Lübnan’da elektrik krizi sürüyor

Beyrut Limanı’ndaki patlamanın ardından Lübnan Elektrik Kurumu’nun önündeki molozları kaldıran gönüllüler. (Reuters)

Beyrut Limanı’nda geçtiğimiz yıl 4 Ağustos’ta meydana gelen liman patlamasından en çok etkilenen yapılardan biri, limanın hemen yanındaki Lübnan Elektrik Kurumu’nun (EDL) binasıydı. Yapı ağır hasar gördü, cephesi yıkıldı, çalışanlar yaşamını yitirdi. Binlerce evrak, belge ve fatura yollara saçıldı. Vatandaşlardan birinin aktardığına göre yaşanan acıda 200'den fazla kişi ölürken yüzlercesi de yaralandı. Birçok bina da hasar gördü. Manzara, Lübnanlının kalbini burktu. Patlama, çökmüş ve arızalı bir sektörün işlediği Lübnan Elektrik Kurumu’nun binasını da paramparça etti ve ülkeyi karanlığa boğdu.
Lübnan'daki elektrik sektörü, 2019 yazından bu yana ülkeyi vuran mali krizdenen çok etkilenen alanların başında geliyor. Aynı zamanda Lübnan kamu borcunun da başlıca sorumlusu kabul ediliyor. Düşük üretim kapasitelerine rağmen hali hazırda ülkenin sabit fon rezervlerini de tüketiyor.
Lübnan'daki elektrik krizi son aylarda daha da kötüleşti. Bazı bölgelerde saatlerce süren kesinti çeşitli üretim sektörünün yanı sıra hastane ve su tedarik şebekelerini etkiliyor.
Lübnan, hükümet ve Merkez Bankası ile ABD doları cinsinden likidite eksikliğinin bir sonucu olarak üretim istasyonlarına yakıt tedarik edilememesi nedeniyle elektrik krizi hızlanarak devam ediyor.
Hükümet tarafından elektrik üretmek için kiralanan yüzer istasyonlar halinde çalışan Türk gemilerinin 2013 yılında sözleşme imzalarken komisyon ödemek durumunda kalması ve yolsuzlukla ilgili bir mahkeme anlaşmazlığı nedeniyle üretim geçtiğimiz mayıs ayında durdu. Bu durum krizi daha da kötüleştirdi.
Elektrik Kurumu durumun devam etmesi halinde ‘kapsamlı bir karanlık’ ile karşı karşıya kalınacağı uyarısında bulunarak bu durumun geçtiğimiz ay şirketin yakıt eksikliği nedeniyle üretim tesislerini yaklaşık iki günlüğüne kapattığı dönemde meydana geldiğini duyurdu.
Yaklaşık 400 megavat enerji sağlayan gemileri işleten şirket,nakit olarak dolar olarak ödenmesi öngörülen 150 milyon dolarlık tutarı Lübnanlı yetkililerden alamaması nedeniyle bölgeden çekildi.
Lübnan'ın 3 bin megavatlık elektriğe ihtiyacı var. Bunun yarısı Elektrik Kurumu tarafından (enerji üretmek için yüzen gemilerin üretimine ek olarak santraller yaklaşık bin 200 megavat), diğer yarısı da özel jeneratör sahiplerince sağlanıyor. Bununla birlikte Elektrik Kurumu şebekede üretilen toplam enerjiyi kademeli olarak yarıdan daha azına indirmek için bir süre çalışmalar yürüttü. Bu da başkent dahil ülkenin birçok yerinde günde 20 saatten fazla elektrik kesintisi yaşanmasına sebep oldu.
Lübnan'ın Kuveyt ve Cezayirli şirket Sonatrach ile olan sözleşmelerinin bu yılın başında sona ermesinden sonra petrol piyasasında Spot Kargo olarak bilinen, yani petrol piyasasında anında yakıt alımı yapan şirketlerle uzun vadeli sözleşmeler yaptı. Ancak bu süreç Lübnan Merkez Bankası’nın rezerv azlığı sebebiyle tehdit altında.
Lübnan, geçtiğimiz haftalarda Enerji ve Su Bakanı Raymond Gacar’ın Irak ile mal ve hizmet karşılığında bir milyon ton yakıt ithal etmek için imzaladığı anlaşmaya güveniyor.
Anlaşma ile (Lübnan’ın ana elektrik üreticisi) Lübnan Elektrik Kurumu için bir milyon ton yakıt ithal edilmesi hedefleniyor. Yapılan açıklamalar anlaşmanın Lübnan’ın elektrik ihtiyacını 4 ay boyunca karşılayabileceği yönünde.