Eski Cezayir Başbakanı Nureddin Bedevi’nin yolsuzluk suçlamasıyla yargılanması bekleniyor

Eski Cezayir Başbakanı Nureddin Bedevi. (Reuters)
Eski Cezayir Başbakanı Nureddin Bedevi. (Reuters)
TT

Eski Cezayir Başbakanı Nureddin Bedevi’nin yolsuzluk suçlamasıyla yargılanması bekleniyor

Eski Cezayir Başbakanı Nureddin Bedevi. (Reuters)
Eski Cezayir Başbakanı Nureddin Bedevi. (Reuters)

Cezayir yargısının en üst mercii olan yargıtay, polis öncülüğünde yürütülen ön soruşturmaların tamamlanmasının ardından eski Başbakan Nureddin Bedevi hakkında, yolsuzlukları da kapsayan bir dosya teslim aldı. BM İşkence Özel Rapörtörü de İç Güvenlik Dairesi'ndeki sorgulamalar sırasında aktivistlere yönelik işkenceye ve kötü muameleye imza atıldığına ilişkin “ciddi” raporlar sundu.
Cezayir’de "üst düzey yetkililerin yolsuzluk dosyaları" ile ilgili yürütülen çalışmalar hakkında bilgi sahibi olan bir yargı kaynağı, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada Bedevi'nin üç ay önce Konstantin'de (500 km doğuda) adli polis tarafından tarım arazisi, endüstriyel gayrimenkul ve yatırım projeleri ile ilgili sorgulandığını aktardı. Bedevi, 2010-2013 yılları arasında Konstantin Valisi iken bu arazileri veya yatırım projelerini yönetime yakın iş insanlarına ve müteahhitlere vermekle suçlanıyor.
Kaynak soruşturma kapsamında Bedevi'nin başkalarına çıkar sağlamak amacıyla nüfuzunu ve görevini kötüye kullanmanın yanı sıra hukuk dışı imtiyazlar sağlamak ve anlaşmalar yapmak ile suçlanabileceğini belirtti. Yargıtayın dosyayı teslim almasının Bedevi'nin yargılanmasının yakın olduğunun göstergesi olduğuna dikkat çekti.
Söz konusu kaynağa göre Bedevi'ye yakın isimler, eski başbakanın Cezayir'in doğusundaki en önemli bölgeden sorumlu olduğu sırada yatırım sektöründe "yatırım kanunu ve kamu ihale kanunu çerçevesinde" hareket ettiğini savunuyorlar. Bedevi'ye yakın isimler eski başbakanın devlete olan hizmetinde olduğu gibi diğer sorumluluklarda da vicdanının ve vatani görevinin gereği doğrultusunda hareket ettiğini savunuyorlar.
Bedevi, eski Cezayir Devlet Başkanı Abdülaziz Buteflika döneminin son başbakanıydı. Buteflika, 2013'ten bu yana sağlık açısından çalışamaz halde olmasına rağmen beşinci dönem için adaylığını açıklamış ancak sokağın öfkesi karşısında yenik düşmüş ve Nisan 2019'da istifa etmişti. Başta Ali Haddad ve Muhyiddin Tahkut olmak üzere geçen yıl ağır cezalardan hüküm giyen iş insanlarının ve yatırımcıların yer aldığı birçok davada Bedevi'nin de adı geçmişti. Bedevi’nin ismi, İçişleri Bakanı olarak görev yaptığı sırada “Arap Kültürünün Konstantin Başkenti” gösterisinde (2015) harcanan parayla ilgili olarak yürütülen soruşturmada da yer almıştı.
Başkent Cezayir'deki Sidi Muhammed Mahkemesi, kamuoyunda “Eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika’nın seçim kampanyasının finansmanında yolsuzluk" olarak bilinen davada iki eski başbakan, Ahmed Uyahya ve Abdulmalik Sellal’i sırasıyla 15 ve 12 yıl hapis cezalarına çarptırdı. Bunun yanı sıra çoğunluğu yargılama sırasında cumhurbaşkanlığı yetkililerinden, özellikle de cumhurbaşkanının kardeşi ve başdanışmanı Said Buteflika'dan (hapishanedeki) emir aldıklarını ifade eden birçok bakan ve vali de yönetime yakın iş insanlarına proje vermek suçlamasıyla Cezayir mahkemelerince ağır cezalara çarptırıldılar.

İşkence tartışması
Cezayir İnsan Haklarını Savunma Birliği'ndeki aktivistler, hükümetin, üniversite öğrencisi Velid Nakiş isimli eylemcinin İç Güvenlik Dairesi'ndeki sorgulanması sırasında işkence gördüğü iddialarına ilişkin "ciddi" olarak nitelendirdikleri raporlar aldıklarını bildirdiler. Söz konusu raporlar, Nakiş'in avukatları tarafından sunulan şikayetin ardından Birleşmiş Milletler (BM) İşkence Özel Raportörü tarafından bu ay yayınlandı. Nakiş'in avukatları, müvekkillerinin İç Güvenlik Dairesi'ndeki sorgulanması sırasında emniyet personeli r tarafından cinsel saldırıya uğradığını da ileri sürdüler.
Savcılık geçen şubat ayında, söz konusu suçlamalarla ilgili soruşturma açıldığını duyurdu. Ancak dosya, işkence suçlaması yöneltilen İç Güvenlik Dairesi Savunma Bakanlığı'na bağlı olduğu için kısa süre sonra askeri mahkemeye sevk edildi. Nakiş'in avukatları davanın üstünün örtüldüğünü iddia ediyor.
Aynı dönemde bir diğer aktivist de gözaltındayken elektrikle işkence gördüğünü duyurdu.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) bu ayın başında Cezayir’deki yetkililerden gözaltında işkence ve kötü muamele iddialarına yönelik hızlı, katı ve tarafsız soruşturmalar başlatmalarını talep etti. Ayrıca sadece görüşlerini bildirenler ve barışçıl toplanma hakkını kullananlara ilişkin soruşturmaların sonlandırılması çağrısı yapıldı.

Modern ordu adımı
Cezayir Genelkurmay Başkanı Korgeneral Said Şangariha dün düzenlenen bir askeri mezuniyet töreninde yaptığı konuşmada, "modern ve profesyonel bir ordu inşa etme" ihtiyacı olduğunu vurgulayarak tüm askeri personeli düşmanca planları başarısız kılmak için her olasılığa hazırlıklı" olmaya çağırdı.
Şangariha açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Yakın çevremizde ve uzak bölgelerde tanık olunan, zorluklar ve tehditler barındıran güvenlik koşulları, askeri personeller olarak gereken önemi vermemizi gerektiriyor. Cezayir'in güvenliğine ve istikrarına karşı gizli ve aleni olarak yürütülen tüm düşmanca planların başarısızlığa uğramasını sağlamak için her türlü olasılığa hazırlanmalıyız."



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."