Fas’ta eylül ayında düzenlenecek seçimlere adaylık başvurusu yoğun oldu

Seçimlerde 31 parti yarışırken 2 bin 329 kadın başvuru yaptı.

İlerleme ve Sosyalizm Partisi Genel Sekreteri Nebil Ben Abdullah partisinin seçim kampanyasında konuştu. (Şarku’l Avsat)
İlerleme ve Sosyalizm Partisi Genel Sekreteri Nebil Ben Abdullah partisinin seçim kampanyasında konuştu. (Şarku’l Avsat)
TT

Fas’ta eylül ayında düzenlenecek seçimlere adaylık başvurusu yoğun oldu

İlerleme ve Sosyalizm Partisi Genel Sekreteri Nebil Ben Abdullah partisinin seçim kampanyasında konuştu. (Şarku’l Avsat)
İlerleme ve Sosyalizm Partisi Genel Sekreteri Nebil Ben Abdullah partisinin seçim kampanyasında konuştu. (Şarku’l Avsat)

Fas İçişleri Bakanlığı, 27 Ağustos’ta yaptığı açıklamada önceki benzer seçimlere kıyasla vatandaşların önemli düzeyde adaylık başvurunda bulunduğunu bildirdi. 8 Eylül’de düzenlenecek  seçimlere ilişkin istatistiksel verileri açıkladı.
Buna göre toplam 31 parti adaylıklarını sundu. Ulusal düzeyde Temsilciler Meclisi (parlamentonun ilk odası) oylaması için aday listelerinin sayısı yerel ve bölgesel olarak bin 704’e ulaştı. Her koltuk için ortalama 17’den fazla adayın bulunduğu listede 6 bin 815 aday yer alıyor.
Temsilciler Meclisi’nin yerel seçim dairelerinde aday listelerinin sayısı 2016’daki 4 bin 742 aday ile kıyaslandığında, her bir koltuk için ortalama 17 adaylık ile 5 bin 46’ya ulaştı. Toplam bin 472 liste oluştu.  Bölgesel dairelere adaylık sayısı bin 769 olurken her koltuk için ortalama yaklaşık 20 isim aday gösterildi.
Temsilciler Meclisi’ne kayıtlı adaylara ilişkin verilere göre bölgesel dairelerde bin 567 ve yerel seçim bölgelerinde 762 olmak üzere kadınlar toplam adayların 2 bin 329’unu, yani yüzde 34,17’sini oluşturdu. İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada istatistiğin 97 listenin kadın adayları ve liste acentelerini kapsadığı belirtildi.
Mevcut milletvekilleri ile ilgili olarak İçişleri Bakanlığı, Temsilciler Meclisi üyeliği için aday sayısının, 206’sı Temsilciler Meclisi’nden olmak üzere 225 üye ve Danışmanlar Meclisi’nde (parlamentonun ikinci odası) 19 üye olduğunu belirtti.
Faslı partilerin çoğu, Temsilciler Meclisi oylamasında 92 yerel seçim bölgesinin tamamını ve kadınlara ayrılmış 12 bölgesel seçim bölgesini (90 sandalye) kapsıyor. Bu durum, Adalet ve Kalkınma Partisi, Özgünlük ve Modernlik Partisi, İstiklâl Partisi ve Ulusal Bağımsızlar Birliği için de geçerli. Sosyalist Birlik 92,İlerleme ve Sosyalizm Partisi 91, Halk Hareketi 79, Birleşik Sosyalist Parti 69 ve Sol Federal İttifak da 63 seçim bölgesini kapsıyor.
İlçe meclislerinin (belediyeler) üye seçimi hususunda aday sayısı 62 bin 793 listede, her bir koltuk için yaklaşık 5 adayla 94 bin 776 bireysel adaylık olmak üzere 157 bin 569’a ulaştı. 2015’teki 130 bin 925 adaya kıyasla yüzde 20’lik bir artış gözlemlendi.
Ulusal Bağımsızlar Birliği partisinin toplu seçimlerde aday sayısı 25 bin 492 olurken, toplam adaylığın yüzde 16,18’ini oluşturdu.
Mevcut hükümete liderlik eden İslami eğilimli Adalet ve Kalkınma Partisi adaylarının 8 bin 681’i, yani yüzde 5,51’i aşmaması ise dikkat çekti.
Özgünlük ve Modernlik Partisi, 21 bin 187 aday ve toplam adayların yüzde 13,45’i ile aday sayısı bakımından ikinci sırada, İstiklâl Partisi ise 19 bin 845 aday ve yüzde 12,59 ile üçüncü sırada yer aldı.
Sosyalist Halk Güçleri Birliği de 12 bin 945, Halk Hareketi de 12 bin 221 aday çıkardı.
Kadınların toplu konseylere adaylığında 2015 yılındaki seçimlere oranla artış görüldü, 47 bin 60 aday kaydedildi. Bu, toplam aday sayısının yaklaşık yüzde 30’una denk geliyor. Bunların 23 bin 191’i meclis üyeleri liste oyla seçilen belediyelerde, 23 bin 869’u bireysel oylama yöntemine tabi olan gruplardaki kadın adaylardan oluşuyor.
İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, toplu seçim için yeniden başvuran danışman sayısının 21 bin 744 olduğu kaydedildi. Bunun halen görev yapmakta olan toplam üyelerin yüzde 69’una tekabül ettiği belirtildi.
Belediye seçimlerine başvuran, herhangi bir siyasi kimliği olmayan adayların sayısı ise bini geçmiyor.
Toplam 678 sandalyeye sahip bölge konseylerinde ise toplam liste sayısı, her bir koltuk için yaklaşık 15 olmak üzere 9 bin 892 adayla, bin 123’e ulaştı. Bunların 3 bin 936’sını kadın adaylar oluşturdu. Bu da toplam adayların yüzde 40’ına denk geliyor.
Yeniden başvuran ilçe meclis üyeleri 3 bine, yani şu an görev yapan toplam üyelerin yüzde 44,24’üne ulaştı.
Adalet ve Kalkınma Partisi, Özgünlük ve Modernlik Partisi, İstiklâl Partisi, Ulusal Bağımsızlar Birliği ve Sosyalist Halk Güçleri Birliği olmak üzere büyük partiler, 678 adayla tüm seçim bölgelerinde yer aldı.
Geçen perşembe günü başlayan seçim kampanyası 7 Eylül Salı günü sona erecek. Yasama, yerel ve bölgesel seçimler aynı günde yapılacak.

 


Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
TT

Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)

Mısır, ABD ve İsrail'in Doha'daki görüşmelerden çekilmesinin ardından temmuz ayı sonundan bu yana askıya alınan 60 günlük ateşkes müzakerelerini yeniden başlatmak için yeni bir girişimi resmen açıkladı. Bu girişim, Hamas heyetinin Kahire ziyaretiyle aynı zamana denk geldi.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, yeni girişimin, müzakerelerde bir ilerleme sağlanması halinde, kısmi veya kapsamlı yeni bir anlaşma imzalanması için müzakerelerin başlatılmasına fırsat sunabileceğini düşünüyor. Washington, İsrail'in inatçılığını sona erdirmek için baskı yaparsa ve Hamas, önceki anlaşmazlıkları, özellikle de İsrail'in çekilmesiyle ilgili olanları sona erdirmek için önerilen mutabakatları kabul ederse, yeni bir anlaşma yapılması muhtemel.

Mısır'ın Kahire el-İhbariyye televizyon kanalının dün kaynaklardan aktardığına göre, ‘Hamas liderlerinden oluşan ve Halil el-Hayye'nin başkanlık ettiği bir heyet, Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri hakkında istişare yapmak üzere Mısır'a geldi.’ Kaynaklardan biri, “Hamas hareketinin Mısır'a yaptığı ziyaret, müzakere sürecinin durgun bir dönemden geçmesinin ardından bölgeye yardım ulaştırma çabaları kapsamında gerçekleşti” dedi.

‘Mısır'ın, Gazze Şeridi'nde geçici bir ateşkes sağlanması için anlaşmazlıkları aşmak üzere tüm taraflarla yoğun temaslar içinde olduğunu’ vurgulayan kaynak, ‘Kahire görüşmelerinin, müzakerelerin yeniden başlaması, ateşkes anlaşmasına varılması ve Gazze Şeridi'nde 60 günlük bir ateşkesin tartışılması yönünde bir adım atılmasını hedeflediğini’ belirtti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün düzenlediği basın toplantısında, Kahire'nin Katar ve ABD ile birlikte ‘60 günlük ateşkes, bazı esirlerin ve Filistinli mahkûmların serbest bırakılması, Gazze Şeridi'ne insani yardımın engelsiz ve koşulsuz olarak ulaştırılması’ önerisine geri dönülmesi için çalıştığını açıkladı.

Abdulati ayrıca, Gazze Şeridi’nin yönetiminin, Filistin Yönetimi'nin denetimi altında 6 aylık geçici bir süre için 15 Filistinli teknokrat tarafından üstlenileceği konusunda anlaşmaya varıldığını da doğruladı.

Yeni girişim

Mısır'ın açıkladığı ayrıntılar, İsrail Yayın Kurumu’nun dün yayınladığı ‘arabulucuların Hamas'a tüm esirlerin (hayatta olanların ve ölenlerin) serbest bırakılması karşılığında Filistinli mahkûmların serbest bırakılması ve Hamas hareketinin silahsızlandırılmasını içeren kapsamlı bir anlaşma’ önerdiği haberiyle örtüşüyor.

Yeni girişim, Hamas'tan ‘silahsızlandırma ve bölgenin yönetimi konusunda kalıcı bir çözüme ulaşılana kadar, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesi için yeni bir planı, Arap-Amerikan ortak denetimi altında kabul etmesini’ şart koşuyor.

8ı9
Filistinli bir kadın, dağıtım noktasından aldığı suyla torununu yıkıyor. Oğlu ise yemek pişirmek için suyun bir kısmını kullanıyor. (AP)

Hamas, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu uluslararası arabulucuların garantileriyle askeri kanadının faaliyetlerini dondurmayı ve silahlarını teslim etmeyi taahhüt ederken, aynı zamanda kalıcı bir ateşkes anlaşmasına varmak için müzakereler yürütülüyor.

Bu görüşmeler, temmuz ayı sonundan bu yana durgunlaşan müzakerelere yeni bir soluk getiriyor. Müzakereler, ABD ve İsrail'in istişare için çekilmesinin ardından, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati'nin pazartesi günü yaptığı basın açıklamasında Kahire'nin ‘Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirecek tam bir anlaşma ve kapsamlı bir uzlaşmaya’ ulaşmaya çalıştığını teyit etmesinin ardından geldi. Abdulati, ‘iyi niyet ve siyasi irade varsa bu anlaşmanın sağlanabileceğini’ vurguladı.

Bu gelişmeler ışığında Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Dr. Halid Ukkaşe, önceki müzakere turlarında elde edilen sonuçların başarıya ulaşması için uygun ve olumlu bir fırsat olduğunu düşünüyor. Girişime ilişkin tam bilgi bulunmadığını belirten Ukkaşe, girişimin en önemli özelliklerinin, önceki turları zorlaştıran anlaşmazlıkları sona erdirmek, ABD'nin garantisi ve Washington'un İsrail üzerindeki baskısı olduğunu belirtti.

Ukkaşe'ye göre, söz konusu anlaşmazlıklar arasında esirlerin serbest bırakılması, cesetlerin teslim edilmesi, zaman aralıklarının kısaltılması, görüşmelerde uzlaşma ve ilerleme sağlanması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılması, İsrail'in yerleşim planına yeni bir şekil verilmesi, Gazze Şeridi'ne yardım akışının önemli ölçüde ve olumlu bir şekilde derinleştirilmesi ve Hamas'ın silahsızlandırılması krizinin çözümü için bazı işaretlerin ortaya çıkma olasılığı yer alıyor.

Orta yol çözümleri

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, Kahire toplantılarının müzakereleri kısmi bir ateşkes yönünde ilerletmek için yeni ayrıntılar içerdiğini ve görüşmelerin olgunlaşması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılmasının da ihtimal dışı olmadığını düşünüyor. Er-Rakab, görüşmelerin yeniden başlamasının, önceki müzakereleri engelleyen boşlukları dolduracak uzlaşmaların veya mutabakatların varlığı anlamına geldiğine inanıyor.

sfrgthyu
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta havadan atılan yardım malzemelerini almak için koşuşturan Filistinliler, 12 Temmuz (Reuters)

Mısır Cumhurbaşkanlığı'na bağlı Mısır Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan, Hamas'ın Kahire ziyaretini önceden duyurdu. Raşvan, pazartesi günü bir televizyon röportajında “Kahire ve Katar'ın belirli bir önerisi var. Hamas bu öneriyi beyaz bayrak çekmek olarak görürse, reddetme hakkı var. Ancak arabulucuların bu şekilde düşündüğünü sanmıyorum. Eğer bu öneriyi, Filistin davasının stratejik zaferine hizmet etmek için taktiksel bir geri çekilme olarak görürse, kendi şartlarıyla kabul etmelidir” ifadelerini kullandı.

Raşvan, Hamas'ı Kahire'de sunulan öneriye hızlı bir şekilde yanıt vermeye çağırdı ve şöyle dedi: “Lütfen girişime yanıt vermekte gecikmeyin… Bunu iki veya üç kez denedik ve kararın zamanlaması, başarısının en önemli parçasıydı.”

İsrail'deki anlaşmazlıklar

İsrail Yayın Kurumu dün bilgi sahibi kaynaklara atıfta bulunarak, ‘İsrail müzakere ekibi üyeleri arasında, şu anda bir anlaşmaya varılabileceği konusunda, kısmi de olsa görüş ayrılıkları olduğunu’ belirtti.

xdfrgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta insani yardım taşıyan kamyonlardan aldıkları gıda paketlerini taşıyan Filistinliler (AFP)

Haaretz gazetesi, İsrail kaynaklarına dayanarak, İsrail siyasi liderliğinin, Hamas'ın büyük tavizler vermeye hazır olduğunu göstermesi halinde, Gazze şehrini kontrol altına almak için askeri planını iptal veya erteleyebileceğini belirtti. Gazete, iki tarafın anlaşmazlıklarını aşma şansının çok düşük olduğunu öngörüyor.

Ukkaşe, Hamas'ın esnek davranacağını ve şu anda hareket alanının çok dar olduğu bir ortamda, özellikle de sadece Hamas'ı değil tüm Filistin davasını tehdit eden Gazze Şeridi'nin tamamen yeniden işgal edilmesi tehlikesi karşısında, arabulucuların her türlü önerisine olumlu yanıt vereceğini tahmin ediyor.

Hamas'ın önerilen çerçeveyi, ister kısmi ister kapsamlı olsun, kabul etmesinin, özellikle de ABD'den savaşın sona ermesi konusunda açık garantiler olması koşuluyla, mümkün olduğuna inanan er-Rakab, “Aksi takdirde müzakereler İsrail tarafından kasıtlı olarak tekrar tıkanacak ve Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilmesiyle daha büyük bir baskıyla karşı karşıya kalacağız” dedi.