13. Cuma kötüye işarettir hurafesi nasıl ortaya çıktı

Bu efsane o kadar yerleşmiştir ki, tarihin mantıksız korkusunu ve 13 sayısının korkusunu anlatan bilimsel bir isim vardır (Reuters)
Bu efsane o kadar yerleşmiştir ki, tarihin mantıksız korkusunu ve 13 sayısının korkusunu anlatan bilimsel bir isim vardır (Reuters)
TT

13. Cuma kötüye işarettir hurafesi nasıl ortaya çıktı

Bu efsane o kadar yerleşmiştir ki, tarihin mantıksız korkusunu ve 13 sayısının korkusunu anlatan bilimsel bir isim vardır (Reuters)
Bu efsane o kadar yerleşmiştir ki, tarihin mantıksız korkusunu ve 13 sayısının korkusunu anlatan bilimsel bir isim vardır (Reuters)

Batı kültüründe kötü talihin 13'üncü Cuma ile ilişkilendirilenler kadar yaygın olan birkaç batıl inanç daha var. Batıl inançlı insanlar nedenini tam olarak açıklayamasalar bile örneğin kara bir kediyle karşılaşmak, bir aynanın kırılması gibi durumlar kötüye yorumlanacak ve talihsizlik getirebilecek bir gün fikri derinden kökleşmiştir.
CNN’in haberine göre bu batıl inanç o kadar kökleşmiştir ki, mantıksız tarih korkusu diye tanımlanan bilimsel bir isim dahi verilmiştir.
13. Cuma nadir görülen bir fenomen gibi görünse de, Gregoryen takviminde herhangi bir ayın 13'ünün Cuma gününe denk gelme olasılığı haftanın diğer günlerinden daha fazla.
Öte yandan bu evrensel bir batıl inanç da değildir. Örneğin Yunanistan’da ve İspanyolca konuşulan ülkelerde 13. Salı kötü şans olarak kabul edilirken, İtalya'da birçok kişi 17.Cuma'nın kötü şans getirdiğine inanır.

Efsanenin doğuşu
Çeşitli kültürlerde zaman içinde gelişen birçok batıl inanç gibi, Cuma ve 13. günün kesin kökenlerini belirlemek zordur. Ancak bildiğimiz şey, hem Cuma hem de 13 sayısının tarih boyunca bazı kültürlerde uğursuz kabul edildiğidir. Charles Panati, The Extraordinary Origins of Everyday Objects (Günlük Adetlerin Olağanüstü Kökenleri) adlı kitabında, kötü şans kavramının kökenini, kötülük tanrısı Loki'nin Valhalla'da bir ziyafete girerek mevcut tanrı sayısını 13'e çıkardığı İskandinav mitolojisine kadar dayandırıyor. Loki’nin aldattığı kör tanrı Hodar, ışık, neşe ve iyilik tanrısı kardeşi Balder'i bir okla vurur ve anında öldürür.
Banati, batıl inançların İskandinavya'dan güneye Avrupa'ya yayıldığını ve Hıristiyanlık döneminin başlamasıyla birlikte Akdeniz boyunca3 sağlam bir şekilde yerleştiğini açıklıyor. Bu rahatsız edici rakamlar, İsa Mesih ve havarilerinin Kutsal Perşembe günü katıldıkları Son Akşam Yemeği hikayesiyle güçleniyor. Zira İsa’ya ihanet eden havari Yahuda İşkariyot o13. ve havariydi.
Hristiyan geleneğinde, kötü Cuma kavramı, İsa’nın ihanet gününün çok ötesine de uzanıyor. Çünkü Cuma günü Adem ve Havva'nın Yasak Ağaçtan meyve yediği gün olduğu söylenir. Hatta buna ek olarak Kabil’in kardeşi Habil'i öldürdüğü gün, Süleyman'ın tapınağının yıkıldığı gün ve Nuh'un gemisinin tufandan kurtulduğu gün. Bununla birlikte Steve Rudd'ın The Penguin's Guide to the Penguin of Britain and Ireland kitabında açıkladığına göre, 13. Cuma'nın talihsizlikle ilişkilendirilmesi ancak 19. Yüzyıla dayanıyor, Cuma ve 13 sayısının birleşimi ise 1907'de bir Viktorya icadı. Ayrıca Thomas W. Lawson'ın borsayı kasten çökertmek için o zamanlar bu tür mitleri sömüren bir komisyoncunun hikayesinin üzerine yazdığı “Friday the Thirteenth” 13. Cuma  adlı bir romanı da var. Dan Brown'un 2003 yılında yayınlanan romanı Da Vinci Şifresi, bu batıl inancın 13 Ekim 1307 Cuma günü yüzlerce Tapınak Şövalyesi üyesinin tutuklanmasıyla ortaya çıktığına dair yanlış iddianın yayılmasına da yardımcı oldu.

 


Netflix'in listeleri altüst eden Japon dizisi dönüyor

Alice in Borderland, amaçsız bir bilgisayar oyuncusu ve iki arkadaşının kendilerini paralel evrendeki Tokyo'da bulmasını anlatıyor (Netflix)
Alice in Borderland, amaçsız bir bilgisayar oyuncusu ve iki arkadaşının kendilerini paralel evrendeki Tokyo'da bulmasını anlatıyor (Netflix)
TT

Netflix'in listeleri altüst eden Japon dizisi dönüyor

Alice in Borderland, amaçsız bir bilgisayar oyuncusu ve iki arkadaşının kendilerini paralel evrendeki Tokyo'da bulmasını anlatıyor (Netflix)
Alice in Borderland, amaçsız bir bilgisayar oyuncusu ve iki arkadaşının kendilerini paralel evrendeki Tokyo'da bulmasını anlatıyor (Netflix)

Netflix'in büyük ilgi gören Japon yapımı gerilim dizisi Alice in Borderland, üçüncü sezonuyla eylülde geri dönüyor. Platform, yeni sezondan ilk tanıtım videosunu da yayımladı.

İzleyicileri yeniden ölüm kalım mücadelesinin yaşandığı alternatif gerçekliğe götüren dizi, Haro Aso'nun aynı adlı çok satan mangasından uyarlanıyor. 

İkinci sezonu yayımlandığı dönemde platformun İngilizce Olmayan Diziler listesinde dünya çapında bir numaraya yerleşen yapım, yeni sezonuyla hikayenin derinliklerine inmeye devam ediyor.

Yönetmen koltuğunda yine Shinsuke Sato'nun oturduğu dizide Arisu rolündeki Kento Yamazaki ve Usagi'yi canlandıran Tao Tsuchiya geri dönüyor. Kadroda ayrıca Hayato Isomura, Ayaka Miyoshi ve Katsuya Maiguma gibi önceki sezonlardan tanıdık isimler yer alıyor. 

Yayın devinin paylaştığı resmi özete göre Arisu ve Usagi artık evlidir ve huzurlu bir yaşam sürmektedir. Ancak Borderland'de yaşadıkları korku dolu günlerin etkisi, rüyalar ve halüsinasyonlar aracılığıyla peşlerini bırakmaz. Hikaye, Usagi'nin aniden ortadan kaybolmasıyla başlıyor. Arisu, öldükten sonra yaşamı araştıran Ryuji tarafından Borderland'e geri çağrılan Usagi'nin izini sürmeye başlıyor ve kaçtığını sandığı dünyaya geri dönmek zorunda kalıyor.

Alice in Borderland'in yeni sezonu, Japon yapım şirketi Robot tarafından geliştirildi. Yapımda ayrıca The Seven'ın da prodüksiyon desteği bulunuyor. 

Senaryoyu Shinsuke Sato ve Yasuko Kuramitsu kaleme alırken, müzikleri Yutaka Yamada besteledi. 

Alice in Borderland merakla beklenen üçüncü sezonuyla 25 Eylül'de Netflix'te izleyiciyle buluşacak.

Independent Türkçe, Variety, Hollywood Reporter