عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Libya’da milletvekilliği adaylığına yoğun ilginin nedeni ne?

Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih (Reuters)
Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih (Reuters)
    Kahire / Şarku’l Avsat
TT
TT

Libya’da milletvekilliği adaylığına yoğun ilginin nedeni ne?

Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih (Reuters)
Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih (Reuters)

Libya’da parlamento seçimlerinde yarışmak isteyen kişilerin adaylıklarını "erken" açıklamaları soru işaretleri yarattı. Söz konusu kişiler yaklaşan parlamento seçimlerine katılma niyetlerini sosyal medya hesaplarından duyurdular. Parlamento adaylıklarını açıklayan isimler hedeflerinden bahsetmeden ve siyasi ve kamusal geçmişleri hakkında herhangi bir şey söylemeden sadece adaylıklarının arkadaşlarının ve ailelerinin ısrarından kaynaklandığını ifade ediyorlar.
Gözlemciler bu kişilerin adaylıklarını erken açıklamadaki hedeflerinin “dokunulmazlık ve milletvekili maaşından yararlanmak” olabileceğini ileri sürüyor. Gözlemcilere göre ülkenin seçim yasalarında yapılacak oylamanın öncesinde bu kişililerin adaylıklarını erken açıklamalarının ilk nedeni bu.
Libya Temsilciler Meclisi üyesi Ziyad Daghim, "Bir parlamenter aylık 16 bin dinar tutarında maaş alırken bu rakam vergi ve sigorta ücretleri düşüldükten sonra net 14 bin dinar (2 bin 500 dolar) oluyor."
Şarku’l Avsat’a konuşan Daghim, “Milletvekilleri, emekli maaşı veya finansal kredi alma konusunda memurlar gibi genel yasalara tabidir. 2012 yılında ülkenin ilk seçilmiş parlamentosu olarak kabul edilen Genel Ulusal Kongre, üyelerinin maaş konusundaki sıkıntılarını gidermek için BM misyonuna danıştı. Misyon, o sırada 25 bin ABD dolarına eşdeğer bir miktar önerdi; ancak kongre üyeleri bunu büyük bir rakam olarak gördüler ve 16 bin dinarla yetindiler. Libya parlamentosu ise milletvekillerinin maaşı olarak bu rakamın verilmeye devam edilmesini uygun gördü. Bu arada 16 bin dinar o zamanki şartlarda (2012) 12 bin dolara eşdeğer oluyordu. Siyasi çalışmaya ilgi, aday olma kararının temeli olmalıdır; ancak kimilerinin söylentilerle yasama erkini hedef alması nedeniyle parlamento, birçok kişiye bir pazardan veya bol kazanç umut edenlerin girmek için rekabete girdikleri alandan başka bir şey olmadı.” açıklamalarında bulundu.
Parlamenterlerin maaşlarının halihazırda yürütme makamındaki bazı liderlik pozisyonlarının maaşlarından daha yüksek olduğunu kabul eden Daghim, “Ancak milletvekilleri maaşları şu anda bazı güvenlik görevlilerinin ve yurtdışındaki Libya büyükelçiliklerinde çalışanların maaşlarından daha az. Libya büyükelçiliklerindeki güvenlik görevlilerinin maaşları ayda kişi başı yedi bin dolardan az olmamakla birlikte, elçilik çalışanlarının maaşları on bin dolara kadar çıkıyor.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanlığı makamı pek çok gözlemciye göre, konumu, siyasi önemi ve mevcut hükümet sistemine göre sunulan yetkiler göz önüne alındığında; adayların cumhurbaşkanlığı makamını kazanmak için ortaya koydukları rekabetin yoğunlaşmasındaki en önemli faktör finansal tahsisler değil. Libya'nın bir cumhurbaşkanı seçme konusunda ilk deneyimi yaşayacağı göz önüne alındığında, gözlemciler "cumhurbaşkanının maaşının mevcut ve eski başbakanlara verilenden daha az veya biraz daha yüksek olmaması gerektiğini" söylediler.
Önceki hükümetlerden birinde üst düzey makamda görev yapan ve ismini vermek istemeyen bir yetkili, “Başbakanın geçtiğimiz yıllarda aldığı maaş genellikle 20 bin dinara yakındı. Parlamento tahminimce cumhurbaşkanının maaşını, seçilen cumhurbaşkanının ofisi veya bazı Parlamento üyelerinin kendileri tarafından sunulacak bir teklifle belirlemeyi taahhüt eder” dedi.
Devlet çalışanlarının maaşları arasındaki büyük farkların tehlikeleri üzerine yapılan çalışmaların ciddiyetle ele alınmamasına karşı uyarıda bulunan söz konusu yetkili, Şarku'l Avsat'a şunları söyledi: “Maaşları 450 dinardan başlayan çalışanlarımız var. Maaşları 8 bin dinara ulaşan bakan ve bakan yardımcılarımız, 16 bin ve 22 bin dinara ulaşan milletvekillerimiz ve hepsinden daha kazançlı olan Merkez Bankası Başkanlığı ve Ulusal Petrol Şirketi Başkanlığı görevleri var.”
Libya Temsilciler Meclisi (TM) üyesi Rabia Ebu Ras, "Ekonomik ve kalkınma fırsatlarının olmayışı ve maaş yasasında adaletin olmaması, aslında birçok kişinin milletvekili seçimlerinde aday olma çabasını etkilemiş olabilir.  Seçim yarışının, zor mevcut koşullarda yapılması siyasi durumla ilgili ve ülkelerine hizmet etmeye ve kurumlarını inşa etmeye fiilen katkıda bulunmak isteyen hiçbir aday olmadığı anlamına gelmez. Medya parlamento koltuğunu birden fazla fayda sağlayan bir konum olarak tasvir etmeye odaklanarak kamuoyunu kışkırtıyor ve bu makamla ilgili siyasi sorumluluğu ve baskıyı tamamen göz ardı ediyor.”

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

SDG:Mazlum Abdi’nin Şam ziyareti teknik nedenlerle ertelendi

Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara (sağda), Suriye Demokratik Güçleri lideri Mazlum Abdi ile Başkent Şam’da 10 Mart 2025’te bir araya geldi  (SANA)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara (sağda), Suriye Demokratik Güçleri lideri Mazlum Abdi ile Başkent Şam’da 10 Mart 2025’te bir araya geldi  (SANA)
TT
TT

SDG:Mazlum Abdi’nin Şam ziyareti teknik nedenlerle ertelendi

Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara (sağda), Suriye Demokratik Güçleri lideri Mazlum Abdi ile Başkent Şam’da 10 Mart 2025’te bir araya geldi  (SANA)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara (sağda), Suriye Demokratik Güçleri lideri Mazlum Abdi ile Başkent Şam’da 10 Mart 2025’te bir araya geldi  (SANA)

Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi’nin bugün Şam’a yapması planlanan ziyaretinin “teknik nedenlerle” ertelendiği duyuruldu.

SDG Medya Merkezi Direktörü Ferhad Şami, bugün (pazartesi) X hesabından yaptığı açıklamada, Abdi ile Kuzey ve Doğu Suriye’yi temsilen oluşturulan müzakere heyetinin bugün Şam’a gitmesinin planlandığını, ancak ziyaretin teknik gerekçelerle ileri bir tarihe alındığını bildirdi.

Şami, SDG lideri Mazlum Abdi’nin Şam ziyaretine ilişkin yeni tarihin, ilgili taraflar arasında sağlanacak mutabakat doğrultusunda daha sonra belirleneceğini ifade etti. Ertelemenin lojistik ve teknik düzenlemeler kapsamında olduğunu vurgulayan Şami, temasların seyri ya da hedeflerde herhangi bir değişiklik bulunmadığını kaydetti.

Öte yandan Suriye devlet televizyonu, cuma günü Halep’te bir güvenlik kontrol noktasında SDG’ye bağlı keskin nişancılar tarafından açılan ateş sonucu bir iç güvenlik mensubunun yaralandığını duyurdu. Şarku’l Avsat’ın Suriye Arap Haber Ajansı SANA’dan aktardığı habere göre ordunun, Halep’in doğu kırsalındaki Tişrin Barajı çevresinde SDG tarafından fırlatılan insansız hava araçları düşürüldü.

Devlet televizyonuna göre, Halep’in Eşrefiye Mahallesi’nde konuşlanan SDG unsurları, Şeyhan Kavşağı’ndaki güvenlik noktasında bulunan iç güvenlik güçlerine ateş açtı.

SDG ise buna karşılık, Şam hükümetine bağlı grupların kendi mevzilerine iki roket mermisi attığını ve bu nedenle karşılık vermek zorunda kaldıklarını savundu.

Daha sonra yapılan bir başka SDG açıklamasında, hükümete bağlı grupların Halep’teki Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallelerine “ağır makineli silahlar ve topçu ateşiyle şiddetli bir saldırı” düzenlediği belirtildi. Açıklamada saldırı, “sivillerin güvenliğini tehdit eden ve ciddi sonuçlar doğurma riski taşıyan açık bir saldırganlık” olarak nitelendirildi.

ARAP DÜNYASI

Yemen'de Geçiş Konseyi kritik eşikte: Hadramut hamlesi geri mi çekilecek, kriz mi derinleşecek?

Aden’de, Yemen’in kuzeyinden ayrılmayı savunan Güney Geçiş Konseyi yanlısı silahlı bir kişi. (AFP)
Aden’de, Yemen’in kuzeyinden ayrılmayı savunan Güney Geçiş Konseyi yanlısı silahlı bir kişi. (AFP)
TT
TT

Yemen'de Geçiş Konseyi kritik eşikte: Hadramut hamlesi geri mi çekilecek, kriz mi derinleşecek?

Aden’de, Yemen’in kuzeyinden ayrılmayı savunan Güney Geçiş Konseyi yanlısı silahlı bir kişi. (AFP)
Aden’de, Yemen’in kuzeyinden ayrılmayı savunan Güney Geçiş Konseyi yanlısı silahlı bir kişi. (AFP)

Yemen’in doğu vilayetleri, özellikle Hadramut, meşruiyet bloğu içindeki güç ilişkilerinin yeniden tanımlandığı kırılgan bir sürece girmiş durumda. Güney Geçiş Konseyi’nin sahada tek taraflı askeri tırmanışa yönelmesi, bölgesel ve uluslararası çevrelerde ciddi itirazlara yol açarken, gerilimi daha da bir boyuta taşıyor. Gözlemcilere göre bu tablo, silah zoruyla fiili durum dayatma girişimlerine kapı aralanmayacağını açık biçimde ortaya koyuyor.

Uzmanlara göre yaşananlar, ne Yemen’deki meşru yönetim ne de onu destekleyen aktörler açısından göz ardı edilebilecek yerel bir ayrıntı. Aksine bu süreç; Güney’in iç dengeleri, Husilerle yürütülen savaşın seyri ve bölgesel barış seçeneklerinin kesiştiği çok boyutlu bir siyasi ve güvenlik sınavı niteliği taşıyor.

Şu ana kadar Geçiş Konseyi’nin tutumu, doğrudan meydan okumadan ziyade baskı altında manevra arayışı olarak değerlendiriliyor. Son açıklamalarda kullanılan ve siyasi gerekçelerle askeri hamleleri bir arada sunan, “koordinasyon” ve “endişeleri anlama” vurgusu yapan dil, manevra alanının hızla daraldığının farkında olunduğuna işaret ediyor. Ancak bu aşamada doğru kararın verilmesi gerektiği belirtiliyor.

Öte yandan, Yemen’de “Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu”na liderlik eden Suudi Arabistan’ın uyarılarının geçici ya da yoruma açık olmadığına dikkat çekiliyor. Söz konusu uyarılar, siyasi ikaz seviyesinden sahadaki caydırıcı mesaja evrilerek Hadramut’ta düzenlenen hava saldırısıyla somutlaştı.

Bu ton değişikliği, Hadramut ve Mehri’nin iç çatışma sahasına dönüşmesine ya da kısmi projelerin silah zoruyla dayatılmasına izin verilmeyeceğine dair açık bir karar anlamına geliyor.

sdf
Güney Geçiş Konseyi mensupları, liderleri Aidarus ez-Zübeydi’nin fotoğrafını taşıyor. (EPA)

Gözlemciler, Geçiş Konseyi ve ona yakın çevrelerin bu mesajların görmezden gelinmesinin, Yemen dosyasındaki en ağır bölgesel aktör olan Suudi Arabistan’la doğrudan bir çatışmaya yol açacağını bildiğini ifade ediyor. Böyle bir çatışmanın ise konseyin ne siyasi ne de askeri olarak taşıyabileceği bir maliyeti olmadığı belirtiliyor.

Bu nedenle Yemenli uzmanlar, Geçiş Konseyi’ne uyarıları ciddiyetle ele alması ve zaman kazanma taktiğine bel bağlamaması çağrısında bulunuyor. Aksi halde konsey, son yıllarda elde ettiği sınırlı kazanımları koruma şansını yitirebilir. Zorla geri adım atılması durumunda ise bu, destekçileri açısından telafisi güç, ağır bir yenilgi anlamına gelecek.

Hesapsız bir çıkmaz

Yemenli gözlemcilere göre Geçiş Konseyi, kendisini hesapsız bir çıkmaza sürükledi. Son hamleler; “güney davasını koruma”, “halk taleplerine cevap verme”, kaçakçılık yollarını kesme, Husilere giden ikmal hatlarını engelleme ve terörle mücadele gibi gerekçelerle pazarlanmıştı. Ancak Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman’ın verdiği mesajlar, bu söylemlerin yeterli olmadığını açık biçimde ortaya koydu.

Uzmanlar, konseyin Hadramut ve Mehri’ye sevk edilen güçlerini acilen geri çekmesi hâlinde, yaşanan krizin en az kayıpla aşılabileceğini belirtiyor.

sdfvgh
Aden’de Güney Geçiş Konseyi güçlerine mensup unsurlar. (EPA)

Diğer yandan mevcut veriler, Geçiş Konseyi’nin Hadramut ve Mehri’de kalıcı bir varlık tesis etme kapasitesine sahip olmadığını gösteriyor. Bunun başlıca nedeni, özellikle Hadramut’ta silahlı dış güçlere karşı son derece hassas olan toplumsal ve kabilesel yapının geniş çaplı muhalefetinden kaynaklanıyor.

Ayrıca karar mekanizması belirli bölgelerden gelen sınırlı bir kadronun elinde olan konsey, güvenlik dengelerini değiştirecek bir adım için gerekli olan bölgesel siyasi desteği de yitirmiş durumda. Uluslararası toplumun fiili durumun zorla değiştirilmesine karşı net tutumu ve resmi kurumların birliğine verdiği destek de bu tabloyu pekiştiriyor.

Bu nedenle analistlere göre en olası ve en az maliyetli senaryo, “yeniden konuşlanma” ya da “güvenlik düzenlemeleri” gibi teknik adlar altında düzenli bir geri çekilme.

Aksi yönde bir tercih, yani tırmanışın sürdürülmesi hâlinde, Geçiş Konseyi çok katmanlı ve ağır bedellerle karşı karşıya kalacak. Siyasi düzeyde, meşru yönetimdeki ortaklık görüntüsü tamamen ortadan kalkacak ve konsey, bölgesel ve uluslararası söylemde istikrarı bozan bir aktör olarak tanımlanmaya başlanacak. Bu sürecin uluslararası yaptırımlara kadar uzanabileceği ifade ediliyor.

Askeri alanda ise “Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu”nun açıklamaları, Yemen’in doğusunda silah zoruyla fiili durum oluşturulmasına izin verilmeyeceğini açıkça ortaya koyuyor. Yeni bir tırmanış, doğrudan caydırıcı müdahalelerle karşılanabilir ve bu da telafisi zor saha kayıpları anlamına gelir.

Toplumsal açıdan bakıldığında da Hadramut ve Mahra, Geçiş Konseyi için doğal bir taban oluşturmuyor. Gerilimin sürmesi, konsey ile geniş güneyli kesimler arasındaki mesafeyi derinleştirecek ve güney meselesini birleştirici bir çatı olmaktan çıkarıp bölücü bir projeye dönüştürecek.

Analistlere göre en tehlikeli kayıp ise güney davasının özünün tahrip edilmesi. Davanın, müzakereyle çözülebilecek adil bir siyasi mesele olmaktan çıkarılarak militarizm, ihlaller ve zor yoluyla dayatma ile anılır hâle gelmesi, uzun vadede onarılması zor bir hasar doğurabilir. Oysa meşru yönetim çatısı altındaki Yemenli güçlerin ve Suudi Arabistan’ın desteklediği yaklaşım, sorunun siyasi müzakere yoluyla çözülmesini öngörüyor.

İhlallerin yükü

Hadramut’ta belgelenen ihlaller, tırmanış sürecinde kritik bir kırılma noktası oluşturuyor. Baskınlar, keyfi gözaltılar, zorla kaybetmeler ve yerleşim alanlarının kuşatılması, yalnızca güvenlik tedbirleri olarak değil, sistematik bir baskı modeli olarak değerlendiriliyor.

Güvenilir insan hakları raporlarına göre son günlerde sivillerin evlerine baskınlar düzenlendi, keyfi tutuklamalar ve zorla kaybetmeler yaşandı, Humum kabilesine bağlı bölgeler askeri kuşatma altına alındı, hastaların hareketi engellendi ve kamu ile özel mülklere el konuldu. Bu uygulamalar, Geçiş Konseyi’nin yalnızca ahlaki konumunu zayıflatmakla kalmıyor, aynı zamanda uluslararası alanda ileride kullanılabilecek ciddi bir hukuki ve siyasi dosya oluşturuyor.

c
Güney Geçiş Konseyi, Hadramut ve Mahra’da tek taraflı askeri tırmanışa gitti. (EPA)

Tüm bu gelişmeler ışığında, yaşananların Güney Geçiş Konseyi için bir “siyasi olgunluk sınavı” olduğu değerlendiriliyor. Konsey, yerel, Suudi ve uluslararası mesajları doğru okuyup siyasi sürece dönerek zararını sınırlayabilir ya da tırmanışta ısrar ederek telafisi güç siyasi, askeri ve hukuki bedeller ödeyebilir.

Uzmanlara göre mevcut an, maceraya yer bırakmıyor. Bu anı yanlış okuyan, bedelini tek başına ödeyecek.

ARAP DÜNYASI

Şam'ın Mezze bölgesi civarında bir patlama sesi duyuldu

Şam kırsalında gerçekleştirilen güvenlik operasyonları sırasında Suriye güvenlik güçleri (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Şam kırsalında gerçekleştirilen güvenlik operasyonları sırasında Suriye güvenlik güçleri (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT
TT

Şam'ın Mezze bölgesi civarında bir patlama sesi duyuldu

Şam kırsalında gerçekleştirilen güvenlik operasyonları sırasında Suriye güvenlik güçleri (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Şam kırsalında gerçekleştirilen güvenlik operasyonları sırasında Suriye güvenlik güçleri (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Resmi Suriye Arap Haber Ajansı (SANA), bugün Şam'ın Mezze bölgesi yakınlarında bir patlama sesi duyulduğunu ve patlamanın niteliğinin araştırıldığını bildirdi.