Irak seçimleri belirlenen zamanda yapılacak mı?

Irak'taki siyasi aktörlerin çoğu, protesto hareketini temsil eden sivil parti ve kuruluşların boykotuna rağmen ekim ayında yapılması planlanan seçimlerin zamanında yapılmasında ısrar ediyor. Peki ya seçimleri boykot eden ve geri çekilen Mukteda es-Sadr’ın neyi var?
Bu soru, seçim propagandalarını yürüten bütün partilerin salonlarında hiçbir şey olmamış ve 70 gün sonra erken seçimler dışında hiçbir şey olmayacakmış gibi tekrarlanıyor.
Sadr'ın muhalifleri, özellikle de Haşdi Şabi’nin silahlı kanatlarının liderleri, Sadr'ı aldığı karardan vazgeçmeye ve yarış pistine geri dönmeye çağırdılar. Ancak kulisler Sadr'ın temsilcileri olmadan yeni parlamentoya gidilmesi konusunda "kutlama" havası olduğuna dair bir bilgi sızdırdı. Sadr seçimleri boykot ettiğini duyurmadan önce siyasi oluşumu Sairun’a parlamentoda yaklaşık 100 koltuk ve başbakanlık makamını kazanmasına yönelik stratejik bir hedef koydu. Sadr ilk kez duyurusunu yaptığında duyuru, seçim sonuçlarının matematiksel tahminlerini yapmayı neredeyse imkansız hale getiren işaretlerle karşı karşıya olan iddialı bir duyuru gibi görünüyordu. Ancak seçimlerden çekilmeden önceki birkaç hafta içinde, ülkedeki hizmetlerin bozulmasına karşı yapılan öfkeli protestolarla birlikte Sadr, seçimlerdeki şansıyla ilgili olumsuz işaretlerle karşı karşıya kaldı. Sadr hareketinin liderine yakın kaynaklara göre Sadr, bu protestoları “şahsını hedefleyen erken bir karşı kampanya olarak” görüyor. Buna ilaveten kararsız seçmenlerin ve siyasi sürece muhalif olanların oylarını kazanmak için bel bağladığı protesto hareketiyle arasındaki husumet sonucunda Sadr'ın meclis çoğunluğuna ulaşması mümkün değil.
Ancak protesto hareketinin ve Sadr’ın seçimleri boykot etmesinin gerekçeleri farklı. Sadr, geçtiğimiz iki ay içerisinde kendisini, dini ve siyasi varlığını sürdürmesine izin vermeyen rekabetçi bir ortamda buldu. Ancak protesto hareketinden doğan partilerin seçim ortamına ilişkin gerekçeleri var. Protesto hareketinin öne çıkan liderlerinin söylediği gibi, seçimler siyasi suikast atmosferi tarafından yönetiliyor. Bu liderler, boykot etmeyecekleri seçimlerin, birinin tekeline almadığı bir tarihte yapılacağını savunuyorlar. Hükümet ve Seçim Komisyonu tarafından kullanılan dilden, seçimleri erteleme şansının hala zayıf olduğu görülüyor. Aynı zamanda Sadr’a seçimlere katılanlar trenine binmesi gerektiğine dair gizli mesajlar gönderiliyor.
Sadr'a rakip olan bir Şii ittifakındaki üst düzey bir lider konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Sadr'ın siyasi blokların ekim ayından sonra yeni bir hükümet kurmasını izlemek üzere köşesine çekilmiş bir şekilde kalmaya devam edeceğine inanmak zor. Planlanan tarihten önce bir şeyler olacak” ifadelerini kullandı.
Sadr'a yakın olanlar "Sadr'ın gelecek aylardaki planları hakkında hiçbir şey bilmeseler de" boykot kararından vazgeçmesinin, "çok değişken bir lider" olduğu için destekçilerinin karşısında kendisine çok pahalıya mal olacağından endişeliler. Şii lider “Sadr'ın geri dönüş yolunu açmak için denklemi değiştirecek siyasi ve ulusal bir olay yaratması gerekiyor. Şii bloklar, geniş çaplı bir şekilde Şiileri temsil etmeyen bir parlamento riskine girmek istemiyor” dedi.
Sadr’ın boykotundan beri seçimleri boykot edenlerin dairesi, Irak Komünist Partisi'nin yanı sıra Ekim hareketinden doğan oluşumları da kapsayacak şekilde belirli sınırlarda genişledi. Sadr ile protesto hareketinin temsilcileri arasında diyalog kanalları açmak üzere belirli ve temkinli hamleler yapılmaya başlandı.
Genç protestocuları sokakta kendisini hedef alan hareketlerin ön saflarında gördüğü düşünülürse Sadr’ın işi zor gibi görünüyor.
Sadr boykot kararından önce destekçileri ile yaptığı bir toplantıda “adlarını vermeden bazı taraflara, Eski Irak Başbakanı Nuri el-Maliki’yi kastederek DEAŞ’ın ülkeye girmesine ve başka krizlere sebep olanları bırakıp da kendisini bu denli eleştirmelerine” sitem etti.
Bu bağlamda Sadr ve diğer protestocular arasında diyaloğu kolaylaştırmaya çalışan taraflar varsayımsal uzlaşmadan elde edilecek kazanımların, özellikle Sadr'ın seçmenleri ve protesto kitlesi arasındaki ulusal örtüşme ile birlikte Sadr’a daha kapsamlı bir ittifak haritası sağlayacağını ifade ediyorlar.
Bununla birlikte protesto hareketinin bu uzlaşmaya hazır olduğunu söylemek mümkün değil. Nitekim içinden geçtikleri iç ayrılıklarla birlikte öne çıkan aktivistler, herhangi bir seçim ortamında Sadr'la daha çok ileri gitmekten çekiniyor.
Bu karmaşık bilgiler neticesinde geri dönüşünü gerekçelendirecek yeni bir siyasi olay olmadan zaman Sadr'ın aleyhine işliyor. Zira muhalifleri bu yıl seçimler yapılırken Sadr’ın yokluğundan faydalanacak. Sadr’ın şanssızlığı olsa gerek, Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi “ekim” oylamasını yapması için içeriden ve dışarıdan baskılarla karşı karşıya. Nitekim ABD Başkanı Joe Biden yaptığı bir açıklamada ülkesinin 2021 Irak seçimleri için “can attığını” söyledi.