Sisi’den, Bennett'e barış mesajı

10 yıllık bir aranın ardından ilk bir İsrail başbakanı Mısır’ı ziyaret etti

Mısır Cumhurbaşkanı dün Şarm eş-Şeyh'te İsrail Başbakanı'nı kabul etti (İsrail Başbakanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı dün Şarm eş-Şeyh'te İsrail Başbakanı'nı kabul etti (İsrail Başbakanlığı)
TT

Sisi’den, Bennett'e barış mesajı

Mısır Cumhurbaşkanı dün Şarm eş-Şeyh'te İsrail Başbakanı'nı kabul etti (İsrail Başbakanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı dün Şarm eş-Şeyh'te İsrail Başbakanı'nı kabul etti (İsrail Başbakanlığı)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, ülkesinin Filistin Yönetimi ile İsrail arasında iki devletli çözüme ve uluslararası meşru kararlar temelinde tüm Ortadoğu'yu kapsayan bir barışa ulaşılması çabalarına verdiği desteği teyit ederken ‘Filistin ile İsrail tarafları arasındaki ateşkesin korunması’ çağrısında bulundu.
Cumhurbaşkanı Sisi, dün, Şarm eş-Şeyh’te, İsrail Başbakanı Naftali Bennett'i kabul etti. 10 yılı aşkın bir sürenin ardından ilk kez bir İsrail başbakanı tarafından Mısır’a gerçekleştirilen ziyaretin, İsrail-Filistin barış sürecini yeniden canlandırma yollarının bulunması amacıyla yapıldığı açıklandı. Şarku’l Avsat’ın Mısırlı kaynaklardan edindiği bilgilere göre Sisi, Tel Aviv'den ‘barışı tesisi etme çabalarına karşılık verilmesini’ istedi.
Şarm eş-Şeyh’teki Sisi-Bennett görüşmesine, Mısır’dan Dışişleri Bakanı Samih Şukri ve İstihbarat Başkanı Abbas Kamil, İsrail tarafından ise Ulusal Güvenlik Konseyi yeni Başkanı Eyal Hulata, Bennett'ın Askeri Sekreteri Tümgeneral Avi Gil, diplomatik danışman Shimrit Meir ve İsrail'in Kahire Büyükelçisi katıldı. Mısır Cumhurbaşkanlığı resmi sözcüsü tarafından yapılan açıklamaya göre görüşmede, ikili ilişkilerin çeşitli alanlarının geliştirilmesinin yanı sıra Filistin sorunu başta olmak üzere bölgesel ve uluslararası arenadaki son gelişmeler ele alındı. Görüşmede Sisi, Mısır'ın, Filistin Yönetimi ile İsrail arasında iki devletli çözüme ve bölgedeki tüm halklar için güvenlik ve refahın sağlanmasına katkıda bulunan uluslararası meşru kararlar temelinde tüm Ortadoğu'yu kapsayan bir barışa ulaşma çabalarını desteklediğini vurguladı.
Mısır Cumhurbaşkanı, Filistin ile İsrail tarafları arasındaki ateşkesin korunması gerektiğini belirtirken uluslararası toplumun, özellikle Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde iki taraf arasındaki tansiyonu düşürmeye yönelik hamleleriyle Mısır'ın, Filistin topraklarını yeniden inşa etme çabalarını desteklemesinin önemine de değindi.
Mısır'ın çabaları, geçtiğimiz Mayıs ayında İsrail ile Hamas arasında 11 gün çatışmalarından ardından ateşkes sağlanabilmişti.
Mısırlı kaynaklar, Şarm eş-Şeyh görüşmelerinin iki noktaya odaklandığını belirttiler. Kaynaklar bunlardan birinin, Mısır’ın Filistin meselesiyle ilgili hamleleri çerçevesinde ve Ürdün ile iş birliği içinde yapılan İsrail ile Filistin Yönetimi arasındaki siyasi görüşmeleri ve uluslararası kararlar temelinde iki devletli çözümü canlandırma yollarının aranması olduğunu söylediler.
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, 10 gün önce Filistinli ve Ürdünlü mevkidaşlarıyla üçlü bir zirve gerçekleştirmiş, görüşmede iki devletli çözüm temelinde müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarını canlandıracak ortak bir vizyon geliştirmek üzere birlikte çalışılması konusunda uzlaşılmıştı.
Kaynakların belirttiği üzere görüşmedeki ikinci odak noktası ise, Doğu Akdeniz Gaz Forumu’na katılan iki ülke arasında enerji alanındaki iş birliği ile ilgiliydi. Mısır ve İsrail geçtiğimiz yıl, İsrail'den ithal edilen doğal gazın sıvılaştırılarak Avrupa'ya ihraç edilmesi amacıyla 15 milyar dolar değerinde 15 yıllık bir anlaşma ile bir ilke imza atmışlardı.
İsrail ve Mısır arasında bu düzeydeki son görüşme, eski İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile eski Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek arasında 2011 yılında Şarm eş-Şeyh’te gerçekleşmişti. İsrail-Mısır ilişkileri, o dönem, Mısır'ın Gazze Şeridi'nde İsrail ile Hamas arasında arabuluculuk rolüyle kayda değer bir iyileşmeye tanık oldu.
Bennett’in Şarm eş-Şeyh ziyareti ile eş zamanlı olarak İsrail, vatandaşlarının Sina'ya seyahat etmesine getirilen kısıtlamayı kaldırdı. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının patlak vermesi nedeniyle Şarm eş-Şeyh’e gitmesine izin verilen İsrailli sayısının günlük 300 kişiyle sınırlandırılmasından aylar sonra alınan karar, önümüzdeki Cumartesi gününden itibaren geçerli olacak.
İsrail Ulaştırma ve Karayolları Güvenliği Bakanı Merav Michaeli yaptığı açıklamada, “Kısıtlamalar olmadan seyahat edilmesinin yanı sıra Kovid-19 önlemlerini de korumanın bir yolunu bulabildik” ifadelerini kullandı.
İsrailli Bakan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hareket özgürlüğümüz temel bir haktır ve korunmalıdır. (İsrail'i Mısır'ın Sina yarımadasına bağlayan) Taba Sınır Kapısı, yıllardır yüz binlerce İsrailli için bir turizm beldesine geçiş yolu olarak kullanılıyor. Bu nedenle, erişimi ve geçişi mümkün olduğunca kolay ve hızlı hale getirmek için mümkün olan her şey yapılmalı.”
Öte yandan İsrail Kamu Yayın Kuruluşunda (KAN) dün Mısır'ın ulusal havayolu şirketi EgyptAir'in, Air - Sinai markası altında değil, resmi uçağıyla Tel Aviv'deki Ben Gurion Havalimanı'na direkt uçuşlara başlayacağını bildirirken, şirket bu haberle ilgili herhangi bir resmi açıklamada bulunmadı. Şirket kaynakları, gazetenin sorularına yanıt vermekten de kaçındı.



İsrail Şam'ı bombaladıktan sonra Ahmed Eş-Şara'yı mı hedef alıyor?

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş Şara (Arşiv)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş Şara (Arşiv)
TT

İsrail Şam'ı bombaladıktan sonra Ahmed Eş-Şara'yı mı hedef alıyor?

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş Şara (Arşiv)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş Şara (Arşiv)

İsrail, çarşamba günü Suriye'ye yönelik saldırılarını artırarak başkent Şam'ı hedef aldı. Newsweek, olayı, İsrail'in Süveyda'da artan mezhepsel şiddet ortamında operasyonlarını yoğunlaştırdığı bir dönemde, Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın yedi aylık görev süresi boyunca karşı karşıya kaldığı en ciddi kriz olarak nitelendirdi.

Suriye Devlet Başkanı ABD Başkanı Donald Trump'ın beğenisini kazanmış olabilir ama yakında İsrail'in hedef listesine girebilir.

İsrail'in operasyonları, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed rejiminin yıkılmasının hemen ardından İsrail ordusunun askeri hedeflere yönelik geniş çaplı bir saldırı kampanyası başlatarak daha güneydeki toprakları ele geçirmesinden sonra Suriye'deki en yoğun operasyonlar oldu.

Görsel kaldırıldı.İsrail hava saldırılarının hedef aldığı Şam'daki Savunma Bakanlığı binası (AFP)

"İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun söylemleri, Şara'nın gerilimi azaltma çağrılarına rağmen tırmanırken, yeni Suriye cumhurbaşkanı, Tel Aviv'in Şara’nın da karşı olduğu İran yanlısı "direniş ekseni" ile son 21 aydır süren çatışmasında İsrail'in birçok önemli düşmanının başına geldiği gibi, hedef haline gelebilir.  

İsrail'in eski büyükelçilerinden ve şu anda Yahudi Dürzi örgütünün CEO'su olan Rida Mansur Newsweek'e şunları söyledi: “İsrail son zamanlarda, eski Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, İranlı askeri komutanlar ya da Hamas lideri gibi belirli bir liderin, ulusal güvenliğine açık bir tehdit oluşturduğunu hissettiğinde harekete geçeceğini gösterdi.”

Mansur şöyle devam etti: "Bu bir gerçek. Son iki yıl içinde yaşandı. Bu, İsrail'in ilk tercihi olmayacaktır. İsrail Suriye'de kaosu tetikleyebileceğinin farkına varabilir ama bu, kaosu en başta onun başlatıp başlatmadığına bağlı, o zaman başka liderlere de şans verilmeli."

Mansur, son günlerde aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu yüzlerce Suriyeli Dürzi'nin, Suriye güvenlik güçleri tarafından desteklendiği iddia edilen ve aralarında yabancı ve yerel milislerin de bulunduğu Bedevi aşiretleri tarafından öldürüldüğüne dair haberler üzerine İsrail askeri müdahalesi çağrısında bulunan İsrail Dürzi toplumunun önde gelen isimleri arasında yer alıyor.

Şam'ın Dürzilerin çoğunlukta olduğu güney banliyölerinde şubat ayında Suriye güçleri ve milisler arasında yaşanan kanlı çatışmalar, Netanyahu'nun bu azınlığın kaderiyle ilgili ilk büyük tehditlerini savurmasına yol açtı. Nisan ayında yeniden su yüzüne çıkan şiddet, İsrail'in daha sert uyarılarına neden oldu ve mayıs ayında bir süreliğine yatışmış gibi görünse de son günlerde yeniden su yüzüne çıktı. İsrailli yetkililer böylece, ülkelerini bölgedeki azınlık haklarının koruyucusu olarak gösterme fırsatını yakaladı.

İsrail'in ABD Büyükelçiliği'nde diplomat olarak görev yapan Sevsen Natur Hassun, dün Newsweek'te yayınlanan yazısında, “Suriye sınırının tamamen silahsızlandırılmasını sağlayarak, ortak değerlerimiz ve azınlık gruplarının korunması için hareket ederek, rejimin Dürzilere zarar vermesini engellemeye kararlıyız. Herkes bilmelidir ki, Suriye Dürzileri, Arap çoğunluklu bölgede, çoğulculuğun ve azınlık çeşitliliğinin son sembolüdür” ifadelerini kullandı.

Eş Şara, Dürzileri korumanın hükümeti için bir “öncelik” olduğunu açıkladı ve İsrail'i “Suriye'yi savaşa ve bölünmeye sürüklemeye çalışmakla” suçladı.

Mansur şöyle devam etti: "İsrail, Suriye'nin güneyinin Lübnan ya da Gazze'ye dönüşmesine izin veremez. Harekete geçmek için çok uzun süre tereddüt ettiğimiz o yerlerden çok acı bir ders aldık. Çok uzun süre bekledik ve çok yüksek bir bedel ödedik. Dolayısıyla İsrail'in şu anki ruh hali, 7 Ekim 2023'teki Hamas saldırısı senaryosunun tekrarlanmasını önlemek için elimizden gelen her şeyi yapmaktır."

Bu strateji, Netanyahu'nun dünkü konuşmasında da vurguladığı gibi, Şam'dan Golan Tepelerine kadar Suriye'nin güneyinde, Suveyda'yı da içine alan bir “tampon bölge” kurulmasını içeriyor.

Mansur, “Şara güneydeki Dürzilerin haklarını savunmayı taahhüt etmezse, iç savaşın ilk yıllarında kuzeydoğuda kurulan ABD destekli Kürt güçlerine benzer fiili bir özerk bölgenin oluşturulmasıyla karşı karşıya kalabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Mansur, “Dürzilere özerklik verilmesi İsrail'in Suriye'nin güneyinde istikrarı sağlamasına yardımcı olacaktır ki, bence bu herkes için faydalı olacaktır. Bu İsrail için de iyi, Dürziler için de iyi. Şam hükümeti ülkeyi birleştirmenin önemini anlamazsa, izlediği politikanın bedeli bu olacaktır" şeklinde görüşünü dile getirdi.

Görsel kaldırıldı.ABD Başkanı Donald Trump ile Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara arasında Riyad'da görüşme (Arşiv-AP)

ABD, İsrail'in son saldırılarına desteğini çekmenin yanı sıra, Suriye'nin birliğini ve toprak bütünlüğünü de savundu ki bu mesaj, Beyaz Saray'ın Kürt müttefiki Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) merkezi hükümete entegre olmasını öngören ve şu anda durmuş olan anlaşmanın müzakere edilmesindeki rolüyle pekiştirildi.

Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre Trump Netanyahu'ya yakın dururken, ABD lideri aynı zamanda mayıs ayında kendisini Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırmaya ikna ettiği belirtilen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile de yakın ilişkiler kurdu.

Erdoğan dün yapılan kabine toplantısında, Suriye'nin bölünmesine yönelik iddiaları sert bir dille eleştirerek şunları söyledi: "Suriye'nin bölünmesine dün de razı olmadık, bugün de yarın da asla razı olmayacağız. Ülkenin toprak bütünlüğü pahasına Suriye'nin güneyi ile kuzeyi arasında bir koridor oluşturmayı hayal edenler asla amaçlarına ulaşamayacaklar."

"Suriyeli kardeşlerimizle dayanışma içinde bunlara engel olacağız ama İsrail ile soruna bulaşanlar er ya da geç büyük bir hesap hatası yaptıklarını anlayacaklardır."