Libya’da Kovid-19 kaynaklı ölümler ve oksijen kıtlığı artıyor

Trablus'ta koronavirüse karşı aşılamanın bir parçası (Ulusal Hastalık Kontrol Merkezi)
Trablus'ta koronavirüse karşı aşılamanın bir parçası (Ulusal Hastalık Kontrol Merkezi)
TT

Libya’da Kovid-19 kaynaklı ölümler ve oksijen kıtlığı artıyor

Trablus'ta koronavirüse karşı aşılamanın bir parçası (Ulusal Hastalık Kontrol Merkezi)
Trablus'ta koronavirüse karşı aşılamanın bir parçası (Ulusal Hastalık Kontrol Merkezi)

Libya'daki resmî veriler, Abdülhamid el-Dibeybe başkanlığındaki "ulusal birlik" hükümetinin, özellikle ülkenin batısındaki izolasyon merkezlerinde sıvılaştırılmış oksijen eksikliği krizini Mısır'dan ithal ederek engellemeye çalıştığı bir zamanda, önceki günlere göre ölüm sayısında önemli bir artış olduğunu gösterdi.
Libya'daki referans laboratuvarları 2 bin 914 yeni koronavirüs vakası kaydetti, bu da belirgin bir düşüş, ancak tek bir günde 40 yeni vakanın ölüm sayısında bir artış olduğunu ortaya koydu.
Libya'daki referans laboratuvarları son 24 saatte vaka sayısında belirgin bir düşüş olduğunu gösteren 2 bin 914 yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vakasının kayıtlara geçtiğini belirtti. Ancak virüse bağlı günlük can kaybı 40’a yükseldi.
Ancak Amerika Birleşik Devletleri'ndeki George Washington Üniversitesi'nde İç Hastalıkları ve Yoğun Bakım Danışmanı olan Dr. Yusuf Ghanni, 2018 yılında bir uydu kanalı tarafından yayınlanan açıklamasında: "Libya'daki koronavirüs salgınlarının boyutuna ilişkin açıklanan rakamlar gerçeği temsil etmiyor. Çünkü virüse bağlı gerçek rakamlar açıklanandan daha yüksek. Ülkenin doğusu gibi gerçek rakamların bilinmediği bölgeler var” dedi.
Ülke genelindeki durumu “felaket” olarak nitelendiren danışman, Libyalı yetkililer tarafından "doğu bölgesindeki epidemiyolojik durumun kontrol altında olduğu" yönündeki konuşmalarına şaşkınlığını gizleyemedi.
Zaman zaman Libyalı bir yetkili veya politikacı kendisinin Kovid-19 olduğunu duyurur. Uzlaşı için Libya Ayan Meclisi Başkanı, Şeyh Muhammed el-Mebşir iki gün önce kendisinin ve ailesinin Kovid-19 test sonucunun pozitif çıktığını söyledi.
Libya Ulaştırma Bakanlığı, salgının şehirler arasındaki yayılımını azaltmak için yerli havayolu şirketlerinde seyahat eden vatandaşlarda Kovid-19 olup olmadığını tespit etmek için hızlı bir tarama yapma veya PCR testi yaptırma zorunluluğu getirdi.
Afrika Havayolları'ndan dün akşam yapılan açıklamada, Sivil Havacılık Kurumu başkanının bu konuda havayolu ve havalimanlarının yöneticilerine hitap ettiği belirtilerek, kararın Ağustos ayı başından itibaren tüm Libya havalimanlarındaki iç hat uçuşları için geçerli olduğu belirtildi.
Açıklamanın devamında ise, Koronavirüs salgınının yaygınlaşması ve Hint varyantının ortaya çıkması nedeniyle ve virüsün yayılmasını azaltmak için gerekli önlemlerin alınması konusunda ilgili makamlar arasında mutabık kalınanlara dayanarak, iç hat uçuşlarındaki tüm yolculara örneklemeden sonraki 48 saat içinde hızlı tarama testi veya PCR testi uygulanmasına karar verildiği belirtilmiştir.
Libya Başbakanı, kötüleşen salgın durumundan etkilenen batı bölgesindeki izolasyon merkezlerindeki oksijen kıtlığı krizini kontrol altına almaya çalışıyor.
Öte yandan Sağlık Bakanlığı, Mısırlı mevkidaşından acil olarak 100 bin litre oksijen aldığını belirterek kalan sevkiyatların ise günlük olarak ülkeye geleceğini ve böylece, oksijen sıkıntısı çeken bölgelere hemen yönlendirileceğini kaydederek önümüzdeki günlerde oranların artacağını duyurdu.
Libya’nın batı kıyısında bulunan Zliten Belediyesi, bugün faaliyete başlamak üzere Zliten Tıp Merkezi'nin kurulduğunu belirterek, belediyedeki iş adamlarının yardımıyla bir oksijen tesisinin yapısını teslim ettiğini duyurdu. Belediye yetkililerine göre, tesisin izolasyon bakım odalarının oksijen ihtiyacının bir kısmını karşılaması bekleniyor.
Aynı bağlamda, ülkenin batısında bulunan Geryan Belediyesi de kentin oksijen tesisinin yakında faaliyete geçeceğini açıklayarak, teknik ekiplerin mekanik kompleksteki (Rabıt-Geryan) oksijen tesisindeki motorlardan birinin bakımı ve montajı üzerinde çalıştıklarını kaydetti.



Gözler Gazze anlaşmasının ikinci aşamasında

Hamas mensupları dün, Mısırlı bir ekibin Kızılhaç mensuplarıyla birlikte Gazze Şehri'nde son İsrail rehinesinin cesedini aradığı bölgeyi güvenlik altına aldı (AFP)
Hamas mensupları dün, Mısırlı bir ekibin Kızılhaç mensuplarıyla birlikte Gazze Şehri'nde son İsrail rehinesinin cesedini aradığı bölgeyi güvenlik altına aldı (AFP)
TT

Gözler Gazze anlaşmasının ikinci aşamasında

Hamas mensupları dün, Mısırlı bir ekibin Kızılhaç mensuplarıyla birlikte Gazze Şehri'nde son İsrail rehinesinin cesedini aradığı bölgeyi güvenlik altına aldı (AFP)
Hamas mensupları dün, Mısırlı bir ekibin Kızılhaç mensuplarıyla birlikte Gazze Şehri'nde son İsrail rehinesinin cesedini aradığı bölgeyi güvenlik altına aldı (AFP)

Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesi yönünde ortak bir çaba içinde, dolaylı müzakerelerin ileri aşamasına geçilmesinin önünü açmak için "daha ciddi" görüşmelerin devam ettiği belirtiliyor. Hamas hareketi içindeki bilgili kaynaklardan gelen açıklamalara göre beklenen görüşmelerin, bu ay sonu veya gelecek ay başında yapılması bekleniyor.

Şarku'l Avsat'a bilgi veren kaynaklar, Kahire'de düzenlenecek kapsamlı bir Filistin ulusal toplantısı için hazırlıkların sürdüğünü, önemli ve acil konularda anlaşmaya varıldığını belirtti.

Fetih Sözcüsü Abdülfettah Devle ise özel açıklamasında, Gazze Şeridi'ni yönetecek bir komitenin kurulmasına ilişkin duyurunun "yakında yapılmasının muhtemel" olduğunu belirterek, beklenen oluşumun Filistin vizyonuyla uyumlu olmasının önemini vurguladı. Devle, "belgelenmiş ve resmi bir anlaşma yayınlanana kadar" belirli bir tarih vermedi.


 Tony Blair, Gazze Barış Konseyi üyelik adayları listesinden çıkarıldı

Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)
Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)
TT

 Tony Blair, Gazze Barış Konseyi üyelik adayları listesinden çıkarıldı

Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)
Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)

Financial Times gazetesi, güvenilir kaynaklara dayandırdığı haberinde, İngiltere eski Başbakanı Tony Blair'in Arap ve İslam ülkelerinden gelen itirazlar sonrasında Gazze Barış Konseyi üyeliğine aday listesinden çıkarıldığını bildirdi.

Blair, ABD Başkanı Donald Trump'ın eylül ayı sonlarında İsrail ile Hamas arasındaki savaşı sona erdirmek için 20 maddelik planını açıkladığı sırada konsey üyeliği için belirlenen tek isimdi. Trump, Blair'i "çok iyi bir adam" olarak tanımlamıştı.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’ten aktardığına göre, Blair o dönemde planı "cesur ve akıllıca" olarak nitelendirdi ve ABD başkanının başkanlık edeceği konseye katılmaktan memnuniyet duyacağını ifade etti.

Ancak bazı Arap ve Müslüman ülkeler, kısmen 2003 yılında ABD öncülüğündeki Irak işgaline verdiği güçlü desteğin Ortadoğu'daki itibarına verdiği zarar nedeniyle plana karşı çıktı.

Financial Times, Blair'in bir müttefikinin, eski başbakanın Barış Konseyi üyesi olmayacağını söylediğini aktardı. Müttefik, "Bu konsey mevcut dünya liderlerinden oluşacak ve altında daha küçük bir yürütme kurulu bulunacak" dedi.

Kaynak, Blair'in, Trump'ın damadı Jared Kushner ve ABD başkanının kıdemli danışmanlarından Steve Witkoff'un yanı sıra Arap ve Batı ülkelerinden üst düzey yetkililerle birlikte yürütme kurulunda yer almasının beklendiğini de ifade etti.


Netanyahu, yeni Suriye’yi diplomasiyle değil bombalarla karşılıyor: İsrail, yeni Şam yönetimini barış ortağı değil kontrol edilmesi gereken hedef olarak kodluyor

Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)
TT

Netanyahu, yeni Suriye’yi diplomasiyle değil bombalarla karşılıyor: İsrail, yeni Şam yönetimini barış ortağı değil kontrol edilmesi gereken hedef olarak kodluyor

Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)

Kasım 2025’in yağmurlu bir gecesinde, İsrail ordusunun Ramallah’ın kalbine yönelik baskını sürerken, başkanlık binasına birkaç metre mesafedeki bir noktada oturan üst düzey bir Filistinli yetkili acı bir tebessümle şunu söyledi:
“Şu an Filistin hakkında konuşmak istemiyorum. İsrail’i sömürgeci bir devlet olarak tanımlayan ezber cümleleri de tekrar etmeye niyetim yok. Şu anda konuşmak istediğim şey Suriye.”

Yetkiliye göre Suriye, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun yalnızca gerçek bir barışı istemediğinin değil, komşu devletleri de görmek istemediğinin en açık kanıtı haline geldi. Zira Şam’daki yeni siyasi liderlik, İsrail’e karşı savaş ya da düşmanlık istemediğini açıkça ilan etmiş olmasına rağmen, İsrail Suriye topraklarını son derece sert askerî operasyonlarla ihlal etmeyi sürdürüyor.
Filistinli yetkili şöyle devam ediyor:
“Hamas 7 Ekim 2023’te savaşı başlattı, Hizbullah İsrail’i vurdu, Husiler İran’ın teşvikiyle ‘destek savaşına’ katıldı… Fakat Suriye tam tersine çatışmanın dışında kalmayı seçti; hatta çok daha fazlasını yaptı.”

“İsrail için bir tehdit yok”

Saldırganlığı caydırma operasyonlarının sonrası Şam’da kontrolü devralan yeni yönetim, İsrail dahil komşu hiçbir ülkeye tehdit oluşturmadığını açıkladı.
Bununla birlikte Beşşar Esed rejiminin çökmesi ve İran ekseninin bölgedeki en stratejik üssünü kaybetmesi, Suriye ile İsrail arasında çıkarların kesiştiği yeni bir dönemi mümkün kılabilirdi.

Filistinli yetkili, “İsrailliler sanki bu gerçekleri unuttu. Suriye artık İran milislerinin oyun alanı değil” diyor.

Bu süreçte ABD, Türkiye ve Azerbaycan, iki taraf arasında arabuluculuk yapmaya hazır olduklarını bildirerek, sınırların tamamen güvenli hâle gelmesini sağlayacak güvenlik düzenlemeleri için müzakerelere davet etti. İsrail’in çekincelerine rağmen Suriye, doğrudan görüşmelere dahi razı oldu. Nitekim Dışişleri Bakanı Esad el-Şeybani ile İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer arasında altı toplantı gerçekleştirildi.

İsrail kaynaklarına göre Şam, kapsamlı bir anlaşmaya ulaşmak adına büyük esneklik gösteriyor. 1967 ve 2024’te işgal edilen tüm toprakların iadesi karşılığında tam barış anlaşmasına hazır; fakat ara formüller de değerlendiriliyor. Bunlar arasında Golan’ın 15 yıla kadar İsrail’e kiralanması veya 1974 sınırlarına dönüşü öngören bir güvenlik mutabakatı da var.

Aynı kaynaklar,  yeni yönetiminin “İbrahim Anlaşmaları”na katılmaya da sıcak baktığını, bunun İsrail’in 1948’den bu yana hayalini kurduğu tarihi bir açılım olacağını belirtiyor.

İsrail’in karşılığı: İşgal ve hava saldırıları

Tehdit politikasını seçen İsrail, Aralık 2024’ten bu yana yeni yönetimin nefes almasına fırsat vermeden askerî havaalanları ve üsleri hedef alan yaklaşık 500 hava saldırısı düzenledi. Suriye’nin savunma kapasitesinin yüzde 85’ini yok eden İsrail, 450 km²’lik Suriye toprağını işgal ederek genişliği 7 km’yi aşan hat boyunca, Şeyh Cebel'den Dera’ya kadar ilerledi. Bazı bölgelerde 20 km derinliğe kadar kara harekâtı yürüten İsrail 9 askerî üs kurdu.

frgt
Netanyahu, Salı günü Suriye'deki tampon bölgedeki İsrail güçlerini denetledi (AP)

İsrail ayrıca, “Dürzi müttefikleri koruma” gerekçesiyle iç çatışmaları körükledi. Oysa İsrail’deki Dürzi vatandaşlar bizzat İsrail hükümetleri tarafından ayrımcılığa maruz kalıyor.
Tel Aviv yönetimi, Şam’ın yeni liderliğini Nusra Cephesi bağlantıları üzerinden karalamaya çalışsa da, geçen yıllarda bizzat İsrail ordusuna bağlı sahra hastaneleri ve Safed, Hayfa, Tel Aviv’deki çeşitli merkezlerin çok sayıda Nusra üyesini tedavi ettiği biliniyor.

Netanyahu’yu kim durdurabilir?

Son günlerde İsrail’de ortaya çıkan bilgiler, ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail’e ve Netanyahu’ya “Suriye politikasındaki yanlışları” nedeniyle sert bir uyarıda bulunduğunu gösteriyor.
Trump’ın, Suudi Arabistan ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın talebi üzerine, Şam’daki yeni yönetimle daha olumlu bir yaklaşım benimsemeye yöneldiği ifade ediliyor.

frgt
Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Trump ve Eş-Şara'nın Suriye'ye uygulanan yaptırımların kaldırılmasını görüşmek üzere Riyad'da geçen mayıs ayında gerçekleştirdiği toplantıdan bir kare (SPA)

Trump, İsrail’in attığı adımların “yanlış ve mantıksız” olduğunu düşünürken, birçok analist Netanyahu’yu dizginleyebilecek tek gücün Trump yönetimi olduğuna inanıyor.
Ancak bunun sahadaki sonuçlarının görülmesi zaman alabilir. Bu arada şu soru giderek daha sık soruluyor: “İsrail, Suriye ile böyle bir şekilde davranarak bölgesine nasıl bir mesaj veriyor?”