Elon Musk'ın müşterilerini Ay'a ve Mars'a taşıyacak SpaceX uzay aracının roket iticisi hazır

SpaceX 2002'de kuruldu (SpaceX)
SpaceX 2002'de kuruldu (SpaceX)
TT

Elon Musk'ın müşterilerini Ay'a ve Mars'a taşıyacak SpaceX uzay aracının roket iticisi hazır

SpaceX 2002'de kuruldu (SpaceX)
SpaceX 2002'de kuruldu (SpaceX)

Teknoloji milyarderi Elon Musk'ın uzay firması SpaceX, insanları Ay'a ve Mars'a taşıması planlanan yeniden kullanılabilir Starship uzay aracının roket iticisini hazır hale getirdi.
Şirket, Super Heavy adıyla da bilinen iticiye 29 Raptor motoru taktı. Sıvı metan ve sıvı oksijen birleşimi kullanan Raptor, NASA'nın Apollo görevlerindeki roketlerin yaklaşık iki katı gücüne sahip.
Musk pazar günü attığı tweet'te, "Starship'in itici motorları kuruluyor" diye yazdı.

Şirketin CEO'su bir sonraki gün de Super Heavy'nin yakın plandan çekilmiş fotoğrafını paylaştı.

Super Heavy'deki motor sayısının 29'dan 32'ye çıkarılması hedefleniyor (Twitter / @elonmusk)
Bütün Starship testleri mayısa kadar roketlerden birinin patlamasıyla sonuçlanmıştı. SN15, bu tarihte başarılı şekilde yere inerek yörünge uçuşu testinin önünü açmıştı.
SpaceX, Starship uzay aracının ve roket iticisi Super Heavy'nin yörünge uçuş testini yıl sonuna kadar yapmayı hedefliyor.
Testte Super Heavy'nin kalkıştan kısa bir süre sonra Meksika Körfezi'ne inmesi, 20. prototip (SN20) olan uzay aracınınsa uçuşun 90. dakikasında Hawaii yakınlarında tahrikli iniş gerçekleştirmesi planlanıyor.
Şirket daha önce uçuşun amacının "olabildiğince fazla veri toplamak" ve böylelikle uzay taşıtının benzeri yaratılamayan ve öngörülemeyen uçuş koşullarında neler yaşadığını daha iyi anlayabilmek olduğunu açıklamıştı. Toplanan bilgilerse iç simülasyonlar için daha iyi modeller oluşturmak amacıyla kullanılacak.
Ancak şirketin önünde bazı engeller var. Örneğin ABD Federal Havacılık İdaresi, Starship'in operasyonlarının çevreye etkisini inceliyor ve bunun ne zaman sonuçlanacağı belli değil.

Mars uçuşu ne zaman?
Milyarder isim geçen yılın aralık ayında yaptığı açıklamada, şirketinin 2026'ya kadar insanları Mars'a götüreceğinden "son derece emin" olduğunu söylemişti:
"Şanslıysak belki de 4 yıl içinde bu olacak."
Musk daha önce, bir gün 500 bin dolardan (yaklaşık 4 milyon TL) az bir meblağa Mars'a gidileceğinden ve hatta bilet fiyatlarının 100 bin doların (yaklaşık 850 bin TL) altına çekileceğinden emin olduğunu da açıklamıştı.
Independent Türkçe, Space.com, Ars Technica, CNBC



Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news