Hayal gücünü zorlayan geleceğin meslekleri açıklandı

Robotik plastik cerrahi, dijital varlık yöneticiliği ve gezegenlerden maden transferi geleceğin önde gelen meslekleri arasında.

Almanya’nın Beckum şehrindeki bir apartmanın 3 boyutlu maketi. (AFP)
Almanya’nın Beckum şehrindeki bir apartmanın 3 boyutlu maketi. (AFP)
TT

Hayal gücünü zorlayan geleceğin meslekleri açıklandı

Almanya’nın Beckum şehrindeki bir apartmanın 3 boyutlu maketi. (AFP)
Almanya’nın Beckum şehrindeki bir apartmanın 3 boyutlu maketi. (AFP)

Kim 2025 yılına kadar ilk 3 boyutlu (3D) yapı makinesinin dolaşımda olmasını kim bekliyor? Eczacıya değil de sizin için reçete yazabilecek bir robota gitmeyi düşünebilen var mı? İmplant bir cep telefonuna sahip olmak kimin aklına gelir? Ya 3D karaciğer nakli, akıl okuyabilen makineler ve pilotsuz bir uçak?
Bunlar, Dünya Ekonomik Forumu'nun kurucusu ve yöneticisi Klaus Schwab'ın iki yıl önce Dubai'deki Hükümetler Konferansı'nda yönelttiği sorulardan sadece bazıları. Schwab, hükümetlerin daha bilgili ve gelişmelere ayak uydurabilecek kimseleri hazırlaması gerektiğine dikkat çektiği konuşmasında “Dünya, hayat tarzımızı, yaptığımız işi ve birbirimize karşı davranış biçimimizi kökten değiştirecek bir teknolojik devrimin eşiğinde” dedi. Görünen o ki insanları yarına hazırlama meselesi hükümetlerle sınırlı değil. Daha çok çocuklarının geleceğiyle ilgilenen ebeveynler artık insan aklına gelmeyen geleceğin mesleklerinin neler olduğunu bilmek zorundalar.
Abu Dabi'deki Geleceğin Öngörüsü Vakfı tarafından yayınlanan Gelecekteki Meslekler 2040 adlı raporda geleceğin mesleklerine hakim olan 20 sektörde 157 mesleğe yer verildi. Bunların 2010'dan sonra doğan ve Alfa Kuşağı olarak bilinen jenerasyon için en cazip işler olduklarını açıkladı. Söz konusu meslekler raporda şöyle sıralandı:
Robotik: Robot bakımı, robot izleme, robot operasyon teknisyenleri, robot tedarikçileri, robot programcıları, robot kullanıcı arayüzü ve kullanıcı deneyimi uzmanları, robotik plastik cerrahi, robotik iletişim becerileri geliştiricileri, robotik seyahat acenteleri, robotik gösteri ve etkinlik organizatörleri.
Veri: Veri Bilimciler, veri araştırmacıları, veri tedarikçileri, veri analistleri, veri kontrolörleri, veri koruma ve kullanımında değer veya etik uzmanları, veri kredisi aracıları ve veri komisyoncuları.
Dronlar: İnsansız hava aracı komuta merkezi personeli, uçak sistemleri mühendisleri, (insansız hava taksi yer ekibi), drone bakım ve onarımı, hava güvenlik ekipleri, drone tasarımcıları, drone programcıları, sensör operatörleri ve drone satış acenteleri.
Kişisel sağlık: Yaşlanmayla mücadele eden uzmanlar, ruh sağlığı uzmanları, hemşireler, geriatrik rehabilitasyon (yaşlı bakımı), genetik düzenleyiciler, epigenetik terapistler, nörostimülasyon uzmanları, genetik modifikasyon tasarımcıları ve mühendisleri.
Yapay zeka: Yapay zeka koçları ve moderatörleri, yapay zeka yazarlığı, yapay zeka müzisyenliği, yapay zeka yetenekleri ile güçlendirilmiş muhasebecilik, yapay zeka yetenekleri ile güçlendirilmiş siber güvenlik uzmanlığı, yapay zeka yetenekleri ile güçlendirilmiş yapay zeka uzmanlığı.
Otonom ulaşım: Komuta merkezi personeli, ödeme ve muhasebe departmanı, akıllı yol mühendisliği, onarım ve bakım ekipleri, temizlik ekipleri, trafik analistleri ve yük istasyonu kurucuları.
Blockchain (Blokzincir) teknolojisi: Blockchain yasa koyucuları, blockchain mühendisliği, blockchain tasarımcılığı, blockchain kullanıcı arayüzü ve kullanıcı deneyimi uzmanları, Blockchain bulut uygulama yöneticileri, blockchain sistem analistleri, blockchain ürün yöneticiliği, blockchain iş geliştirme eğitmenliği.
3 Boyutlu (3D) Baskı Teknolojileri : Dijital ev mimarlığı, 3D ev üreticiliği, 3D Ürün Tasarımcılığı, 3D ilaç üreticiliği, baskılı protez uzmanlığı, 3D rekonstrüktif cerrahi uzmanlığı, 3D gıda baskı uzmanlığı, malzeme bilimi araştırmacılığı, bilgisayar, biyoteknoloji 3D yazıcı operatörlüğü, 3D yazıcı imalat ve bakım mühendisliği, basılı ürün kalite ve denetim uzmanlığı, kod geliştiriciliği ve programcılık.
Kripto para teknolojileri: Kripto yasa koyucuları, kripto bankacılık, kripto para birimi uzmanlığı, kripto varlık yöneticiliği, kripto sigortacılık, kripto madencilik, kripto eşanjörlük (kripto para mübadele araçları), kripto para performans analistliği.
Sensör sistemleri: Sensör ve sistem tasarımcılığı, sensör ve sistem kurulumu, sensörlere dayalı imalatçılık, sensör sistemleri veri modelleyiciliği, sensör sistemleri veri iletim düzenleyiciliği, sensör sistemleri sinyal mühendisliği, sensör ve ilgili sistem tasarımcılığı, sensör onarım teknisyenliği.
Uzay: Uzay görevi planlayıcılığı, fırlatma yönetimi, araç fırlatma ve yük hazırlık ekipleri, meteorologlar ve astronotlar, uzay trafik analistliği, uzay aracı pilotları, uzay ziyaretçilerinin deneyimini geliştirme uzmanlığı, uzay endüstrisi etiği.
Uzay madenciliği: Asteroitler ve gök cisimleri araştırmacıları, asteroitler ve gök cisimleri madencilik operasyonları yer ekipleri, asteroit madenciliği operasyon uzmanlığı, asteroit ve gök cisimleri madencilik operasyonları için robotik operatörler, uzay madenciliği malzeme bilimcileri, uzay madenciliği nakliye personeli, asteroitler ve gök cisimleri üzerinde metal eritme işlemleri operasyonları, asteroitler ve gök cisimlerinin veri analizi.
Füzyon enerjisi üretimi: Füzyon reaktörü tasarımcılığı, füzyon reaktörü mühendisliği, füzyon sistemi kontrol teknisyenliği, füzyon mikro şebeke uzmanlığı, füzyon reaktörü müteahhitliği, füzyon reaktörü mimarlığı, uzay füzyon planlayıcılığı, proje yöneticiliği ve füzyon enerjisi üretimi.
Genomik Tıp: Algoritmik sağlık sağlayıcıları, algoritmik sağlık araştırmacıları, algoritmik beslenme uzmanları, CRISPR (DNA genom düzenleme aracı) biyologları, CRISPR mühendisleri, üretim uzmanları, biyo-üretim organ tasarımcılığı.
Hyperlooplar (yüksek hız yuvarı): Yüksek hız yuvarı tasarımcılığı, üreticiliği, güvenlik mühendisliği, operatörlüğü, bakım ve onarım, yüksek hız yuvarı için koruma ve güvenlık.
Kuantum hesaplama: Kuantum hesaplama programcılığı, kuantum veri analistliği, kuantum hesaplamada gözlemciler ve mahremiyet bilincine sahip yöneticiler, kuantum hesaplama ile kredi yöneticiliği, kuantum cihaz operatörleri, kuantum hesaplamada sağlık monitörleri, kuantum hesaplamada çalışan sertifikalı eczacılar ve kuantum hesaplama çalışmalarında karakter tasarımcıları.
Karma gerçeklik: Karma gerçeklik üzerinde çalışan seyahat acentaları, karma gerçeklik terapistliği, karma gerçeklikle eğitim, karma gerçeklik üzerinde çalışan süpervizörler, karma gerçeklik destekli tasarımcıları, karma gerçeklik destekli film yapımcılığı, karma gerçeklik tasarımcıları ve karma gerçeklik destekli haber yapımcılığı.
Laboratuvar ortamında gıda üretimi: Laboratuvarda gıda (et) üretimi için biyoreaktör tasarımcıları, laboratuvarda et üretimi için kök hücre yöneticileri, laboratuarda gıda üretimi mühendisliği, laboratuvarda gıda üretimi etik ve profesyonel doğrulama danışmanlığı, kalite kontrol, laboratuvarda üretilen gıdalardan yeni ürün geliştirme uzmanlığı, laboratuvarda üretilen gıda mühendisliği, beslenme mühendisliği ve süreç yöneticiliği.
Nesnelerin İnterneti (Internet of Things-IoT): IoT cihaz uzmanlığı, IoT akıllı bina kurulumu, IoT akıllı giyim geliştiriciliği, IoT sağlık monitörleri, IoT destekli bilim ve antropoloji, veri güvenliği uzmanlığı, hata noktalarını IoT destekli hata noktaları tespiti.
Akıllı öğrenme: Yapay zekaya dayalı öğretim sistemleri için etkileşimli arayüz tasarımcılığı, yapay zekaya dayalı öğretim programları geliştiriciliği, yapay zekaya dayalı akıllı öğretim sistemleri mühendisliği yapay zekaya dayalı akıllı öğretim sistemlerini bakım ve onarımı, yapay zeka eğitim sistemleri, yapay zeka ile geliştirilmiş kişisel beceri geliştiriciler, yapay zeka ile geliştirilmiş yaşamın kişisel monitörleri ve akıllı öğrenme süreçlerinin geliştiricileri.



Pompeii, Antik Roma betonunun sırlarını açığa çıkardı

Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)
Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)
TT

Pompeii, Antik Roma betonunun sırlarını açığa çıkardı

Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)
Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)

Pompeii'de keşfedilen bir inşaat alanı, Antik Roma betonunun nasıl üretildiğine ilişkin tartışmalara son noktayı koydu.

Beton, Romalıların Kolezyum ve Pantheon'un yanı sıra hamamlar, büyük binalar, su kemerleri ve köprüler gibi o döneme kadar eşi benzeri görülmemiş yapılar inşa etmelerine olanak sağladı. 

Öte yandan bu betonu nasıl elde ettikleri süregelen bir tartışma konusuydu. Mimar Vitruvius'un MÖ 1. yüzyılda yazdığı formüle göre Romalılar, kalsiyum hidroksit kullanıyor ve kireci suyla karıştırdıktan sonra  volkanik kül gibi diğer malzemeleri karışıma dahil ediyordu.

Ancak bu formülle hazırlanan beton, Roma mimarisinde görülen ve malzemeye kendi kendini onarma kapasitesi kazandıran "kireç topaklarını" oluşturmuyordu.

Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii'de zamanda donup kalmış bir inşaat alanı keşfeden bilim insanları betonun nasıl üretildiğini saptamayı başardı.

Araştırmacılar, yarım kalmış bina inşaatında bitmemiş duvarlar ve beton üretimi için önceden karıştırılmış kuru malzemeler buldu.

Bulguları hakemli dergi Nature Communications'ta 9 Aralık Salı yayımlanan çalışmayı yürüten Admir Masic, son derece iyi korunmuş alan hakkında "Malzemeler, patlamanın şehri zamanda dondurduğu andaki gibi kalmıştı" diyor. 

Bu alanı incelemek, MS 79'a zaman yolculuğu yapmışım ve beton karıştıran işçilerin yanında duruyormuşum hissi yarattı.

Beton karışımı üzerine yapılan kimyasal analiz, Romalıların Vitruvius'un anlattığından farklı bir şekilde, "sıcak karıştırma" denen bir yöntemle ürettiğini ortaya koydu.

Bu yöntemde kalsiyum oksit, doğrudan su ve volkanik kayayla kül karışımıyla birleştiriliyor ve kimyasal reaksiyon karışımı kendiliğinden ısıtıyordu. 

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) Masic, "Kanıtlarımız, kalsiyum oksidin yapıların betonunda birincil rol oynadığını gösteriyor" diyerek ekliyor: 

Buna karşılık kalsiyum hidroksit genellikle işlenebilirlik ve pürüzsüz yüzeylerin önemli olduğu, harç ve sıvaların kaplamasında kullanılıyordu.

Ayrıca Vitruvius'un anlattığı yöntemin, Pompeii'deki inşaat zamanında artık pek kullanılmıyor olması da muhtemel.

Sıcak karıştırma yöntemi, betonun çatlakları kimyasal yolla onarması nedeniyle öne çıkıyordu. Bu yolla üretilen beton, yapımında kullanılan kirecin beyaz kalıntıları olan "kireç topakları" içeriyor. Bunlar çözünüp yeniden kristalleşerek suyun sızması sonucu oluşabilecek çatlakları onarıyor.

Masic, "Modern betonlar genellikle kendi kendini onarma özelliğinden yoksun" ifadelerini kullanıyor: 

Bu nedenle, bu antik yöntem modern standartlara doğrudan bir alternatif sunmasa da ortaya çıkarılan prensipler, yeni nesil dayanıklı ve düşük karbonlu betonların tasarımına ilham verebilir.

Independent Türkçe, Reuters, New Scientist, Scienc Alert, Nature Communications


Japonya'da kendi kendini süren yolcu gemisi üretildi

Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)
Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)
TT

Japonya'da kendi kendini süren yolcu gemisi üretildi

Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)
Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)

Gelişmiş otonom navigasyon sistemine sahip, dünyada bir ilk olan yolcu feribotu Japonya'da görücüye çıktı. Duyuru, gemilerin ticarileştirilmesi projesinde yer alan Asya merkezli bir kâr amacı gütmeyen kuruluş tarafından tanıtıldı.

Olympia Dream Seto feribotu Okayama Prefektörlüğü'ndeki Shin-Okayama limanıyla Kagawa Prefektörlüğü'ndeki Tonosho limanı arasında yolcu taşıyacak ve bugünden itibaren yarı otonom olarak seyire başlayacak.

Azalan ve yaşlanan nüfus, Japonya'yı birçok alanda insan kaynakları kıtlığı kriziyle karşı karşıya bırakıyor.

Bu alanlardan biri de kıyı taşımacılığı sektörü; bazı tahminlere göre mürettebatın yarısından fazlası 50 yaşın üzerinde.

Japonya'da Honshu, Hokkaido, Kyushu ve Shikoku ana adalarıyla bağlantıda kalmak için günlük feribot seferlerine büyük ölçüde bağımlı birçok küçük ada var.

Kuruluş, internet sitesindeki açıklamada "Nippon Vakfı Tam Otonom Gemi Programı, kıyı taşımacılığı için tam otonom seyirin gösterim testlerini gerçekleştirmede dünyaya öncülük ediyor" diye belirtti.

Vakıf, testlerin başarısıyla "bu alanda teknolojik gelişme için daha fazla fırsat yaratmayı, Japonya'nın lojistik, ekonomi ve sosyal platformlarında yeniliği teşvik etmeyi ve ilgili teknolojik gelişmeyi desteklemeyi" amaçladığını açıkladı.

Uzak ada rotalarındaki mürettebat üyelerinin çoğu, rotanın hizmet verdiği bölgeden geliyor ve bu rotalarda mürettebat eksikliği olasılığı var. Bu durum, uzak ada rotalarında hizmetin azaltılmasını kaçınılmaz hale getirecek ve bu bölgelerde yaşayanları rahatsız edecektir. Tam otonom navigasyonun bu sosyal sorunları çözmenin bir yolu olduğuna inanıyoruz.

Nippon Vakfı yöneticisi Mitsuyuki Unno, Olympia Dream Seto yolcu feribotunun en erken gelecek ay sonuna kadar otonom navigasyon kullanarak ticari operasyonlara başlayacağını söyledi.

Teknoloji devleri, karayolu için sürücüsüz otomobiller ve diğer otonom araçlar geliştirme konusunda büyük adımlar atarken, denizlerde bu tür bir seyahat için hâlâ birçok engel bulunuyor.

Örneğin, kara ve deniz arasında telekomünikasyon altyapısının yetersizliği ve denizcilik gemileri için engelden kaçınma teknolojisinin nispeten daha az gelişmiş olması sözkonusu.

Ancak Nesnelerin İnterneti, yapay zeka ve görüntü analizinde dünya lideri olan Japonya'yla uzmanlar, otonom gemi navigasyonunun ülkede hayata geçebileceğini umuyor.

Mevcut projenin önceki bir aşamasında, 2020'yle 2022 arasında Tokyo Körfezi de dahil 5 şirket grubuna ait 6 gemi test edilmişti.

2026'ya kadar sürmesi beklenen projenin mevcut aşaması, çarpışmadan kaçınma ve gemilerin otomatik yanaşma (rıhtıma yanaşma) ve ayrılma (rıhtımdan ayrılma) süreçlerindeki gelişmelerle birlikte teknolojinin uygulanmasını iyileştirmeyi amaçlıyor.

Independent Türkçe


İnsanlar sanılandan 350 bin yıl önce çakmaktaşıyla ateş yakmaya başlamış

Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)
Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)
TT

İnsanlar sanılandan 350 bin yıl önce çakmaktaşıyla ateş yakmaya başlamış

Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)
Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)

İnsanların ateş yakmaya sanılandan 350 bin yıl önce başladığı ortaya çıktı.

Ateşi kontrol etmek, daha fazla türden gıdayı tüketme ve zorlu koşullarda hayatta kalma gibi beceriler kazandırdığı için insanlık tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri kabul ediliyor.

İnsanların yaklaşık 1 milyon yıl önce doğal  yangınlardan elde edilen ateşi kullanmaya başladığı düşünülüyor. 

Ancak ateşi kendilerinin yakmasının çok daha sonra gerçekleştiği tahmin ediliyor. Bugüne kadar buna dair en eski örnek 50 bin yıl önceyi işaret ediyordu. Fransa'da keşfedilen el baltalarının, ateş yakmak için pirit gibi bir minerale tekrar tekrar vurulduğu belirlenmişti.

Bununla beraber odunları birbirine sürtme yöntemiyle ateş yakmanın, Fransa'daki çakmaktaşı ve pirit yönteminden çok daha eskiye dayandığına inanılıyor. Ancak odunlar organik materyal olduğu için buna dair net kanıtlara ulaşılamıyor. 

British Museum araştırmacılarının liderliğindeki yeni bir çalışmada, Birleşik Krallık'ta (BK) 400 bin yıl önce çakmaktaşıyla ateş yakıldığını gösteren kanıtlar bulundu.

Bilim insanları BK'nin Barnham köyündeki eski bir kil ocağına odaklandı. 1900'lerin başlarında taş aletlerin keşfedildiği bu alanda ateş yakıldığına dair ilk işaretler 2014'te ortaya çıkmış ancak kesin bir sonuca varılamamıştı.

Bulguları önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (10 Aralık) yayımlanan çalışmada iki küçük oksitlenmiş pirit parçası tespit edildi. 

Araştırmacılar ateş yakmada kullanılan piritin bölgede son derece nadir olduğunu ve muhtemelen onlarca kilometre uzaktan getirildiğini söylüyor.

fgthyju
Barnham'da keşfedilen piritin ateş yakmak için kullanıldığı tespit edildi (Jordan Mansfield/Pathways to Ancient Britain Projec) 

Jeokimyasal testler de bölgedeki kil tabakasının 700 derecenin üzerinde sıcaklıklara kadar ısıtıldığını gösteriyor. Bulgular tek seferlik bir kullanımdan ziyade, defalarca yakılan bir kamp ateşi veya ocağın varlığına işaret ediyor.

Çalışmanın ortak liderliğini üstlenen Rob Davis, "Bu olağanüstü keşif, bu dönüm noktasını yaklaşık 350 bin yıl geriye çekiyor" diyerek ekliyor:

Bunun muazzam sonuçları var. Ateşi yakma ve kontrol etme yeteneği, insan evrimini değiştiren pratik ve sosyal faydalarıyla insanlık tarihinin en kritik dönüm noktalarından biri.

Bilim insanları buradaki ateşi Neandertallerin yaktığını tahmin ediyor. Makalenin yazarlarından Chris Stringer, "Elbette, türümüz (Homo sapiens) Afrika'da evrimleşirken, bu insanlar Britanya ve Avrupa'da yaşıyordu. Bizim türümüz de bu bilgiye sahip olabilir ancak elimizde kanıt yok" diye açıklıyor.

Ateşi kontrol etme becerisinin 400 bin yıl önce başlaması, insan evrimindeki kritik değişimlerde daha önemli bir rol oynamış olabileceğini düşündürüyor. 

Bu beceri; ısınma, ışık, avcı hayvanlardan korunma gibi faydalar sunmanın yanı sıra insanların daha geniş bir yelpazedeki yiyecekleri işlemesine olanak tanıyarak hayatta kalma ihtimalini artırdı. Bu kazanımlar daha geniş grupları ve beyin gelişimini destekledi.

Davis, "Tüm bunlar bir araya gelerek insanların daha uyumlu olmasını, daha sert, daha soğuk ortamlara yayılmasını ve Britanya gibi kuzey enlemlerinde daha başarılı bir şekilde yaşamasını sağladı" diyerek ekliyor:

Ateş; sosyal etkileşimler, yiyecek paylaşımı, dil gelişimi, erken dönem hikaye anlatımı ve mit oluşturma için bir merkez haline geldi.

Independent Türkçe, Science Alert, Guardian, Nature