Helmand'ın merkezine giren Taliban BM binasını hedef aldı

Dün, Herat ili dışındaki güvenlik kontrol noktalarında İsmail Han'ın milislerine ait bir güvenlik unsuru (EPA)
Dün, Herat ili dışındaki güvenlik kontrol noktalarında İsmail Han'ın milislerine ait bir güvenlik unsuru (EPA)
TT

Helmand'ın merkezine giren Taliban BM binasını hedef aldı

Dün, Herat ili dışındaki güvenlik kontrol noktalarında İsmail Han'ın milislerine ait bir güvenlik unsuru (EPA)
Dün, Herat ili dışındaki güvenlik kontrol noktalarında İsmail Han'ın milislerine ait bir güvenlik unsuru (EPA)

Taliban militanların ülkenin güneyindeki Helmand eyaletinin başkentine girmesinin ardından yetkililerin dün (Cuma) yaptığı açıklamaya göre, Afgan güvenlik güçleri ile Taliban savaşçıları arasında iki gün boyunca şiddetli çatışmaların yaşandı. ABD liderliğindeki yabancı güçlerin geri çekilmelerinin tamamlanmasına yaklaşılırken, Taliban son iki ayda önemli toprak kazanımları elde etmesine rağmen henüz hiçbir eyalet merkezinin kontrolünü ele geçiremedi. İsminin açıklanmasını istemeyen bir hükümet yetkilisi Reuters'a yaptığı açıklamada, "Dün sabahtan beri Taliban çeşitli cephelerden Leşkergâh’a saldırılar düzenliyor” dedi. Bu şehir Afganistan'ın güneyinde, Pakistan sınırındaki Helmand eyaletinin yönetim merkezi. Yetkili, Afgan güvenlik güçlerinin şimdiye kadar ülkenin hava kuvvetlerinin yardımıyla Taliban'ın şehri ele geçirme girişimini püskürtebildiğini, ancak sivillerin varlığının operasyonları engellediğini ifade etti. Helmand Yerel Konseyi üyesi Abdulmecid Ahunzadeh, Taliban'ın Leşkergâh'ta bir dizi bölgeyi kontrolü altına aldığını ve kentin havaalanına yakın bir bölgede çatışmaların yaşandığını belirterek, şehrin Taliban'ın eline geçmesinden duyduğu endişeyi dile getirdi.
Bu arada, "Taliban" ile Afgan güçleri arasında çatışmaların yaşandığı Afganistan'ın batısındaki büyük Herat kentinde dün Birleşmiş Milletler ofisine saldırı düzenlendi. Uluslararası Afganistan Yardım Örgütü, bir Afgan polisinin öldürüldüğü bu saldırıyı kınadığını duyurdu. Örgüt yaptığı açıklamada, "Birleşmiş Milletler'e ait olduğu açıkça anlaşılan bir binanın girişine yapılan bu saldırı, hükümet karşıtı unsurlar tarafından gerçekleştirilmiştir" denildi. Binanın girişine yapılan roketatar ve topçu atışı saldırıları neticesinde binayı koruyan bir Afgan polisinin öldürüldüğü ve diğer polis memurlarının da yaralandığı kaydedildi. Saldırıda BM personellerinin yaralanmadığı aktarıldı. Örgüt, BM binasının bulunduğu bölgede dün Taliban ile hükümet güçleri arasında çatışmalar yaşandığını aktardı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin Afganistan'daki özel temsilcisi ve ülkedeki misyon başkanı Deborah Lyons, "Birleşmiş Milletler'e yönelik bu talihsiz saldırıyı şiddetle şekilde kınıyoruz. Bu saldırının failleri tespit edilmeli ve hesap sorulmalıdır” dedi. Örgütün de aktardığı gibi sivillere ve BM binalarına yönelik saldırıların uluslararası hukuka göre yasak olduğunu ve savaş suçu teşkil ettiğini söyleyen Lyons, BM bileşimini silahlı militanlardan koruyan Afgan muhafızlarına teşekkür etti.
Cuma günü Herat'ın tepelerinde silahlı Taliban militanları ile hükümet güçleri arasında çıkan çatışma onlarca aileyi şehirden kaçmaya mecbur bıraktı. Bölge sakinleri, militanların, Afganistan’ın batısında bulunan şehri kuşattığını söyledi. Taliban, İran ve Türkmenistan sınırındaki Herat şehrinde iki sınır kapısının yanı sıra kentin eteklerindeki birçok bölgeyi kontrol altına alırken, ülke genelinde de ilerlemeye devam ediyor. ABD liderliğindeki yabancı güçlerin Mayıs ayında başladığı ve tamamlamak üzere oldukları çekilme operasyonuyla ülke genelindeki şiddet olayları tırmanışa geçmiş durumda. Sayıları 600 bine ulaşan, Taliban karşıtı Kıdemli savaş ağası İsmail Han'a bağlı Afgan güçleri ve milisleri, şehrin etrafında konuşlandı.

Taliban son aylarda 7 Afgan pilotunu öldürdü
Diğer yandan bir ABD gözlem heyetinin önceki gün yayınlandığı raporda, Taliban'ın iki Afgan pilotu infaz ettiği belirtildi. Haberin ayrıntıları bu ay Reuters tarafından açıklanmıştı. Durum, halihazırda savaşın yoğunlaşmasından muzdarip olan Afgan Hava Kuvvetleri için ek bir "endişe verici gelişme" oluşturuyor. İki üst düzey Afgan hükümet yetkilisi Reuters'e yaptıkları açıklamada, Taliban'ın ABD tarafından eğitilen pilotları "hedef alma ve ortadan kaldırma" politikasının bir parçası olarak son aylarda en az yedi Afgan pilotunun üslerinin dışında öldürüldüğünü belirtti. Afganistan'ın Yeniden İnşası Özel Müfettişliği Ofisi tarafından Haziran ayına kadar üç ayı ele alan ve Kongre'de yayınlanan dönemsel raporda, Afgan Hava Kuvvetleri'nin ABD güçlerinin geri çekilmesi nedeniyle Taliban ile yapılan savaşların ek baskısı altında olduğunu ifade edildi. Raporda, Afganistan'daki kötüleşen güvenlik durumu ve artmaya devam eden operasyonların hızı nedeniyle Hava Kuvvetleri ekiplerinin kapasitelerini aşan aşırı görevler yüklendiği belirtildi. Raporda ayrıca "Reuters" tarafından yayınlanan habere de atıfta bulunuldu. Reuters’a ait Afgan hava kuvvetleri ekipleriyle ilgili endişeleri dile getiren başka bir haberde "Taliban"ın kasıtlı olarak Afgan pilotlarını hedef aldığı belirtilerek, elde edilen bulgular sunuldu.

 


Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
TT

Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Moskova'nın alaycı tavırlarına yanıt olarak iki nükleer denizaltıyı ‘uygun bölgelere’ gönderme emri vereceğini açıklayarak, Rusya ile ABD arasındaki güç gösterisinde çıtayı yükseltti.

Trump'ın sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı paylaşım, güvenlik bağlamında alışılmadık bir durum değildi. Şarku’l Avsat’ın The Times gazetesinden aktardığına göre, ABD'nin 71 nükleer denizaltısından yaklaşık 20'si her an denizde görev yapıyor ve özellikle gerginliğin arttığı dönemlerde rutin olarak Rusya'ya yakın bölgelere sevk ediliyor. Ancak olağandışı olan, ABD'nin bunu açıklaması. Bu ise Trump'ın paylaşımının gerçek amacını ortaya koyuyor. Söz konusu paylaşım iki mesaj içeriyor: Birincisi, Trump'ın eylem adamı olduğunu kanıtlamak, ikincisi ise mesaj vermek.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)

Medvedev'e yanıt ve Putin'e işaret

Trump için bu adım, provokasyona sert tepki verme şeklindeki alışılmış tavrının bir parçası.

Trump, özellikle Rusya'da başkanlık görevinden ayrıldıktan sonra tartışmalı rolüyle tanınan Dmitriy Medvedev'e yanıt veriyordu. Trump'ın Moskova'ya Ukrayna'da ateşkes sağlanması için verdiği süreyi kısaltmasının ardından Medvedev sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Her yeni uyarı bir tehdit ve savaşa doğru adımdır. Rusya ile Ukrayna arasında değil; kendi ülkenle. Uyuyan Joe'nun yolunu izleme!” ifadelerini kullandı.

The Times’ın haberine göre bu açıklamaların amacı, sürekli olarak Üçüncü Dünya Savaşı’nın patlak vereceği konusunda uyarıda bulunan Trump'ı korkutmak. Öyle ki Trump, Oval Ofis'teki meşhur sözlü tartışmada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i ‘kumar oynamakla’ suçlamıştı. Ancak, Rusya'da bile abartılı bir kişilik olarak görülen Medvedev, Trump'ın Putin'e yönelik söyleminin son aylarda giderek sertleştiği göz önüne alındığında, bu mesajın hedefi değil.

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)

İhtiyatlı eleştiri

Trump, Putin'i giderek daha fazla eleştiriyor, ancak onu doğrudan kışkırtmaktan da kaçınıyor; çünkü aralarında iyi bir dostluk ve iş ilişkisi olduğunu düşünmeye devam ediyor. Bu durum, Medvedev'in pazartesi günü yaptığı açıklamadan açıkça anlaşılıyor. Putin ise Trump'ın barış için belirlediği son tarihi, dün yaptığı paylaşımdan yaklaşık bir saat önce reddetmişti.

Trump kendini usta bir müzakereci olarak görüyor. Bu nedenle, ABD donanmasında başkomutan olarak emrinde bulunan çeşitli gemi türlerini kapsayacak şekilde ‘nükleer denizaltılar’ ifadesini belirsiz bir şekilde kullandı.

ABD'nin 71 adet nükleer denizaltısı varken, bunların 14'ü Ohio sınıfı balistik füze denizaltılarıdır ve 20 adede kadar Trident II füzesi taşıyabilirler. Bu füzeler nükleer başlıklarla donatılabilir. ABD’nin sahip olduğu nükleer silahlı denizaltılardan sekiz ila on tanesi her an dünya çapında devriye görevindedir.

Resim  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)

Beyaz Saray, Putin'in Trump'ın denizaltılarla ilgili diplomasisinin provokatif olmadığını, Dmitriy Medvedev'in tek bir provokatif açıklaması üzerine nükleer söylemlerin yeniden alevlenmesini önlemek için olduğunu anlayacağına inanıyor. Zira filonun görevi saldırı amaçlı değil; savunma amaçlı.

Müttefiklere yönelik yaptırımlar ve gümrük tarifeleri

Bununla birlikte, Trump'ın Putin'e yönelik söylemi belirgin şekilde sertleşti. Trump geçen hafta, “Yaptıkları şey iğrenç” dedi ve Putin'i ‘yalan söylemekle’ suçladı.

Trump ayrıca, Rus enerjisini satın alanlara ikincil yaptırımlar uygulamakla tehdit etti ve Hindistan'ı yüzde 25'lik genel gümrük vergisiyle hedef aldı. Trump, “Zaten zor durumdaki ekonomilerini birlikte mahvedebilirler” dedi.

Rusya'dan petrol alımına yönelik bu cezai gümrük vergisinin oranını doğrudan açıklamamasına rağmen, nihai gümrük vergisi sistemi ile ilgili görüşmeler kritik aşamaya yaklaşırken, benzer bir yaklaşım daha sonra Çin'e de uygulanabilir.

Rus gazının en büyük alıcısı olmaya devam eden Avrupa Birliği (AB) de yaptırımların hedefinde olabilir. Macaristan, Belçika, Fransa ve Slovakya en büyük ithalatçılar.

Geçtiğimiz günlerde gümrük vergilerini yüzde 15'e düşüren bir ticaret anlaşması imzalayan Trump'ın, Rusya'yı cezalandırması için kendisine baskı yapan Avrupa ülkelerine yaptırım uygulaması ironik olacak, ancak Trump’ın izlediği yol bu.