Libya Temsilciler Meclisi, cumhurbaşkanlığı seçimlerini tartışıyor

İtalya Dışişleri Bakanı, seçimlerin gidişatını ilerletmek için Trablus’u ziyaret etti

Menfi ve İtalya Dışişleri Bakanı arasındaki görüşme (Libya Ulusal Birlik Hükümeti Medya Ofisi)
Menfi ve İtalya Dışişleri Bakanı arasındaki görüşme (Libya Ulusal Birlik Hükümeti Medya Ofisi)
TT

Libya Temsilciler Meclisi, cumhurbaşkanlığı seçimlerini tartışıyor

Menfi ve İtalya Dışişleri Bakanı arasındaki görüşme (Libya Ulusal Birlik Hükümeti Medya Ofisi)
Menfi ve İtalya Dışişleri Bakanı arasındaki görüşme (Libya Ulusal Birlik Hükümeti Medya Ofisi)

Libya Temsilciler Meclisi, ülke tarihinde ilk kez doğrudan cumhurbaşkanlığı seçimlerine izin veren ilk yasayı tartışmaya başlarken İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, dün (2 Ağustos) Libyalı tarafları 24 Aralık’ta yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini gerçekleştirmeye teşvik etmek için bu yıl beşinci kez Libya’ya sürpriz bir ziyarette bulundu.
Libya’nın doğusundaki Tobruk şehrinde bulunan meclis binasında dünkü toplantının ardından Temsilciler Meclisi, Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki birlik hükümetinin bu yılki devlet bütçe yasası için sunduğu taslağın, değiştirilinceye kadar ertelendiğini açıkladı. 120 milletvekilinin katılımının ardından meclise sunulan yasaların yanı sıra, bütçe onay toplantısının da bugüne ertelenmesine karar verildi.
Meclis Sözcüsü Abdullah Belihak, taslağın, hükümetten gelen bir yazıya göre üzerinde değişiklik yapılması için ertelendiğini belirtti. Belihak, bazı üyelerin ise askerlerin cumhurbaşkanlığı adaylığından iki yıl önce istifas etmiş olmasını ve Libya vatandaşlığı taşımayanların aday olmamasını şart koştuğunu belirtti. Aynı şekilde Meclis Başkanı Akile Salih, devrik lider Muammer Kaddafi’nin oğlu Seyfulislam’a atıfla dün, “Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından aranan bir kişi Libya devletinin cumhurbaşkanlığına aday olamaz” dedi.
Yüksek Seçim Komisyonu’nun 2 Ağustos’ta yaptığı açıklamaya göre, bu ayın 18’inde ve bir ay süreyle yurt dışından Libyalıların kayıt işlemlerine başlanması planlanıyor. Komisyon, kamuoyunun ve sivil toplumun taleplerine yanıt olarak, yurt içinde seçmen kaydı güncelleme sürecini bu ayın on yedisine kadar uzatmaya karar verdi. Kayıt süreci, büyük bir katılıma tanık olurken, günlük 30 bini aştı.
Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Sayeh, basın toplantısı sırasında “Birlik hükümeti, seçim finansmanını karşılamak için ek bir miktar tahsis ederek komisyonu desteklemeye devam ediyor” derken, seçim sürecini desteklemek ve uygulamak için bir bakanlar kurulu oluşturduğunu kaydetti.
Öte yandan Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Luigi Di Maio ile görüşmesi sırasında seçimlere yönelik yasal çerçeve sorununu çözme ihtiyacına dikkati çekti. Temsilciler Meclisi ve devletin, seçimlerin zamanında yapılması için öne sürülen tekliflerden biri üzerinde uzlaşması gerektiğini vurgulayan Menfi, Libya ile İtalya arasında özellikle yatırım, karşılıklı ticaret ve ekonomi alanlarında ortaklığın ve ikili ilişkilerin güçlendirilmesinin önemine işaret etti. Menfi’nin bürosundan yapılan açıklamada, İtalya Dışişleri Bakanı’nın sahil yolunun açılmasını memnuniyetle karşıladığı belirtilirken, ziyaretinin de bu büyük adımın önemini dile getirmek üzere geliştiğini kaydetti.
Başkanlık Konseyi’nin son dönemde özellikle uzlaşma ve devlet kurumlarının birleştirilmesi meselesine ilişkin çalışmalarını öven Di Maio, ülkesinin özellikle güney Libya’da olmak üzere Libya ile çeşitli ekonomik, ticari ve diğer alanlarda, iş birliği yapmaya hazır olduğunu ifade etti.
Dibeybe ise İtalyan yetkili ile Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Mankuş’un ve Hükümet İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil Cuma’nın da katılımıyla, iki ülke arasında ortak öneme sahip meseleleri görüştüklerini belirtmekle yetindi. Dibeybe, İtalyalı ve Libyalı taraflar arasında genişletilmiş bir toplantı yapılacağını da söyledi.
Mankuş, Di Maio’nun Libya ziyaretinin, ‘yasadışı göç, terör, organize suç, sınır güvenliği ve her alanda iki ülke arasında iş birliği’ konularında iki ülke arasındaki koordinasyonun takibinin yanı sıra, ‘Başkanlık Konseyi’ni, Birlik Hükümeti’ni ve istikrarı sağlama ve kurumları birleştirme çabalarını destekleme’ bağlamında geliştiğini ifade etti. Mankuş ayrıca, Di Maio’nun, ziyareti sırasında Bingazi’deki İtalyan Konsolosluğu’nun açılışını yapacağını da söyledi.
İtalyan Bakanın ziyareti, Mankuş için 3 haftalık bir aradan sonra görevine geri dönmesi için bir fırsat olarak görüldü.
Öte yandan Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, geçen pazar akşamı Trablus’ta, seçim kanunu önerilerinin yayınlanma kurallarını belirleme çalışmalarına başlayan, Konsey tarafından oluşturulan Seçim Yasası Önerilerini Hazırlama Komisyonu üyeleriyle bir araya geldiğini söyledi. Mişri, Devlet Konseyi’ne, ardından da Temsilciler Meclsisi’ne sunulmaya hazırlık olarak, tüm ilgili makamlarla uzaktan iletişim kurmak için komitenin, önerilen seçim yasalarını gelecek on gün içinde tamamlamasının beklendiğini ifade etti.
Ayrıca Birlik Hükümeti’ne bağlı Batı Libya Askeri Bölgesi Komutanı Usame Abdusselam Cuveyli, Tunus ve Cezayir ile ortak sınır bölgeleri boyunca güvenlik güçlerinin ve keşif devriyelerinin konuşlandırılmasını emretti. Açıklamada, güvenlik organlarının belirli alanlarda güvenlik subaylarına destek sağladığı da belirtildi.
Diğer taraftan Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Libya ofisi, Avrupa Birliği’nin desteğiyle gönüllü geri dönüş programı kapsamında 226 göçmenin Burkina Faso, Gambiya ve Gana’ya geri döndüğünü duyurdu. Yapılan açıklamada, Libya’da mahsur kalan göçmenlerin, koronavirüsü kontrol altına almak için hareket kısıtlamalarına uygun olarak tıbbi muayeneden geçtikten sonra başkent Trablus’tan uçakla geri gönderildiği belirtildi.

 


Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.


Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.