İran: 1988 “Ölüm Komitesi” davası İsveç’te sürüyor

Savcılık, dönemin iki numaralı ismi Muntazeri’nin rejim lideri Humeyni’ye siyasi mahkumlar hakkında yazdığı mektupları inceledi

 İranlı eski Savcı Hamid Nuri’nin (soldan ikinci) 10 Ağustos 2021’deki duruşmasının açılışında Stockholm mahkemesinde oturduğunu gösteren bir grafik  (AFP)
İranlı eski Savcı Hamid Nuri’nin (soldan ikinci) 10 Ağustos 2021’deki duruşmasının açılışında Stockholm mahkemesinde oturduğunu gösteren bir grafik  (AFP)
TT

İran: 1988 “Ölüm Komitesi” davası İsveç’te sürüyor

 İranlı eski Savcı Hamid Nuri’nin (soldan ikinci) 10 Ağustos 2021’deki duruşmasının açılışında Stockholm mahkemesinde oturduğunu gösteren bir grafik  (AFP)
İranlı eski Savcı Hamid Nuri’nin (soldan ikinci) 10 Ağustos 2021’deki duruşmasının açılışında Stockholm mahkemesinde oturduğunu gösteren bir grafik  (AFP)

İran devriminin lideri İmam Humeyni’nin 1988’de verdiği fetva sonucu gerçekleştirilen toplu infazlara katıldığı iddia edilen eski Savcı Hamid Nuri İsveç’te yargılanıyor.
1988’de İran’ın Kerec şehrindeki Gohardeşt Hapishanesi'nde görev yapan eski savcı yardımcısı Hamid Nuri (60), geçen hafta başlayan davasının dördüncü duruşmasında dün yeniden İsveçli hakimlerin karşısına çıktı.
Dördüncü oturumda, seksenlerde, Halkın Mücahitleri örgütü destekçilerini ve diğer siyasi parti üyelerini hedef alan birinci ve ikinci infaz dalgalarına dayanan suçlamalar listesi okundu.
Raporlara göre, İsveç savcısı, İmam Humeyni ile yardımcısı Ayetullah Hüseyin Ali Muntazeri arasındaki tüm yazılı mektupları inceledi. Farsça yayın yapan Amerikan Radyosu Farda’ya göre, Savcılık Hamid Nuri’nin “ölüm komitesi” önüne çıkarılan siyasi mahkumları belirlemedeki rolünü vurguladı.
Muntazeri’nin ofisi tarafından yayınlanan 1988 yazına ait bir ses kaydının tekrar yayınlanmasından sonra infaz konusu yeniden gündeme geldi. Kayıtta, Muntazeri, “Ölüm Komitesi” olarak bilinen infazları yürütmekten sorumlu dört yetkiliyle yaptığı görüşmenin ayrıntılarını anlatıyor.
Kayıtta yer alan bilgilere göre Muntazeri, komiteyi yasaları ihlal etmekle eleştiriyor. Aynı şekilde, infazların Humeyni’nin tarihini olumsuz etkileyeceği ve tarihin onu “kan ve gözyaşı döken” olarak hatırlayacağı konusunda yetkilileri uyarıyor. O dönemde idam edilmeyi bekleyenleri “yönetimde işlenen en büyük suç ve tarih faillerini en büyük suçlular arasında hatırlayacaktır” diye tanımlıyor.
“Ölüm komitesi”, Yüksek Mahkeme’nin şu anki başkanı Hasan Ali Nuri, İstihbarat Bakan Yardımcısı Mustafa Bur Muhammedi, Tahran Devrim Mahkemesi Savcısı Murtazavi ve dönemin savcı yardımcısı olan İran’ın yeni Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’den oluşuyordu.
Hasan Ali Nuri’ye, tanık, mağdur veya mağdurların yakınları olan sivil partiler tarafından yaklaşık otuz suç yöneltiliyor. Geçen hafta Nuri’nin hukuk ekibi, İsveç yargısının evrensel yargı yetkisi kapsamında “savaş suçları” ve “cinayet suçları” işlemekle suçlanan müvekkili aleyhindeki tüm suçlamalara itiraz etti.
Mahkeme tanıklarından Ladin Bazergan (52) dün Twitter üzerinden şu açıklamaları yaptı: “Nuri’nin yargılandığı mahkemesinin dördüncü günü yeni başladı. Cumhuriyet savcısı, katliama karşı çıkan ve ölüm komisyonundan infazların durdurulmasını isteyen Muntazeri’nin anılarını okuyor.”
Bazergan, infaz edilen kurbanlardan biri olan ağabeyi hakkında ifade veriyor. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin ölüm komitesi’ne üye olması, bu konudaki hassasiyeti artıran önemli bir ayrıntı.
Mayıs ayı başlarında, aralarında Nobel ödüllü sanatçıların,  eski devlet ve hükümet başkanlarının ve eski BM yetkililerinin de bulunduğu 150’den fazla kişi, 1988’deki infazlarla ilgili uluslararası soruşturma açılması çağrısında bulunmuştu.



Netanyahu: Hamas'ın ateşkes teklifine getirdiği değişiklikler kabul edilemez

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)
TT

Netanyahu: Hamas'ın ateşkes teklifine getirdiği değişiklikler kabul edilemez

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, dün akşam saatlerinde, Gazze'de ateşkes anlaşması sağlamak amacıyla bugün Katar'a bir müzakere heyeti göndereceğini açıkladı. Netanyahu, Hamas'ın son taleplerini “kabul edilemez” olarak nitelendirdi.

Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada, “Dün gece Hamas'ın Katar'ın önerisine eklemek istediği değişiklikler bize bildirildi ve bu değişiklikler İsrail için kabul edilemez” denildi.

Ancak açıklamada, “durumu değerlendirdikten sonra” Netanyahu'nun “dolaylı görüşme çağrısına yanıt vermek ve İsrail'in kabul ettiği Katar önerisi temelinde rehinelerimizin kurtarılması için çabaları sürdürmek üzere talimatlar verdiği” belirtildi. Açıklamada, “müzakere ekibinin Pazar günü (bugün) Katar'a giderek görüşmelerde bulunacağı” belirtildi.

Hamas, cuma günü ABD'nin Gazze'de ateşkes için sunduğu öneriye ilişkin “derhal” görüşmelere hazır olduğunu açıkladı.

dfvgthyu
İsrail askerlerini taşıyan askeri araçlar Gazze Şeridi'nde hareket ediyor, arka planda devam eden bombalamanın yol açtığı büyük yıkım görülüyor (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Gazze'de yaklaşık 21 aydır süren savaşı sona erdirmek için yeni çabalar sarf ediyor ve Netanyahu'nun yarın Washington'a giderek Trump ile görüşmesi planlanıyor.

Trump, Netanyahu ile kararlı bir şekilde başa çıkacağına söz verdi ve İran ile İsrail arasındaki ateşkesin yarattığı ivmeyi, harap olmuş Filistin topraklarında ateşkesi güvence altına almak için kullanmayı umuyor.