Danimarka ve İzlanda'dan yetkililer: Aşılama sürü bağışıklığı sağlayamıyor, böyle bir beklenti gerçekçi değil

Dünyada 4 milyonu aşkın kişi, Kovid-19 yüzünden yaşamını yitirdi (AFP)
Dünyada 4 milyonu aşkın kişi, Kovid-19 yüzünden yaşamını yitirdi (AFP)
TT

Danimarka ve İzlanda'dan yetkililer: Aşılama sürü bağışıklığı sağlayamıyor, böyle bir beklenti gerçekçi değil

Dünyada 4 milyonu aşkın kişi, Kovid-19 yüzünden yaşamını yitirdi (AFP)
Dünyada 4 milyonu aşkın kişi, Kovid-19 yüzünden yaşamını yitirdi (AFP)

Danimarka ve İzlanda'dan yetkililer, aşı yoluyla Kovid-19'a karşı sürü bağışıklığının gerçekleşebileceğine, diğerlerine kıyasla daha bulaşıcı olan Delta varyantı yüzünden artık inanmadıklarını söyledi.
Sürü bağışıklığı, nüfusun çoğunluğunun bir hastalığa bağışık hale gelmesi, bu durumun da virüsün yayılmasını yavaşlatıp henüz tedavi görmeyen kişileri de koruması anlamına geliyor.
Delta gibi daha bulaşıcı varyantların çıkmasından önce sürü bağışıklığının, nüfusun yüzde 60 ila yüzde 70'inin aşılanmasıyla sağlanabileceği düşünülüyordu. Ancak aşılı insanları da enfekte eden Delta varyantının yayılması, bu tahminleri boşa çıkardı.
"Sürü bağışıklığını başarmak gerçekçi değil" diyen Danimarka'da bulaşıcı hastalıklarla ilgilenen Devlet Serum Enstitüsü'nden Tyra Grove Krause, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Eğer aşılar, şu anda bulunan varyantlara karşı yüzde 100 etkili olsaydı ve 12 yaşla üzeri kişiler yüzde 100 aşılansaydı, o zaman Delta varyantına karşı gerçek bir sürü bağışıklığı elde etmekten bahsedebilirdik. Ama ne yazık ki gerçek bu değil. Bunu yapamıyoruz."
İzlanda'nın baş epidemiyoloğu Thórólfur Gudnason da aşılamanın, uzmanların sürü bağışıklığına dair umduğu noktaya götürmediğini söyledi.
Gudnason'ın sürü bağışıklığı gerçekleştirmek için bir diğer önerisi, koronavirüsün yayılmasına izin vermek. Uzman, bunu yaparken hassas grupları koruyarak ciddi hastalıkların önlenmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.
Yaklaşık 343 bin nüfusa sahip İzlanda'da şimdiye kadar 8 bin 793 Kovid-19 vakası görülürken, 30 kişi virüsten hayatını kaybetti.
Danimarka'da ise 2 bin 552 kişi, Kovid-19 yüzünden yaşamını yitirdi. 5,8 milyonluk ülkede toplam vaka sayısı 324 bin.
Independent Türkçe, Sputnik International, Worldometers, Rio Times



Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
TT

Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

İlk kez bir robot, insan yardımı olmadan gerçekçi bir ameliyat gerçekleştirdi.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, robotun ekipten gelen sesli komutlara yanıt vererek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir operasyonu "sakince" gerçekleştirdiğini çarşamba günü açıkladı. Robot, gerçek hayattaki tıbbi acil durumlara özgü beklenmedik senaryolar sırasında bile yetenekli bir insan cerrahın uzmanlığını sergiledi.

Tıbbi robotik uzmanı Axel Krieger yaptığı açıklamada, "Bu ilerleme bizi belirli cerrahi görevleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri gerçekten anlayan robotlara taşıyor" diyor.

Bu kritik ayrım bizi, gerçek hasta bakımının karmaşık, öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik düzeyde uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere önemli ölçüde yaklaştırıyor.

"SRT-H" ya da "Surgical Robot Transformer-Hierarchy" (Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi) diye bilinen robot, Johns Hopkins cerrahlarının domuz kadavraları üzerinde yaptıkları operasyonları izleyerek ameliyat videolarıyla eğitim aldı. Videolarda görevleri açıklayan altyazılar vardı.

Johns Hopkins, robotun videoları izledikten sonra ameliyatı yüzde 100 doğrulukla gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Robotun ameliyatı gerçekleştirmesi daha uzun sürse de sonuçlar bir cerrahla kıyaslanabilir düzeydeydi.

Popüler yapay zeka sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle geliştirilen robotun, kanalları ve arterleri tanımlama, bunları hassas bir şekilde tutma, klipsleri stratejik olarak yerleştirme ve parçaları makasla kesme gibi 17 dakika süren görevleri tamamlaması gerekti.

Bu, Krieger'in "Akıllı Doku Otonom Robotu"nun (Smart Tissue Autonomous Robot) üç yıl önce bir hayvan üzerindeki ilk otonom robotik ameliyatta (canlı bir domuz üzerinde laparoskopi ameliyatı) yaptığından daha fazla görev içeriyor. O robot da özel olarak işaretlenmiş dokulara ihtiyaç duymuş, son derece kontrollü bir ortamda çalışmış ve katı bir cerrahi planı takip etmişti.

Buna karşılık SRT-H, tek tip olmayan anatomik koşullarda kusursuz bir performans sergiledi. Araştırmacılar robotun başlangıç pozisyonunu değiştirdiğinde ve safra kesesi ve çevresindeki dokuların görünümünü değiştiren kan benzeri boyalar eklediğinde bile durum böyleydi.

fgrthyju
Robot, popüler OpenAI sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle çalıştırılıyor. Robot 17 dakika süren görevleri tamamlayabildi (XinHao Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

Krieger geçen yıl sistemi kullanarak bir robotu üç kritik cerrahi görevi yerine getirecek şekilde eğitmişti: bir iğneyi yönlendirmek, vücut dokusunu kaldırmak ve dikiş atmak. Ancak bu görevlerin her biri sadece birkaç saniye sürmüştü.

Araştırmacı ekip bundan sonra sistemi daha fazla ameliyat türü üzerinde eğitip test etmek ve yeteneklerini tam bir otonom ameliyat gerçekleştirecek şekilde genişletmek istiyor.

Daha önce Johns Hopkins'te doktora sonrası araştırmacı olan ve artık Stanford Üniversitesi'nde çalışan başyazar Ji Woong "Brian" Kim, "Bu çalışma, otonom cerrahi robotların gerçek dünyada kullanılmasının önündeki bazı temel engelleri aştığı için önceki çabalara göre büyük bir sıçramayı temsil ediyor" diyor. 

Çalışmamız, yapay zeka modellerinin cerrahi otonomi için yeterince güvenilir hale getirilebileceğini gösteriyor; bu bir zamanlar çok uzak görünse de artık uygulanabilir olduğu kanıtlanıyor.

Bulgular hakemli dergi Science Robotics'te yayımlandı.

Independent Türkçe