عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

ABD, Rusya ile yapılan görüşmeleri ‘profesyonel ve esaslı’ olarak nitelendirdi

Cenevre’deki görüşmelerdin başlamasından önce ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman ve Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov (AP)
Cenevre’deki görüşmelerdin başlamasından önce ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman ve Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov (AP)
    Cenevre/Şarku’l Avsat
TT
TT

ABD, Rusya ile yapılan görüşmeleri ‘profesyonel ve esaslı’ olarak nitelendirdi

Cenevre’deki görüşmelerdin başlamasından önce ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman ve Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov (AP)
Cenevre’deki görüşmelerdin başlamasından önce ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman ve Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov (AP)

ABD, Rusya ile Cenevre’nin ev sahipliğinde yaptığı görüşmede silah kontrolüne odaklanan "profesyonel ve esaslı" görüşmeler yaptığını duyurdu.
Kapalı olarak gerçekleştirilen toplantı, ABD Başkanı Joe Biden ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in geçtiğimiz ay İsviçre'de gerçekleştirdiği zirvenin devamı niteliği taşıyor. Biden ve Putin o dönem görüşmeleri açık sözlü ve doğrudan olarak nitelendirdi.
Cenevre'deki görüşmelerde Rus heyete Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, ABD’li heyete ise Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman başkanlık etti.
Görüşme ile ilgili ABD tarafından iki fotoğraf yayınlandı. İlkinde her iki heyetin başkanları ülkelere ait bayrakların önünde selamlaşırken, ikincisinde ise maske takılı bir şekilde yüz yüze oturulduğu görülüyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price ise konuyla ilgili yaptığı açıklamada, görüşmeleri “profesyonel ve esaslı” olarak nitelendirerek gerilim zamanlarında bile ileriye dönük ilişkilerde silahlı çatışma ve nükleer savaş risklerini en aza indirmeye kararlı olduklarını söyledi.
Price açıklamasından, uzman çalışma grupları için konuların belirlenmesini amaçlayan gayri resmi istişarelerin ardından iki tarafın eylül ayı sonlarında yeniden toplanma konusunda anlaştığını ifade etti.
Sözcü ayrıca, bugün Brüksel’de ABD'li yetkililerin NATO ortaklarına görüşmeler hakkında brifing vereceğini vurguladı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından toplantıya ilişkin yapılan açıklamada, görüşmelerin stratejik istikrar ve silahların kontrolü üzerine beklentiler ve risklerin azaltılmasına yönelik tedbirler konusu olduğu duyuruldu.
Silahların kontrolüne odaklanan görüşmeler, Biden yönetiminin Rusya ile işbirliği yapma istekliliğini gösterdiği çetrefilli bir konu.
Görüşmelere katılan ABD heyetinde, yakın zamanda Silah Kontrolünden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak atanan Bonnie Jenkins de yer aldı.
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından geçtiğimiz Cuma günü yapılan açıklamada, "Bu diyalog yoluyla, silahları kontrol etmek ve riskleri azaltmak için gelecekteki önlemlerin temellerini atmaya çalışıyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Ryabkov geçtiğimiz Salı günü, “Görüşmelerin Washington'ın stratejik istikrara ulaşma konusunda ne kadar ciddi olduğunu göstereceğini” söyledi.
Biden ve Putin 16 Haziran’da Cenevre'de gerçekleşen zirvede ‘stratejik istikrar’ konulu diyaloğun başlatılmasını kararlaştırdı.
Görüşmeler, iki ülke arasındaki çeşitli meselelerde yaşanan gerginlik ortamında geçiyor. ABD, Moskova'ya, çok sayıda Rusya topraklarından başlatılan siber saldırı dalgasını sona erdirmediği takdirde önlem alacağına dair söz verdi.
Moskova saldırılarla ilgili herhangi bir sorumluluk kabul etmese de Putin, Biden'ın iki ülke arasındaki ilişkileri daha öngörülebilir hale getirme çabalarını memnuniyetle karşıladı.
Ancak Biden önceki gün Rusya'yı ABD'de 2022 yılında yapılacak Kongre ara seçimlerine şimdiden müdahale etmekle suçladı.
Biden, Ulusal İstihbarat Ofisi’ne yaptığı ziyaret sırasında, Moskova'nın faaliyetlerini “egemenliğimizin katıksız ihlali” olarak tanımladı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov basın toplantısında yaptığı açıklamada, Biden’ın açıklamalarının ‘yanlış’ olduğunu söyledi.
Peskov açıklamasında, “Burada başka hiçbir şey olmadığını söylemek yanlış. Bu, hatalı bir bilgi ve modern Rusya'nın yanlış anlaşılmasıdır” diyerek ülkesinin sorumlu bir nükleer güç olduğunu vurguladı.
Sözcü, Rusya'nın nükleer kabiliyetinin ve büyük petrol ve doğalgaz sektörünün varlığını kabul etti. Ancak ABD Başkanı Biden'ın iddialarını reddetti.
Biden'ın açıklamaları ve Rusya'nın bunlara vereceği yanıt ikili görüşmeden beklenen beklentileri azaltıyor.
Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nde (MGIMO) araştırmacı olan Andrei Belitsky, görüşmelerden çalışma gruplarının ortaya çıkmasının toplantı içeriklerinin ilginç bir göstergesi olabileceğini söyledi.
Diğer yandan stratejik istikrar konulu diyaloğun başladığını duyuran Putin ve Biden, Soğuk Savaş döneminde bile Moskova ve Washington'ın en kötüsünden kaçınmak için temas halinde olduklarını vurguladı.

 

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İran: Yeni bir savaşa hazırlık ve ertelenen müzakereleri bekleyiş

İkinci konu, özellikle Washington'un Fordo tesisine yaptığı saldırının sonuçlarıyla ilgili olarak Washington'a doğrudan meydan okuma politikasından uzaklaşmak şeklinde beliriyor (AFP)
İkinci konu, özellikle Washington'un Fordo tesisine yaptığı saldırının sonuçlarıyla ilgili olarak Washington'a doğrudan meydan okuma politikasından uzaklaşmak şeklinde beliriyor (AFP)
TT
TT

İran: Yeni bir savaşa hazırlık ve ertelenen müzakereleri bekleyiş

İkinci konu, özellikle Washington'un Fordo tesisine yaptığı saldırının sonuçlarıyla ilgili olarak Washington'a doğrudan meydan okuma politikasından uzaklaşmak şeklinde beliriyor (AFP)
İkinci konu, özellikle Washington'un Fordo tesisine yaptığı saldırının sonuçlarıyla ilgili olarak Washington'a doğrudan meydan okuma politikasından uzaklaşmak şeklinde beliriyor (AFP)

Hasan Fahs

13-15 Haziran tarihleri ​​arasında dünya, bölgesel ve küresel denklemlerde stratejik bir dönüşüme tanık oldu.

Bu dönüşümü, Tel Aviv'in İran rejimine karşı başlattığı savaşın güvenlik ve askeri boyutlarıyla sınırlamak zor. Aksine kendisine İran'ın çağdaş tarihinde ve küresel düzende temel ve önemli bir dönüm noktası olarak bakılmalı.

İran, üst düzey komutanları ve nükleer bilim insanları arasındaki can kayıplarına veya birçok askeri, güvenlik ve nükleer tesisinin yok edilmesinin yanı sıra, savunma sisteminin omurgasını oluşturan füzelerini hedef alan saldırılara rağmen, kendisini bu savaşın galibi olarak görüyor. Bu zafer duygusu veya galip gelme vurgusu, Tahran'ın İsrail tarafına ABD yönetimine ateşkese varılması için baskı yapmayı dayatmakta başarılı olduğuna olan inancından kaynaklanıyor. Ona göre İsrail'in pozisyonu sadece sahadaki yenilgisini değil, aynı zamanda Batı toplumunun desteğiyle bölgesel denklemlere kendini dayatmaya çalışan bir projenin yenilgisini de yansıtıyor.

İran liderliği, bahsettiği zafer duygusuna rağmen, düşündüğü tüm değerlendirmelere ve tahminlere aykırı bir şekilde beklenmedik bir stratejik sürprizle karşı karşıya kaldığını reddetmiyor. Bilhassa daha önce ABD ile dolaylı müzakerelere giriştiği diplomatik süreç, İran diplomasisi veya Dışişleri Bakanlığı’nın Batı başkentleriyle diyalog için yürüttüğü çabalar, komşu ülkelerle, özellikle de Körfez başkentleriyle karşılıklı mesajlar ve hızlanan koordinasyon ışığında, İran liderliği böyle bir şeyi beklemiyordu.

İran şu anda savaşın sona ermesini resmi olmayan bir ateşkes olarak ele alıyor. Bu nedenle, tüm yeni askeri lider kadrosunun yeni bir İsrail saldırısı olasılığına ilişkin değerlendirmelerinden bahsetmeleri, herhangi bir saldırıya hızlı bir şekilde yanıt vermek için tamamen hazır ve teyakkuz halinde olduklarını söylemeleri doğal.

Rejim ve askeri kurumunun yaşadığı askeri teyakkuz hali, Tel Aviv ile yeni bir çatışma olasılığıyla sınırlı değil. Aksine, doğrudan ve kapsamlı bir Amerikan katılımına ilişkin ciddi değerlendirmelerle daha karmaşık bir boyutu bulunuyor. Zira Amerikan katılımı, rejimi en azından geride kalan siyasi, güvenlik ve askeri güç ve yeteneklerini veya en kötü ihtimalle tüm rejimi çökertecek gerçek bir varoluşsal meydan okuma ile karşı karşıya bırakıyor.

Askeri ve güvenlik alanındaki hazırlıklara, rejimin yaşadığı gerginlik durumuna ek olarak, siyasi boyut da teyakkuz halinde. Yeni aşamanın boyutlarını, ufuklarını ve bu savaştan kaynaklanan gelişmelerle nasıl başa çıkılacağını ölçmeye çalışıyor. Ayrıca, olumsuz sonuçların ve kendisine sert bir çözüm dayatmak konusunda rejimin karşılaşabileceği uluslararası ve Amerikan baskılarının önünü kesmek için bu gelişmeleri kullanmayı amaçlıyor.

Buradan hareketle, İran'daki yeni aşamanın, özellikle siyasi düzeyde, müzakere masasına ve diyaloğa geri dönme çağrılarıyla nasıl başa çıkılacağı konusunda zor ve sert kararlarla dolu, oldukça karmaşık bir aşama olacağı söylenebilir. Bu aşama, rejimin siyasi tarafının vereceği kararı, İran ve bölgede tanık olunan değişikliklerle ve İsrail saldırısından kaynaklanan farklı ilişkilerin doğasıyla nasıl başa çıkacağını görmeyi bekliyor. Çünkü İran’daki iktidar sistemi, eski politikalar artık mevcut durumun ihtiyaçlarına karşılık veremediği, bundan doğan yeni gelişmelerle başa çıkamadığı için farklı bir tür ve düzeyde yeni kararlara ve politikalara geçiş yapma zorluğuyla karşı karşıya kalacaktır.

İran liderliği, “karanlık İsrail bilim tüneli”nden çıktığına ve ağır bir stratejik sürpriz yaşadığına inanıyor. Rejimi neredeyse bütünüyle devirebilecek, devrilmesine giden yolu açabilecek böylesine geniş ve karmaşık bir saldırıya maruz kalma olasılığını göz ardı ettiği için böyle bir sürpriz yaşadığını düşünüyor. Askeri liderliğin değerlendirmeleri, rejimin büyük ve kapsamlı bir saldırıya maruz kalmayacağı yönündeki aşırı güvene dayanan iyimser değerlendirmelerdi. Bunlar, en fazla Tel Aviv'in Nisan 2024'te Isfahan eteklerindeki birkaç füze tesisini imha ettiği saldırıya benzer bir saldırıya maruz kalınacağı yönündeydi.

İran'ın askeri yeteneklerine dayanan bu güvenin, karar alma sisteminin desteğini alarak müzakere masasına giden İran hükümetinin diplomatik çabaları üzerinde olumsuz etkileri oldu. Bu nedenle, stratejik sürprizin üzerindeki etkisi daha güçlü ve öngöremediği veya olumsuz etkilerinden ve yansımalarından kaçınamadığı bir şekildeydi. Zira bu savaştan sonra karşı karşıya kaldığı şey, önceden öngöremediği bir olay değil, tüm temel ve stratejik verilerini yeniden inşa etmesini, aldığı ağır ve derin darbenin neden olduklarını onarmasını gerektiren bir dönüşüm.

İran liderliğinin yeni aşamada benimsemeye çalıştığı siyasi yol, iki konunun altını çizerek diplomasi ve müzakere sürecinin korunmasını göz önünde bulunduruyor. Birinci konu, Tahran'ın kendi koşullarına, Washington'un müzakereleri yeniden baltalamayacağına dair uluslararası ve Amerikan garantilerine dayanarak müzakere masasına geri dönmeye hazır olduğudur. Keza herhangi bir yeni uzlaşı, uluslararası hukuk çerçevesinde İran'ın kendi topraklarında bir uranyum zenginleştirme döngüsüne sahip olma hakkını garanti altına almalıdır. İkinci konuya gelince, özellikle Fordo tesisine yönelik saldırının sonuçları konusunda Washington'a ve saldırının tesisin tamamen yok olmasına neden olduğu, İran nükleer programını sona erdirdiği konusunda direten ABD Başkanı Donald Trump'a doğrudan meydan okuma politikasından uzaklaşma şeklinde belirmektedir. Bu yolun ana hatları, Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ve hükümet sözcüsü Fatma Muhacerani de dahil olmak üzere bazı İranlı yetkililerin, bu tesisin ve nükleer programın, boyutunu veya yerini belirtmeden, ciddi ve yıkıcı kayıplar yaşadığını kabul etmesiyle belirginleşti. Bu tutum, pozisyonları uzlaştırmak için bir açılım oluşturabilir, şu anda bu pozisyonlar netleşene kadar ertelenen müzakere masasına geri dönmenin önünü açabilir ve tırmanmaya devam ederse yeni bir çatışmaya yol açabilecek gerginlik durumunu sona erdirebilir.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.