عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

İsteğe göre kurşun geçirmez yeleğe dönüşen kumaş üretildi

Kumaş 25 kat daha sert hale gelebiliyor

İsteğe göre kurşun geçirmez yeleğe dönüşen kumaş üretildi
    Kahire/Hazım Bedir
TT
TT

İsteğe göre kurşun geçirmez yeleğe dönüşen kumaş üretildi

İsteğe göre kurşun geçirmez yeleğe dönüşen kumaş üretildi

Singapur Nanyang Teknoloji Üniversitesi ve California Teknoloji Enstitüsü'nden bilim adamları, oldukça esnek olan yeni bir kumaş türü geliştirdiler. Kumaş, kurşun geçirmez yelek gibi çeşitli amaçlar için talebe göre sertleşebiliyor.
Çalışma hakkında Nature dergisinde yayınlanan bilgiye göre, oldukça hafif olan kumaş, naylon plastik polimerlerden 3D teknolojisi ile basılmış ve birbiriyle iç içe içi boş sekizgenlerden oluşuyor. İnce kumaş, esnek, vakumlu plastik bir zarfın içine sarıldığında, 25 kat daha sert ve bükülmesi zor olan bir yapıya dönüşüyor. Bu buluş, vakumla paketlenmiş pirinç veya fasulye torbalarının takviye davranışına benzer şekilde ‘sıkışma iletimi’ fiziksel ilkesine dayanıyor.
‘Yapılandırılmış giyilebilir kumaşlar’ olarak bilinen bu gelişme, kullanıcıyı şoklardan korumak için sertleşebilen yeni nesil akıllı kumaşların önünü açabilir. Söz konusu kumaşın uygulama alanları arasında kurşun geçirmez veya bıçaklamaya karşı koruyucu yelekler, yaşlılar için tıbbi destek, şantiyeler gibi işyerleri veya tehlikeli sporlar için koruyucu dış giysiler yer alabilir.
Araştırmanın başyazarı Wang Yifan, çalışmanın yayınlanmasıyla birlikte Nanyang Üniversitesi web sitesi üzerinden yaptığı açıklamada, “Araştırma çeşitli uygulamalar için temel öneme sahip. Yumuşaktan serte kolayca değiştirilebilen, ergonomik tasarımlı hafif ve ayarlanabilir söz konusu kumaşı, hastaların ve yaşlıların ihtiyaçlarını karşılamak için kullanabiliriz. Örneğin ayakta durmalarına ve yük taşımalarına yardımcı olabilecek dış giysilerde ve kurşun geçirmez ve bıçaklamalara karşı koruyucu yeleklerde kullanılabilir” dedi.
Uygulamalı fizik profesörü ve çalışmanın ortak yazarı olan Chiara Daraio ise “İsteğe bağlı olarak sertliği değiştirebilecek malzemeler yapmak istedik ve bunun için popüler kültürden bir örneğimiz de var. Esnek olan ancak istenildiği takdirde katı hale getirilebilen, 2005 yılındaki ‘Batman Başlıyor’ filmindeki Batman'in başına geçirdiği pelerin” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
TT
TT

Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)

Bilim insanları meyve sineklerinin genetiğini değiştirerek kokaini sevmelerini sağladı. Çalışmanın insanlardaki kokain bağımlılığını daha iyi anlama ve tedavi etmeye katkı sunması bekleniyor. 

Meyve sinekleri ve insanlar birbirlerine sanılandan daha fazla benziyor. Örneğin bu iki türde çeşitli hastalıklardan sorumlu genlerin yaklaşık yüzde 75'inin aynı olması, bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Sinekler üzerindeki genetik incelemeler, bu hastalıkların daha iyi anlaşılmasına katkı sağlıyor.

Bu rahatsızlıklardan biri de kokain gibi maddelere karşı gelişen bağımlılıklar. Utah Üniversitesi'nden Dr. Adrian Rothenfluh, "Son yıllarda, sinekler ve insanların birçok açıdan sandığımızdan daha fazla birbirine benzediği ortaya çıktı" diyerek ekliyor: 

Örneğin sineklerin alkole verdiği tepkiyi düzenleyen genlerin, insanlardaki alkol bağımlılığında da rol oynadığını birçok kez gösterdik. Bu durumun kokain bağımlılığıyla bağlantılı genler için de geçerli olacağını ve bunların sineklerdeki etki mekanizmasını inceleyebileceğimizi düşünüyoruz.

Ancak sineklerin kokaini sevmemesi bu çalışmaların önünde engel teşkil ediyordu. Meyve sineklerinin bacaklarındaki tat reseptörleri, böceğin bir şeyi yemeden önce zararlı olup olmadığını algılamasını sağlıyor. 

Dr. Rothenfluh ve ekip arkadaşları yeni çalışmalarında kokainin acı tadı nedeniyle bu reseptörlere yakalandığını ve sineklerin maddeden bu yüzden uzak durduğunu doğruladı. Araştırmacılar daha sonra sineklerin genetiğini değiştirerek bu reseptörleri devre dışı bıraktı.

Bulguları hakemli dergi Journal of Neuroscience'ta 2 Haziran Pazartesi günü yayımlanan çalışmada genetiği değiştirilmiş sineklerin kokaini sevdiği gözlemlendi. Düşük seviyede kokain içeren şekerli su verilen sinekler 16 saat içinde bu içeceği tercih etmeye başladı.

Dr. Rothenfluh, "Düşük dozlarda, tıpkı insanlar gibi koşuşturmaya başlıyorlar" diyor: 

Çok yüksek dozlardaysa yine insanlar gibi hareket edemez hale geliyorlar.

Bilim insanları genetiğiyle oynanmış sinekleri üretmeyi artık öğrendiği için çalışmalarını daha kolay ve hızlı yürütmeyi umuyor. Meyve sineklerinin hızlı yaşam döngüsü ve nispeten basit genetik yapıları, üzerlerinde insanlara kıyasla daha kolay deney yapılmasına imkan tanıyor. 

Makalenin yazarlarından Travis Philyaw "Daha karmaşık organizmalarda ortaya çıkması zor olan riskli genleri tespit ederek bu bilgileri memeliler üzerinde çalışan araştırmacılara aktarabiliriz" diyor.

Ekip bu sayede insanlardaki kokain bağımlılığına yönelik yeni tedaviler geliştirmeyi umuyor. Dr. Rothenfluh şu ifadeleri kullanıyor:

Kokain tercihinin mekanizmalarını gerçekten anlamaya başlayabiliriz ve mekanizmayı ne kadar iyi anlarsak, o mekanizmaya etki edebilecek bir tedavi bulma şansımız o kadar artar.

Independent Türkçe, Popular Science, IFLScience, Journal of Neuroscience