Uzmanlar uyardı: İnsanlık için tehlikeli süper yanardağ patlamaları düşünüldüğünden çok daha olası

Toba Gölü’nün yakınlarındaki Anak Krakatau, 2018’de patlarken böyle görüntülenmişti (AFP)

Yeni bir araştırmaya göre, küresel çapta ölümle sonuçlanacak yıkıcı bir süper volkan patlaması, daha önce inanıldığından çok daha olası.
Araştırma, bilim insanlarının yarı uykuda olduğuna inandıkları yaklaşık 20 yanardağın aslında güncel bir risk oluşturabileceğini söylüyor.
Şimdiye kadar yaygın görüş, patlama olasılığının bir yanardağın altındaki sıvı magmanın varlığına bağlı olduğuydu.
Ancak ABD'deki Oregan Eyalet Üniversitesi tarafından koordine edilen ve dünyanın dört bir yanından bilim insanlarıyla işbirliği içinde yürütülen yeni araştırma, sıvı magma bulunmasa bile patlamaların meydana gelebileceğine dair kanıtlar buldu.
Eğer doğruysa bu, daha önce yalnızca gelecekte tehlike arz etme potansiyeline sahip olduğu düşünülen bazı süper volkanların aslında şu anda insanlık için epey tehlikeli olabileceği anlamına geliyor.
Bu hafta Communications Earth & Environment dergisinde yayımlanan araştırmanın baş yazarlarından ve Avustralya'daki Curtin Üniversitesi'nde doçent olan Martin Danisik, "'Patlayıcı' kavramının yeniden değerlendirilmesi gerekiyor" dedi.
Ekip, bugünkü Endonezya'da yaklaşık 75 bin yıl önce Toba Gölü'nün süper patlamasından sonra olanları araştırdıktan sonra bu sonuca vardı.
Söz konusu olayın kendisinin, o zamanlar insan nüfusunu 3 bin kişiye kadar düşüren ve yıllarca süren küresel bir kışa neden olduğu söyleniyor.
Ancak bilim insanlarının özellikle ilgilendiği şey, magmanın 13 bin yıl sonrasına kadar sızmaya devam etmesi. Zira bu, ilk etapta sıvı magmanın mevcudiyeti olmadan da püskürmelerin meydana gelebileceğine işaret edebilir.
Doç. Dr. Danisik şunları söyledi:
"Süper patlamalar, dünya tarihindeki en feci olaylar arasında yer alıyor ve muazzam miktarda magmayı neredeyse hemen salıyor. Bunlar küresel iklimi, dünyayı 'volkanik bir kış'a sokacak noktaya kadar etkileyebilir. Volkanik kış, yaygın kıtlık ve nüfus bozulmasına neden olabilecek kadar anormal derecede soğuk bir dönem."
"Süper volkanların nasıl işlediğini öğrenmek, kaçınılmaz bir süper patlamanın gelecekteki tehdidini anlamak için önemlidir."
Danisik şöyle ekledi:
"Bir süper patlama bölgesel ve küresel açıdan etkili olabilir ve iyileşme on yıllar hatta yüzyıllar alabilirken, sonuçlarımız tehlikenin süper patlamayla bitmediğini ve daha fazla tehlike tehdidinin binlerce yıl sonra da varlığını sürdüreceğini gösteriyor."
"Patlayan magmanın ne zaman ve nasıl biriktiğini ve bu tür patlamalardan önce ve sonra magmanın hangi durumda olduğunu öğrenmek, süper volkanları anlamak için çok önemlidir."
Independent Türkçe