgele dizilmiş mayınların kadın, yaşlı, çocuk demeden kronik sakatlıklara ve çeşitli insani kayıplarına neden olduğunu vurguladı.
Geçtiğimiz Mart ayında yayınlanan "Yemen Mayın Monitörü" istatistiklerine göre, Husi milislerinin Taiz vilayetinde tek başına diktiği mayınlar, 2015'ten bu yana 3 bin 263 sivilin ölümüne ve yaralanmasına neden oldu.
Yemen İnsan Hakları İhlallerini İzleme Koalisyonu (YCMHRV), 6 yılda 357'si çocuk ve 146'sı kadın olmak üzere bin 929'dan fazla sivilin ölümünü belgeledi. Aynı bölgede 519'u çocuk ve 167'si kadın olmak üzere 2 bin 242'den fazla sivilin ise sakatlandığını kaydetti.
YCMHRV, Yemen'de savaşın patlak vermesinden bu yana geçen altı yıl boyunca anti personel mayınların kullanımı sebebiyle 2 bin 872 kamu ve özel tesislerin zarar gördüğünü belgeledi.



Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
TT

Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)

Mısır, ABD ve İsrail'in Doha'daki görüşmelerden çekilmesinin ardından temmuz ayı sonundan bu yana askıya alınan 60 günlük ateşkes müzakerelerini yeniden başlatmak için yeni bir girişimi resmen açıkladı. Bu girişim, Hamas heyetinin Kahire ziyaretiyle aynı zamana denk geldi.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, yeni girişimin, müzakerelerde bir ilerleme sağlanması halinde, kısmi veya kapsamlı yeni bir anlaşma imzalanması için müzakerelerin başlatılmasına fırsat sunabileceğini düşünüyor. Washington, İsrail'in inatçılığını sona erdirmek için baskı yaparsa ve Hamas, önceki anlaşmazlıkları, özellikle de İsrail'in çekilmesiyle ilgili olanları sona erdirmek için önerilen mutabakatları kabul ederse, yeni bir anlaşma yapılması muhtemel.

Mısır'ın Kahire el-İhbariyye televizyon kanalının dün kaynaklardan aktardığına göre, ‘Hamas liderlerinden oluşan ve Halil el-Hayye'nin başkanlık ettiği bir heyet, Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri hakkında istişare yapmak üzere Mısır'a geldi.’ Kaynaklardan biri, “Hamas hareketinin Mısır'a yaptığı ziyaret, müzakere sürecinin durgun bir dönemden geçmesinin ardından bölgeye yardım ulaştırma çabaları kapsamında gerçekleşti” dedi.

‘Mısır'ın, Gazze Şeridi'nde geçici bir ateşkes sağlanması için anlaşmazlıkları aşmak üzere tüm taraflarla yoğun temaslar içinde olduğunu’ vurgulayan kaynak, ‘Kahire görüşmelerinin, müzakerelerin yeniden başlaması, ateşkes anlaşmasına varılması ve Gazze Şeridi'nde 60 günlük bir ateşkesin tartışılması yönünde bir adım atılmasını hedeflediğini’ belirtti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün düzenlediği basın toplantısında, Kahire'nin Katar ve ABD ile birlikte ‘60 günlük ateşkes, bazı esirlerin ve Filistinli mahkûmların serbest bırakılması, Gazze Şeridi'ne insani yardımın engelsiz ve koşulsuz olarak ulaştırılması’ önerisine geri dönülmesi için çalıştığını açıkladı.

Abdulati ayrıca, Gazze Şeridi’nin yönetiminin, Filistin Yönetimi'nin denetimi altında 6 aylık geçici bir süre için 15 Filistinli teknokrat tarafından üstlenileceği konusunda anlaşmaya varıldığını da doğruladı.

Yeni girişim

Mısır'ın açıkladığı ayrıntılar, İsrail Yayın Kurumu’nun dün yayınladığı ‘arabulucuların Hamas'a tüm esirlerin (hayatta olanların ve ölenlerin) serbest bırakılması karşılığında Filistinli mahkûmların serbest bırakılması ve Hamas hareketinin silahsızlandırılmasını içeren kapsamlı bir anlaşma’ önerdiği haberiyle örtüşüyor.

Yeni girişim, Hamas'tan ‘silahsızlandırma ve bölgenin yönetimi konusunda kalıcı bir çözüme ulaşılana kadar, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesi için yeni bir planı, Arap-Amerikan ortak denetimi altında kabul etmesini’ şart koşuyor.

8ı9
Filistinli bir kadın, dağıtım noktasından aldığı suyla torununu yıkıyor. Oğlu ise yemek pişirmek için suyun bir kısmını kullanıyor. (AP)

Hamas, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu uluslararası arabulucuların garantileriyle askeri kanadının faaliyetlerini dondurmayı ve silahlarını teslim etmeyi taahhüt ederken, aynı zamanda kalıcı bir ateşkes anlaşmasına varmak için müzakereler yürütülüyor.

Bu görüşmeler, temmuz ayı sonundan bu yana durgunlaşan müzakerelere yeni bir soluk getiriyor. Müzakereler, ABD ve İsrail'in istişare için çekilmesinin ardından, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati'nin pazartesi günü yaptığı basın açıklamasında Kahire'nin ‘Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirecek tam bir anlaşma ve kapsamlı bir uzlaşmaya’ ulaşmaya çalıştığını teyit etmesinin ardından geldi. Abdulati, ‘iyi niyet ve siyasi irade varsa bu anlaşmanın sağlanabileceğini’ vurguladı.

Bu gelişmeler ışığında Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Dr. Halid Ukkaşe, önceki müzakere turlarında elde edilen sonuçların başarıya ulaşması için uygun ve olumlu bir fırsat olduğunu düşünüyor. Girişime ilişkin tam bilgi bulunmadığını belirten Ukkaşe, girişimin en önemli özelliklerinin, önceki turları zorlaştıran anlaşmazlıkları sona erdirmek, ABD'nin garantisi ve Washington'un İsrail üzerindeki baskısı olduğunu belirtti.

Ukkaşe'ye göre, söz konusu anlaşmazlıklar arasında esirlerin serbest bırakılması, cesetlerin teslim edilmesi, zaman aralıklarının kısaltılması, görüşmelerde uzlaşma ve ilerleme sağlanması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılması, İsrail'in yerleşim planına yeni bir şekil verilmesi, Gazze Şeridi'ne yardım akışının önemli ölçüde ve olumlu bir şekilde derinleştirilmesi ve Hamas'ın silahsızlandırılması krizinin çözümü için bazı işaretlerin ortaya çıkma olasılığı yer alıyor.

Orta yol çözümleri

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, Kahire toplantılarının müzakereleri kısmi bir ateşkes yönünde ilerletmek için yeni ayrıntılar içerdiğini ve görüşmelerin olgunlaşması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılmasının da ihtimal dışı olmadığını düşünüyor. Er-Rakab, görüşmelerin yeniden başlamasının, önceki müzakereleri engelleyen boşlukları dolduracak uzlaşmaların veya mutabakatların varlığı anlamına geldiğine inanıyor.

sfrgthyu
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta havadan atılan yardım malzemelerini almak için koşuşturan Filistinliler, 12 Temmuz (Reuters)

Mısır Cumhurbaşkanlığı'na bağlı Mısır Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan, Hamas'ın Kahire ziyaretini önceden duyurdu. Raşvan, pazartesi günü bir televizyon röportajında “Kahire ve Katar'ın belirli bir önerisi var. Hamas bu öneriyi beyaz bayrak çekmek olarak görürse, reddetme hakkı var. Ancak arabulucuların bu şekilde düşündüğünü sanmıyorum. Eğer bu öneriyi, Filistin davasının stratejik zaferine hizmet etmek için taktiksel bir geri çekilme olarak görürse, kendi şartlarıyla kabul etmelidir” ifadelerini kullandı.

Raşvan, Hamas'ı Kahire'de sunulan öneriye hızlı bir şekilde yanıt vermeye çağırdı ve şöyle dedi: “Lütfen girişime yanıt vermekte gecikmeyin… Bunu iki veya üç kez denedik ve kararın zamanlaması, başarısının en önemli parçasıydı.”

İsrail'deki anlaşmazlıklar

İsrail Yayın Kurumu dün bilgi sahibi kaynaklara atıfta bulunarak, ‘İsrail müzakere ekibi üyeleri arasında, şu anda bir anlaşmaya varılabileceği konusunda, kısmi de olsa görüş ayrılıkları olduğunu’ belirtti.

xdfrgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta insani yardım taşıyan kamyonlardan aldıkları gıda paketlerini taşıyan Filistinliler (AFP)

Haaretz gazetesi, İsrail kaynaklarına dayanarak, İsrail siyasi liderliğinin, Hamas'ın büyük tavizler vermeye hazır olduğunu göstermesi halinde, Gazze şehrini kontrol altına almak için askeri planını iptal veya erteleyebileceğini belirtti. Gazete, iki tarafın anlaşmazlıklarını aşma şansının çok düşük olduğunu öngörüyor.

Ukkaşe, Hamas'ın esnek davranacağını ve şu anda hareket alanının çok dar olduğu bir ortamda, özellikle de sadece Hamas'ı değil tüm Filistin davasını tehdit eden Gazze Şeridi'nin tamamen yeniden işgal edilmesi tehlikesi karşısında, arabulucuların her türlü önerisine olumlu yanıt vereceğini tahmin ediyor.

Hamas'ın önerilen çerçeveyi, ister kısmi ister kapsamlı olsun, kabul etmesinin, özellikle de ABD'den savaşın sona ermesi konusunda açık garantiler olması koşuluyla, mümkün olduğuna inanan er-Rakab, “Aksi takdirde müzakereler İsrail tarafından kasıtlı olarak tekrar tıkanacak ve Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilmesiyle daha büyük bir baskıyla karşı karşıya kalacağız” dedi.