Yemen Parlamentosu, Nisan 2019’dan bu yana ilk kez Hadramut’ta oturum düzenleyecek

Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani, dün (Salı) Seiyun'a geldi
Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani, dün (Salı) Seiyun'a geldi
TT

Yemen Parlamentosu, Nisan 2019’dan bu yana ilk kez Hadramut’ta oturum düzenleyecek

Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani, dün (Salı) Seiyun'a geldi
Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani, dün (Salı) Seiyun'a geldi

Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani, dün (Salı) Nisan 2019'da Hadramaut'daki Seiyun'da gerçekleştirilen oturumdan bu yana ilk kez yeniden oturum düzenlemek üzere Seiyun'a bir dizi milletvekili eşliğinde geldi. 2019 yılı, üyelerinin çoğunluğunun Husi milislerinin pençesinden kaçmayı başardığı yeni bir parlamentonun başkanlık seçimine tanık oldu.
Berkani'nin, Parlamento Başkanlığı üyeleriyle oturum yapmak üzere tekrar Seiyun'a gelmesiyle birlikte, Husi milisleri Marib'deki saldırılarını artırmaya ve El-Bayda'daki Şabva kentine doğru ilerlemeyi sürdürmeye devam etti. Husilerin bu adımları aynı zamanda Yemen riyalinin yabancı para birimleri karşısında süren değer kaybı ve mevcut hükümetin ortağı olan Güney Geçiş Konseyi (GGK) ile devam eden anlaşmazlık ile eş zamanlı geldi. Diğer yandan Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, güvenlik endişeleri ve Riyad Anlaşması’nın askeri ve güvenlik boyutunun uygulanmaması nedeniyle aylardır Aden'e dönemedi.
GGK liderleri geçici başkent Aden'de parlamento toplantılarının yapılmasını engelleyeceklerini belirtirken Yemen Parlamentosu Başkanlığı, daha önce Kurban Bayramı tatilinin ardından yeniden toplanma kararı almıştı.
Yemenliler, parlamentonun Seiyun'da veya diğer kurtarılmış şehirlerde oturumlarına geri dönmesi durumunda- hükümetin performansını iyileştirmek ve Husi darbesine karşı çıkan ulusal bileşenler arasındaki çatlağı sona erdirmek için gerçek çözümlere ulaşılabileceğini ve ülkeyi yeniden inşa edecek ve art arda yedi yıldır yangın yeri olan ülkede istikrarı sağlayacak reformlara imza atılabileceğini umuyor.
Yemen Merkez Bankası, dün Aden'de, Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Şekib el-Hubeyşi başkanlığında banka planının belirleyicilerini ve bankacılık sektörünü görüşmek üzere ticari ve İslami bankalarla bir toplantı yaptı. Resmi kaynakların aktardığına göre, Hubeyşi'nin bankacılık sektörünün gidişatını düzeltmek ve Merkez Bankası ile ticari ve İslami bankalar arasındaki ilişkiyi güçlendirmek amacıyla herkesi bu planın ve gerekliliklerinin başarısına katkıda bulunmaya çağırdı. Söz konusu kaynakların aktardığına göre Hubeyşi, denetim kurumunun ticari ve İslami bankalar için yayınladığı kesin hesapları ve Merkez Bankası'nın Aden'deki merkezinde akredite denetçiler tarafından tasdik edilen hesapları ibraz etme taahhüdünün gerekliliğini içeren genelgeye atıfta bulundu. Merkez Bankası Başkan Yardımcısına göre aynı zamanda, Merkez Bankası müfettişleri bu hesapların geçerliliğini doğrulayabilmenin yanı sıra ilgili tüm verileri görebilmeli ve bunlar üzerinde gerekli incelemeyi yapabilmeli.
Yemen riyali geçtiğimiz günlerde değer kaybında rekor seviyelere ulaştı. Bir ABD doları 1007 riyale kadar yükseldi. Bu durum emtia fiyatlarındaki artışa ve kurtarılan vilayetlerde nüfusun sıkıntılarının iki katına çıkmasına neden oldu.
Yemen'in resmi haber ajansı SABA’nın aktardığına göre, Merkez Bankası Başkan Yardımcısı, "Bir sonraki aşamadaki çalışma planı, banka hesaplarında kapsamlı denetimler yapılmasını ve prosedürlerin bütünlüğünü, yasallığını ve bankalar tarafından uyum standartlarının ne ölçüde uygulandığını denetlemeyi içerecek. İhlallerin kontrol edilmesi ve bankacılık sisteminin bütünlüğünün ve müşterilerin korunması için katı tedbirler alınacak.” açıklamalarında bulundu.
Saha düzeyinde, askeri medya, Yemen Ulusal Ordusu’nun, Marib'in batısındaki El-Müşecceh cephesinde Husi darbe milislerinin bir saldırısını püskürttüğünü bildirdi. Çatışmalar, saha liderleri de dahil olmak üzere 13'ten fazla milisin öldürülmesi ve düzinelerce kişinin yaralanmasıyla sonuçlandı.
Ordunun üçüncü askeri bölgesinden bir kaynak, “Husi milisleri, El-Müşecceh cephesindeki askeri bölgelere birkaç saat süren bir saldırı başlattı, ancak ulusal ordu ve direniş güçleri saldırıyı püskürtmeyi başardı. Ağır ekipman ve can kaybı veren milisler geri çekilmek zorunda kaldılar. Husi mevzilerine, toplanma alanlarına ve takviye güçlere yönelik yoğun bombardıman başlatılması üzerine milis safında onlarca ölüm ve yaralanma kaydedildi.” ifadelerini kullandı.
Bu saldırının püskürtülmesi, ulusal ordunun ve direniş güçlerinin, Marib'in kuzeybatısındaki El-Yaref bölgesindeki milisleri yenilgiye uğrattığını açıklamasının ertesi günü geldi. Yemen Silahlı Kuvvetleri Medya Merkezi’nin, askeri bir kaynağa dayandırdığı açıklamasına göre, ulusal ordu ve direniş güçleri, milislere can ve ekipman açısından ağır kayıplar verdirerek bölgedeki çeşitli noktalarda Husi milislerini yenmeyi başardı.
Husi milisleri, meşruiyetin en önemli kalesi olan petrol eyaletini kontrol altına almak umuduyla Marib'in batısında, kuzeybatı ve güneyinde şiddetli saldırılar düzenliyor ve BM'nin uluslararası destekli savaşı durdurma planını reddediyor.
Yemen krizinin siyasi bir çıkmaza girmesi, darbecilere karşı verilen mücadelede yedi yıl boyunca ilerleme kaydedilememesi ve darbe karşıtı güçler arasındaki anlaşmazlık üzerine siyasi ve halk sahnesinde, meşru saflarda radikal reformların hızlandırılmasına yönelik birçok çağrı yükseldi. Bu çağrılar, dünyanın en büyük insani krizini yaşayan ülkede darbenin ortadan kaldırılmasını ve istikrarın yeniden sağlanmasını amaçlıyor.



Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?


Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.


Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.