Lübnanlılar krizden Kıbrıs’a kaçıyor

Lübnanlılar, ülkelerindeki krizin cehenneminden kaçmak için Kıbrıs’a akın ediyor

Lübnanlı bir kadın, 2 Eylül'de Kıbrıs’da giden  ailesinin ardından gözyaşlarını siliyor (AFP)
Lübnanlı bir kadın, 2 Eylül'de Kıbrıs’da giden ailesinin ardından gözyaşlarını siliyor (AFP)
TT

Lübnanlılar krizden Kıbrıs’a kaçıyor

Lübnanlı bir kadın, 2 Eylül'de Kıbrıs’da giden  ailesinin ardından gözyaşlarını siliyor (AFP)
Lübnanlı bir kadın, 2 Eylül'de Kıbrıs’da giden ailesinin ardından gözyaşlarını siliyor (AFP)

Yüzlerce Lübnan vatandaşı elektriğin olmadığı, akaryakıt ve ilaç kıtlığı yaşanan, yarınlarının karardığı ülkelerinde bu kriz cehenneminden kurtulmak için geçici de olsa yerleşmek üzere ülkelerini terk ederek 200 kilometrelik mesafeyi katederek Kıbrıs adasına gidiyor. Barışçıl Akdeniz adasında güvenlik, eğitim ve istikrarın yanı sıra iş ve yatırım arayışı da var.

Şiddetli ekonomik kriz
Lübnan yaklaşık iki yıldır, Dünya Bankası tarafından 1850'den bu yana dünyanın en kötüsü olarak nitelendirilen ciddi bir ekonomik krize tanık oluyor. Lübnanlılar, likidite eksikliğinden kaynaklanan kısıtlamalar nedeniyle paralarını bankalardan çekemiyorlar. Lübnan lirası döviz kuru karşısında yüzde 90'dan fazla değer kaybetti ve birçok insan da işini kaybetti.
Aynı zamanda gündüz ve gece olmak üzere günün farklı  saatelerinde elektrikler kesiliyor. Piyasada elektrik jeneratörlerini çalıştıracak dizel yakıt bulunmuyor ve bu hayatın her alanına yansıyor. Ülke ilaç, ekmek ve diğer temel malzemelerin temininde de krizlere tanık oluyor.
Krizin ardından binlerce Lübnanlı ülkeyi terk etti. Ülkeyi terk edenlerin birçoğu Kıbrıs'ı seçiyor. AFP henüz resmi bir nüfus sayımı olmaması nedeniyle tam sayılarını alamadı. Çünkü henüz resmi bir nüfus sayımı yok ve bazıları Lübnana ait olmayan pasaportlarla giriş yapıyor.

Halk protestolarının patlak vermesi
Lübnan'ın Kıbrıs Büyükelçisi Claude el-Hajal, Ekim 2019'dan beri Lübnan'da siyasi sınıfa karşı popüler protestoların patlak vermesiyle birlikte, adaya yerleştirilen ailelerin sayısında, özellikle 4 Ağustos 2020'de Beyrut limanında 200'den fazla kişinin ölümüne neden olan yıkıcı patlamadan bu yana önemli bir artış gördüğünü söyledi. El-Haccal, "Seksenlerde elçilikte kayıtlı 100 bin aile dosyası vardı" dedi.
Lübnanlıların iç savaş sırasında (1975-1990) Kıbrıs'a yoğun ı bir şekilde sığınma arayışı ilk değil. Bunların büyük bir kısmı adaya taşınmış ve büyük bir kısmı savaşın bitiminden sonra ülkeye dönmüştü.

İsrail ile Hizbullah Arasındaki Savaş
Ayrıca, İsrail ile Lübnan Hizbullah'i arasındaki Temmuz 2006 savaşı sırasında, Kıbrıs, İsrail bombardımanına maruz kalan Beyrut havaalanının kapatılmasıyla Lübnan için bir üs görevi gördü. Beyrut'tan yola çıkan tahliye gemileri, yabancı uyrukluları ülkelerine gitmek üzere adaya taşırken, askeri operasyonlar bitene kadar Kıbrıs'ta geçici bir süre yaşayan Lübnanlıları da taşıdı.

Çalışma ve yatırım
Başkent Lefkoşa'daki Franszı okulları akademik programının Lübnan'daki birçok Fransız okulunun programlarına yakınlığı nedeniyle kayıt için duzinelerce başvuru aldı fakat tamamını karşılayamadı. Lübnanlı ve Kıbrıslı yetkililer, Lübnanlıları okula kaydettirmek için 250'den fazla başvuru yapıldığını kaydetti.
Bazı aileler güvenlik, eğitim ve istikrar için geçici olarak Kıbrıs'a gitseler de, Lübnanlılar burada çalışacak ve yatırım yapacak imkan da buldular.
Ticaret Bakanlığı Ticaret ve Sanayi Dairesi'nden sorumlu yetkili Konstantinos Karayoris, Kıbrıs makamlarının geçen Ekim ayında yabancı şirketlerin kaydı için hızlı bir süreç başlattığını, yedi büyük ve orta ölçekli bilgi ve iletişim teknolojisi sektöründe faaliyet gösteren şirketin kayıt yaptırdığını ve 200 Lübnanlı çalışanı işe aldığını söyledi. Bununla birlikte birçok çalışanın ailelerinin de adaya taşınacağı için bu yıl sonuna kadar sayının artmasını bekliyor.

Kıbrıs Ekonomisi
Karayoris, bu çok sayıda Lübnanlı şirketin Kıbrıs ekonomisine olumlu yansıyacağına inanıyor. “Bu şirketlerin çalışanları toplamda yüksek maaşlarını Kıbrıs pazarında harcıyorlar” diyerek, en önemli faydasının yabancı şirketlerden yerli şirketlere bilgi aktarımı olduğunu kaydetti.
Büyükelçi, (Güney) Kıbrıs'ın Lübnanlılara çok yardımcı olduğuna dikkat çekerek, şirket kuruluş işlemlerinin hızlandırılması sayesinde geçmişte iki veya üç ay süren işlemlerin artık 10 ila 15 gün sürdüğünü sözlerine ekledi.
Öte yandan, Lübnanlıların daire satın alma talebine istinaden bu sakin Akdeniz adasındaki gayrimenkul sektörü de cazip hale geldi.
 

 


Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.