13. Cuma kötüye işarettir hurafesi nasıl ortaya çıktı

Bu efsane o kadar yerleşmiştir ki, tarihin mantıksız korkusunu ve 13 sayısının korkusunu anlatan bilimsel bir isim vardır (Reuters)
Bu efsane o kadar yerleşmiştir ki, tarihin mantıksız korkusunu ve 13 sayısının korkusunu anlatan bilimsel bir isim vardır (Reuters)
TT

13. Cuma kötüye işarettir hurafesi nasıl ortaya çıktı

Bu efsane o kadar yerleşmiştir ki, tarihin mantıksız korkusunu ve 13 sayısının korkusunu anlatan bilimsel bir isim vardır (Reuters)
Bu efsane o kadar yerleşmiştir ki, tarihin mantıksız korkusunu ve 13 sayısının korkusunu anlatan bilimsel bir isim vardır (Reuters)

Batı kültüründe kötü talihin 13'üncü Cuma ile ilişkilendirilenler kadar yaygın olan birkaç batıl inanç daha var. Batıl inançlı insanlar nedenini tam olarak açıklayamasalar bile örneğin kara bir kediyle karşılaşmak, bir aynanın kırılması gibi durumlar kötüye yorumlanacak ve talihsizlik getirebilecek bir gün fikri derinden kökleşmiştir.
CNN’in haberine göre bu batıl inanç o kadar kökleşmiştir ki, mantıksız tarih korkusu diye tanımlanan bilimsel bir isim dahi verilmiştir.
13. Cuma nadir görülen bir fenomen gibi görünse de, Gregoryen takviminde herhangi bir ayın 13'ünün Cuma gününe denk gelme olasılığı haftanın diğer günlerinden daha fazla.
Öte yandan bu evrensel bir batıl inanç da değildir. Örneğin Yunanistan’da ve İspanyolca konuşulan ülkelerde 13. Salı kötü şans olarak kabul edilirken, İtalya'da birçok kişi 17.Cuma'nın kötü şans getirdiğine inanır.

Efsanenin doğuşu
Çeşitli kültürlerde zaman içinde gelişen birçok batıl inanç gibi, Cuma ve 13. günün kesin kökenlerini belirlemek zordur. Ancak bildiğimiz şey, hem Cuma hem de 13 sayısının tarih boyunca bazı kültürlerde uğursuz kabul edildiğidir. Charles Panati, The Extraordinary Origins of Everyday Objects (Günlük Adetlerin Olağanüstü Kökenleri) adlı kitabında, kötü şans kavramının kökenini, kötülük tanrısı Loki'nin Valhalla'da bir ziyafete girerek mevcut tanrı sayısını 13'e çıkardığı İskandinav mitolojisine kadar dayandırıyor. Loki’nin aldattığı kör tanrı Hodar, ışık, neşe ve iyilik tanrısı kardeşi Balder'i bir okla vurur ve anında öldürür.
Banati, batıl inançların İskandinavya'dan güneye Avrupa'ya yayıldığını ve Hıristiyanlık döneminin başlamasıyla birlikte Akdeniz boyunca3 sağlam bir şekilde yerleştiğini açıklıyor. Bu rahatsız edici rakamlar, İsa Mesih ve havarilerinin Kutsal Perşembe günü katıldıkları Son Akşam Yemeği hikayesiyle güçleniyor. Zira İsa’ya ihanet eden havari Yahuda İşkariyot o13. ve havariydi.
Hristiyan geleneğinde, kötü Cuma kavramı, İsa’nın ihanet gününün çok ötesine de uzanıyor. Çünkü Cuma günü Adem ve Havva'nın Yasak Ağaçtan meyve yediği gün olduğu söylenir. Hatta buna ek olarak Kabil’in kardeşi Habil'i öldürdüğü gün, Süleyman'ın tapınağının yıkıldığı gün ve Nuh'un gemisinin tufandan kurtulduğu gün. Bununla birlikte Steve Rudd'ın The Penguin's Guide to the Penguin of Britain and Ireland kitabında açıkladığına göre, 13. Cuma'nın talihsizlikle ilişkilendirilmesi ancak 19. Yüzyıla dayanıyor, Cuma ve 13 sayısının birleşimi ise 1907'de bir Viktorya icadı. Ayrıca Thomas W. Lawson'ın borsayı kasten çökertmek için o zamanlar bu tür mitleri sömüren bir komisyoncunun hikayesinin üzerine yazdığı “Friday the Thirteenth” 13. Cuma  adlı bir romanı da var. Dan Brown'un 2003 yılında yayınlanan romanı Da Vinci Şifresi, bu batıl inancın 13 Ekim 1307 Cuma günü yüzlerce Tapınak Şövalyesi üyesinin tutuklanmasıyla ortaya çıktığına dair yanlış iddianın yayılmasına da yardımcı oldu.

 


Squid Game rekorları altüst etti: Netflix tarihinde bir ilk

Emmy ödüllü Lee Jung-jae, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın ölümcül oyunlarda hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatan Squid Game'in baş karakter Gi-Hun'u canlandırıyor (Netflix)
Emmy ödüllü Lee Jung-jae, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın ölümcül oyunlarda hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatan Squid Game'in baş karakter Gi-Hun'u canlandırıyor (Netflix)
TT

Squid Game rekorları altüst etti: Netflix tarihinde bir ilk

Emmy ödüllü Lee Jung-jae, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın ölümcül oyunlarda hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatan Squid Game'in baş karakter Gi-Hun'u canlandırıyor (Netflix)
Emmy ödüllü Lee Jung-jae, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın ölümcül oyunlarda hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatan Squid Game'in baş karakter Gi-Hun'u canlandırıyor (Netflix)

Netflix'in küresel hit dizisi Squid Game'in üçüncü ve final sezonu, platformun 10 günlük izlenme rekorunu kırarak tarihe geçti. 

Variety'nin aktardığına göre, 27 Haziran'da yayına giren sezon sadece 10 günde 106,3 milyon izlenmeye ulaşarak İngilizce Olmayan Diziler arasında en yüksek 10 günlük izlenme rakamını elde etti.

Ayrıca Squid Game'in üçüncü sezonu, platformun hizmet verdiği tüm ülkelerde, yayımlandığı ilk haftada en popüler 10 yapım listesinin bir numarasına yerleşen ilk dizi oldu. Böylece platformda şimdiye dek benzeri görülmemiş bir başarıya daha imza attı.

Netflix'in 30 Haziran–6 Temmuz haftasına ait küresel izlenme verilerine göre, İngilizce Olmayan Diziler listesinde ilk üç sırayı Squid Game'in üç sezonu paylaşıyor. İlk sezon 3,8 milyon, ikinci sezon 4,9 milyon ve üçüncü sezon 46,3 milyon kez izlendi.

Üçüncü sezon, şimdiden Netflix tarihinin en çok izlenen İngilizce Olmayan Dizileri arasında üçüncü sıraya yerleşti. Listenin ilk iki sırasında ise önceki Squid Game sezonları bulunuyor. 

Öte yandan üçüncü sezon hâlâ Wednesday, Adolescence, Stranger Things, Canavar: Jeffrey Dahmer'in Hikayesi (Dahmer: Monster), Bridgerton ve The Queen's Gambit gibi İngilizce dizilerin toplam izlenme rakamlarının gerisinde. 

Ancak bu dizilerin izlenme verileri, yayımlandıkları ilk 91 günü kapsıyor. Bu da Squid Game'in gelecek haftalarda bu dizilere yetişme ya da onları geçme ihtimalini gündeme getiriyor.

Independent Türkçe, Forbes, Variety