عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Hamas, Katar yardımları krizini çözmek için yeni bir çözüm yolunu kabul etti

Katar’dan sağlanan fonun ulaşmasıyla maaşlarının bir kısmın alan Gazzeli çalışanlar
Katar’dan sağlanan fonun ulaşmasıyla maaşlarının bir kısmın alan Gazzeli çalışanlar
    Tel Aviv/Şarku’l Avsat
TT
TT

Hamas, Katar yardımları krizini çözmek için yeni bir çözüm yolunu kabul etti

Katar’dan sağlanan fonun ulaşmasıyla maaşlarının bir kısmın alan Gazzeli çalışanlar
Katar’dan sağlanan fonun ulaşmasıyla maaşlarının bir kısmın alan Gazzeli çalışanlar

Filistinli siyasi kaynaklar İsrail merkezli bir gazeteye verdikleri demeçte, Katar yardımlarının Gazze Şeridi'ne ulaştırılmasında çıkan kriz için Hamas'ın yeni bir çözüm yolunu kabul ettiğini açıkladılar. Bu çözüme göre ABD ve İsrail yardım alanların listelerini gözden geçirip bunları onaylayacak.
Hamas’taki bir yetkili ile konuşan Haaretz gazetesi muhabiri Jack Khoury “İsrail-ABD müdahalesinin kabul edilmesinin ilk sebebi terörü finanse etmekle suçlanacaklarından korkan Filistin bankalarının sorununu çözmesi. İkinci sebebi ise Hamas’ın sıkıntıları hafifletmek ve Filistinlilerin öfkesinin patlamasını önlemek için mümkün olan en kısa sürede yardım getirmekle ilgilenmesi” ifadelerini kullandı.
İki gün önce İsrail çevreleri Katar yardım fonlarının Gazze Şeridi'ne ulaştırılmasının ertelenmemesi konusunda uyarıda bulunmuşlardı. Bu kişiler “söz konusu fonların herhangi bir nedenle dondurulmasının, bölgedeki vatandaşlar için ekonomik krizi derinleştireceğini, bu durumun da gerilime ve yeni bir tansiyon yükselmesine neden olabileceğini” söylemişlerdi. İbranice yayın yapan “İsrael Defence” sitesi “Katar yardım fonlarının Gazze’ye girişinin engellenmesi karşısında Hamas Hareketi’nin sabrı tükenmeye başladı” ifadelerini kullanmıştı. Site “İsrail'in belirlediği koşullar ve beraberindeki lojistik engeller durumu daha da gerginleştiriyor. Hızlı bir çözüm gerekiyor. Belki de bu fonların akışı eskiden olduğu gibi çantalarla sağlanmalı. Nitekim İsrail bu aşamada Hamas ile askeri bir gerginlik çıksın istemiyor” şeklinde açıklama yapmıştı.
Haaretz gazetesi dün yaptığı haberde, İsrail Başbakanı Naftali Bennett ve bakanlarının Binyamin Netanyahu hükümetini Hamas'ı Katar’dan gelen para çantalarıyla finanse etmekle suçladığını yazdı. Habere göre bu yüzden Bennett ve bakanlar daha önce izlenen bu yolu değiştirmeye ve Hamas'ı para dağıtım anlaşmasının dışında bırakacak yeni kurallar koymaya karar verdiler. Bu durumun sonucunda tüm taraflar krize girdi. İsrail, Filistin Yönetimi’nin fonları dağıtma görevini üstlenmesini kabul etmeye hazır olduğunu belirtti. Filistinli kaynaklar geçtiğimiz haftalarda Katar ve Filistin Yönetimi arasında bu konuda başarılı müzakereler yapıldığını ve bu müzakereler sonucunda Katar’ın fonları Ramallah'taki Filistin Yönetimi ile ikili koordinasyon içinde dağıtması hususunda anlaşmaya varıldığını bildirdi. Anlaşmaya göre Katar, Hamas hükümeti çalışanlarının maaşlarının yanı sıra Gazze Şeridi'ne ayda 30 milyon dolar ve yaklaşık 100 bin aileye 100’er dolar verecek. Ancak İsrail ve Filistin Yönetimi, Hamas hükümetinin çalışanlarına ödeme yapılmasına karşı çıktı. Tel Aviv'deki çevreler bunu terörizme destek olarak görürken Ramallah'takiler bunun bölünmeye teşvik edici bir şey olduğunu söylediler. Filistin bankaları, terörü finanse etmekle suçlanacaklarından korktukları için fonların dağıtılmasını üstlenmekten çekiniyordu. Bu yüzden Washington devreye girdi ve İsrail ile birlikte Gazze Şeridi sakinlerinden yardım alanların listelerini gözden geçirmeyi ve aralarından Hamas aktivistlerini elemeyi önerdi. Böylece bankalar ABD ortaklığı kapsamında olmuş oluyor. Bu sorun henüz tamamen çözülmemiş olsa da, Hamas yetkilisi İsrail gazetesine yaptığı açıklamada, Hamas’ın bu fonların halka ulaştırılmasını engellemek istemediğini söyledi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Suriye'nin kritik aşamadan çıkışının zorluğu

Suriye güvenlik güçleri, Suveyda ilindeki el-Sura el-Kubra köyünde devriye geziyor 2 Mayıs (Reuters)
Suriye güvenlik güçleri, Suveyda ilindeki el-Sura el-Kubra köyünde devriye geziyor 2 Mayıs (Reuters)
TT
TT

Suriye'nin kritik aşamadan çıkışının zorluğu

Suriye güvenlik güçleri, Suveyda ilindeki el-Sura el-Kubra köyünde devriye geziyor 2 Mayıs (Reuters)
Suriye güvenlik güçleri, Suveyda ilindeki el-Sura el-Kubra köyünde devriye geziyor 2 Mayıs (Reuters)

Refik Huri

Suriye, uluslararası mercek altında hâlâ zorlu ve hassas bir sınavdan geçiyor. Ahmed eş-Şara liderliğindeki yeni duruma özellikle Körfez ülkelerinden gelen Arap desteği, Suriye ve bölgenin önemli istikrarı, Selefi cihatçılığın yükünün fiilen hafifletilmesi çerçevesinde, Şam'ı Arap dünyasındaki konumuna geri döndürecek role oynanan bahis kapsamında koruyucu bir kalkan teşkil ediyor. Gerçek, Suriyeliler için dar Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) otoritesi aracılığıyla ulusal güvenliği ve ülkeyi kontrol etmenin zorluğunu teyit ediyor. HTŞ de kendisi ile müttefik, hatta entegre “cihatçı” grupları kontrol edemiyor, onların mezhepsel temelde katliamlar yapmasını engelleyemiyor gibi görünüyor. “Özgürleştiren karar sahibi olur” sloganı bu durum için geçerli değil, çünkü uluslararası koşullar, Türkiye'nin HTŞ’nin İdlib'den lideri ve üst düzey yetkilileri kaçan Şam'a hızla ilerlemesini sağlamasına izin vermeden önce, Suriye'yi Esed rejiminden kurtarmak, tüm yönelimlerden Suriyelilerin yıllar boyunca fedakarlıklar yaptığı uzun ve maliyetli bir süreçti.

Sahil bölgesinde yaşanan katliamların ardından Ceramana, Sahnaya, Humus ve Halep’te “cihat” ve azınlık mensuplarını tekfir etme çağrıları kapsamında yaşananlar, “zorla ve zor kullanarak yönetme” zihniyetinin bir uygulamasından ibaret, ancak rejime karşı kazanılan zafer, Suriye halkına karşı kazanılan bir zafer değil. Suriyeli bileşenlere karşı “cihat” ilan etmek, ülkeyi içeride vatandaşlığa, dışarıda dünya ile açık ilişkiye değil, Kandahar’a yöneltme çabasıdır. Bu durum Arap desteğiyle çelişmektedir ve BM’nin endişelerini dile getirdiği uluslararası toplumun sınavlarında başarısız olma çağrısıdır.

Zira Cumhurbaşkanı Şara'nın rejimi devirmeye ve İran'ı ülkeden çıkarmaya dayanan iç ve dış kredisi, yeni rejimin geçmişten farklı temeller üzerine inşasında ilerleme sağlanmadığı sürece sağlam ve kalıcı olmayacaktır. Açıklanan hedef ve sloganlarla sahadaki gerçekler arasındaki çelişkiyi sona erdirme fırsatı sınırsız bir şekilde açık değil. Resmi söyleme göre amaç, bir hukuk ve vatandaş devleti inşa etmek. Gerçekler ise Suriye, Çeçenistan, Afganistan, Uygur ve diğer ülkelerden unsurların da aralarında bulunduğu silahlı “cihatçı” örgütlerin gerçekleştirdiği katliamlarda hayatını kaybeden masum kurbanların görüntüleriyle dolu. Siyaset ve özgürlük anlayışına aykırı olan partileri feshetme dışında, nispeten açık siyasal özgürlüklere karşılık toplumsal özgürlükler daraltılıyor. Yabancı “cihatçı” savaşçıların sınır dışı edilmesine, vatandaşlık verildikten sonra onlara Savunma Bakanlığı ve güvenlik birimlerinde kadro verilmemesine ilişkin Amerikan ve Avrupa koşulları ile Arap talepleri göz önüne alındığında, yeni durumun sıkıntılı olduğu anlaşılıyor. Yazılı olan denklem, Suriye'nin ulusal toprakları üzerindeki birliğini ve egemenliğini korumaya gayret etmek ama zengin toplumsal çeşitlilik ve iktidara katılım kabul edilmeden birleşik bir Suriye olmayacaktır. Ülkenin birliği sağlanmadığı takdirde de toplumsal çeşitliliğini kaostan, iç savaştan ve dış müdahalelerden korumak mümkün olmayacaktır. Bugünkü tablo endişe verici; Fırat'ın doğusunun durumuna ilişkin siyasi düzenleme konusunda anlaşmaya varan iki taraf arasında bir tartışma yaşanıyor. Sahil kesimlerinde, Suveyda, Humus, Halep ve Dera'da çatışma ve yeni katliamlardan endişe ediliyor. Konuşmalarda verilen tüm güvenceler kararlı pratik adımlar gerektiriyor. Rejimin yıkılmasından sonra ortaya çıkan yeni fırsatın başarısızlığa uğramasından daha tehlikeli olan, yeni rejimin, son derece merkezi bir başkanlık sistemi içinde, başka türlü bir tek adam yönetimine dönüşmesidir.

Alternatif ise tüm vatandaşlar için ulusal güvenliği ve emniyeti koruyabilen bir devlet inşa etmeyi başarmaktır. Zira İsrail işgali, şu anda genişliyor ve kendisine karşı koyacak bir güç yok. ABD, Netanyahu hükümetine ve aşırı dinci ve milliyetçi sağcı ortaklarına mutlak bir destek veriyor. İran, zayıf noktaları ve korkunç mezhepçi iklimi kullanarak Suriye “arenasına” geri dönme çabalarını saklamıyor. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analiz göre hükümet kabuğundan çıkıp toplumda ve hükümette milli birliğe saygıyı yeniden tesis etme yönünde geniş ve hızlı adımlar atmazsa, eski rejimin mirası olan mezhepçiliğin iç savaşa veya özel idare ve federalizm taleplerine dönüşmesi muhtemel. Kalıcı bir anayasa hazırlanıp, seçimler yapılmadan önce yeni yayımlanan Anayasa Bildirgesi’nin değiştirilmesi gerekiyor. Açılım hükümeti olarak tanımlanan hükümet ise tüm ana güç merkezlerini Şara'nın İdlib Emirliği’ndeki yoldaşlarına verirken, Suriye'nin birliği açısından önemli tarafların yanı sıra, çevrelerini temsil etmeyen bakanlara sözde görevler verdi.

Tarihçi Albert Horani, Patrick Seale'in “Suriye Üzerine Mücadele” (1987) adlı kitabının ikinci baskısına yazdığı önsözde, “zayıf tarafın güçlü tarafı çıkarlarını gerçekleştirmeye zorladığını” kaydeder. “Suriye'deki siyasi yapının zayıflığı ve istikrarsızlık, güçleri müdahale etmeye yöneltiyor. Ama Suriye'yi kimse kontrol edemedi, üstünde hegemonya kuramadı. Çünkü Suriye'yi kim kontrol ederse, Arap dünyasının doğusunda üstünlük onundur” der. Bugün, Başkan Eisenhower'ın deklare ettiği “Tarafsızlık Doktrini” ve buna bağlı olarak Sovyetler Birliği'nin müttefiki olan Suriye'nin “düşman” ilan edilmesi, Başkan Donald Trump'ı Batı saflarına katılması için Şam'a baskı yapmaya teşvik edebilir. Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara'nın Suriye'deki “zayıf siyasi yapı"” tehlikesinden kurtulmak için Suriye'nin çeşitliliğine güvenmekten başka çaresi yok ve bu yol da açık.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.