Mars’a ait dünyadaki en büyük göktaşı ABD’de sergileniyor

Marslı göktaşı 002 (Maine Müzesi, ABD)
Marslı göktaşı 002 (Maine Müzesi, ABD)
TT

Mars’a ait dünyadaki en büyük göktaşı ABD’de sergileniyor

Marslı göktaşı 002 (Maine Müzesi, ABD)
Marslı göktaşı 002 (Maine Müzesi, ABD)

ABD’nin Minnesota eyaletindeki Bethel'deki Maine Mineraller ve Değerli Taşlar Müzesi, 14,5 kilogram ağırlığında ve iki noktası arasındaki en geniş uzunluğu 25 santimetre olan dünyanın en büyük Mars’a ait göktaşını sergiliyor.
Müze, güneş sisteminde volkanik nedenlerle oluşan en büyük ay kayası ve en eski magmatik kaya parçası da dahil olmak üzere yaklaşık 6 bin dünya dışı kayaya ev sahipliği yapıyor. Mars göktaşı, müzenin sahip olduğu en son parça.
Göktaşı, Mars’a çarpan büyük bir kuyruklu yıldız veya asteroidin onu gezegen yüzeyinden koparması sonrası diğer meteorlarla birlikte Dünya’ya düştü. New Mexico Üniversitesi Meteoritik Enstitüsü Müdürü Carl Agee, Live Science’ye verdiği demeçte göktaşları için "Büyük enerjik çarpma olayları tarafından Mars'tan atılıyorlar" dedi.
Taoudenni 002 adlı Marslı kayanın, dünyadaki açık ara en büyük kesilmemiş Mars göktaşı olduğunu söyleyen Agee, kayanın gerçekten de Kızıl Gezegen’den geldiğini doğrulamak için çalışıyor.
Agee, Dünya'da yaklaşık 300 parça Mars kayası olduğunu ve bunların toplamda yaklaşık 227 kg olduğunu söylüyor. Bununla birlikte, koleksiyoncular genellikle kayaları ayrı ayrı satmak için parçalara ayırdıkları için, dünyadaki bilinen Mars meteorlarının gerçek sayısının 100 ile 150 arasında olduğunu ekliyor. Agee “Güçlü çarpışmalar kayaları Mars'tan kopardıktan sonra, uzayda sürüklenirler ve sonunda Güneş'in etrafında Dünya'yı geçen bir yörüngeye ulaşırlar” dedi.
Taoudenni 002 dünyanın önde gelen göktaşı satıcısı Daryl Pitt tarafından satın alınmadan önce Mali'deki bir tuz madeninin yakınında yerel bir göktaşı toplayıcısı tarafından keşfedilmiş, kökenini doğrulamak için Agee'ye küçük bir örnek gönderdikten sonra geçtiğimiz Nisan ayında Maine Mineraller ve Değerli Taşlar Müzesi'ne satılmıştı.
Agee, Mars meteoritlerinin belirli kimyasal özelliklere sahip olduğunu ve Taoudenni 002'deki mineraller ve elementlerin bilinen Mars mineralleriyle mükemmel bir şekilde eşleştiğini söyledi. Ayrıca göktaşının, Mars göktaşının ana türü olan Cergotite tipinde olduğunu ve çarpmalara neden olan süreçlerin etkisinden oluşan olivin, piroksen ve feldispat minerallerini içerdiğini söyledi.
Agee göktaşı için “Büyük olasılıkla 100 milyon yıldan daha uzun bir süre önce Mars'taki volkanik bir olayda oluşmuştu” diyor ve iyi korunmuş durumundan dolayı belki de son yüz yılda dünyaya düştüğünü ekliyor.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT