Virgin Galactic pilotları uzay yolculuğuna Türk şirketinin yazılımıyla hazırlanıyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Virgin Galactic pilotları uzay yolculuğuna Türk şirketinin yazılımıyla hazırlanıyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Uzay yolculuğu hizmeti sunan Virgin Galactic, HAVELSAN'a ait ABD merkezli Türk şirketi Quantum3D’in geliştirdiği yazılımı kullanıyor.
HAVELSAN'a ait ABD merkezli Türk şirketi Quantum3D'nin görüntü üreteci IDX80, uzay yolculuğu hizmeti sunan Virgin Galactic tarafından pilotların eğitimi ve yolcuların uçuşa hazırlığında kullanılıyor.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, yazılım yoğun sistemler alanında faaliyet gösteren, çözümleri yurt içinde ve dışında kullanılan HAVELSAN, bir süre önce uluslararası pazarlara açılmak ve ihracat gelirlerini artırmak için Silikon Vadisi'nde faaliyet gösteren Quantum3D'yi satın aldı.
Simülatör teknolojileri geliştiricisi Quantum3D, ortaya koyduğu hizmetlerle birçok uluslararası teknoloji şirketi için çözümler üretti.
Quantum3D, MANTIS simülasyon yazılımının da entegre edildiği IDX80 görüntü üreteci ürününü, ticari uzay yolculuğu hizmeti veren ABD'li Virgin Galactic’in kullanımına sundu.
Bu sayede, yerden yükseklik ve görüş hattı kesişme noktası testleri gibi görev için kritik öneme sahip fonksiyonların yanı sıra araca/kokpite aşinalık kazanmak, özel efektler, sensörler, hava ve aydınlatma gibi unsurlar gerçeğe yakın şekilde deneyimlenebiliyor.
Quantum3D, Virgin Galactic'in ek gereksinimleri doğrultusunda uçuş boyunca VIP açısından uçak takip görüntüsünü simüle etmek üzere tek başına çalışabilen bir bilgisayar kullandı.

Görsel dünya oluşturuyor
Simülatör projelerinde, hava, kara ve deniz araçlarının eğitimine uygun görsel bir dünya oluşturulması gerekiyor. Geniş arazilerin görüntülenebilmesi, çok sayıda taktik modelin kontrol edilebilmesi, yüksek efekt çeşitliliği, dar bir bölgede yüksek model detayı veya sensör sistemlere sahip araçların görüntülerinin oluşturulması gibi ihtiyaçları karşılamak için görüntü üreteçlerinden yararlanılıyor.
IDX80 sayesinde sabit kanatlı havacılıktan silahlara ve topçu sistemlerine, denizcilikten otomotiv araştırma, geliştirme ve sürüş simülatörlerine, kara araçlarından sanal gerçekliğe kadar pek çok farklı simülasyon uygulaması hayata geçirilebiliyor.
Ayrıca aracın hareketine göre dış dünya görüntüsü, gündüz/gece ve farklı mevsimsel etkileri, efekt görüntüleri, hava olayları gibi kullanıcının eğitimine katkı sağlayan gerçek zamanlı görsel videolar oluşturulabiliyor.
Yüksek çözünürlüklü ve geniş görüş açısıyla oluşturulan görüntüler sayesinde gerçeğe yakın bir deneyim mümkün oluyor. Bu sayede pilot ve yolcular gerçek test ve yolculuğa hazırlanıyor.

Yeni sipariş aldı
Quantum3D, yakın zamanda uzay çalışmaları yapan bir başka şirketten de yeni sipariş aldı. Yaklaşık 2 ay içinde teslim edilecek yazılım, uzay yolculuğunun simülasyonunda kullanılacak.
Eğitim maliyetlerini büyük oranda azaltan Quantum3D çözümlerinden Türkiye'deki hava araçlarının simülasyonları ile ABD Hava Kuvvetleri pilotlarının eğitiminde de yararlanılıyor.



Yapay zeka uygulamaları 1 milyar kullanıcıyı aştı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Yapay zeka uygulamaları 1 milyar kullanıcıyı aştı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Yeni bir rapora göre ChatGPT, Claude ve Google Gemini gibi mobil yapay zeka uygulamalarının kullanıcı sayısı 1 milyarı geçti.

Bu kilometre taşına, OpenAI'ın ChatGPT'yi kullanıma açmasının üzerinden üç yıl bile  geçmeden ulaşıldı. ChatGPT, Kasım 2022'de piyasaya sürüldüğünde tarihin en hızlı büyüyen uygulaması olmuştu.

Tüketici bilgi firması Meltwater ve kreatif ajans We Are Social tarafından hazırlanan Digital 2026 raporunda, "Yapay zeka, erken benimseyenlerden kitlesel pazara yayılarak 'kritik eşiği geçiyor' dendi.

700 sayfalık rapor, bu eğilimin internetin geri kalanında da dalgalanma etkisi yarattığını ve geleneksel arama motorlarını kullananların sayısının artık düşüşte olduğunun altını çiziyor.

Veri analisti Simon Kemp, "Yapay zeka, kullanıcıların farklı türden soruları yanıtlamalarına ve yalnızca arama motorlarıyla yapabileceklerinden çok daha geniş bir ihtiyaç yelpazesini karşılamalarına giderek daha fazla olanak sağlıyor" dedi.

OpenAI'ın patronu Sam Altman'a göre yapay zekanın benimsenme oranları büyük ölçüde yaklaşık 800 milyon kullanıcısı olan ChatGPT sayesinde artıyor.

Bu rakam geçen yıl bu zamanlar 250 milyon civarındaydı ve Statista tarafından toplanan verilere göre 586 milyon kullanıcısı olan Elon Musk'ın X'inin önüne geçti

OpenAI, Duke Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi'nden araştırmacılar geçen ay yayımladıkları makalede dünya yetişkin nüfusunun yaklaşık yüzde 10'unun ChatGPT kullandığını belirtmişti.

Araştırmacılar, "Yeni bir teknoloji için bu küresel yayılma hızının emsali yok" diye yazmıştı.

Pew Araştırma Merkezi'nin marşamba günü yayımladığı ayrı bir rapor, yapay zeka konusunda heyecandan çok endişe duyan kişi sayısının daha fazla olduğunu ortaya koydu.

25 ülkede 28 binden fazla kişinin görüşlerinin alındığı anket, insanların sadece yüzde 16'sının bu teknoloji konusunda endişeliden ziyade heyecanlı olduğunu ortaya koydu.

Raporun yazarları, "Yapay zekayla ilgili endişeler özellikle yetişkinlerin yaklaşık yarısının heyecandan çok endişe duyduğunu söylediği Birleşik Devletler, İtalya, Avustralya, Brezilya ve Yunanistan'da yaygın" diye yazdı.

Anket ayrıca, kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasılayla ölçülen bir ülkenin geliriyle yapay zeka farkındalığı arasında güçlü bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor. Yüksek gelirli ülkelerdeki nüfus, daha az varlıklı ekonomilerdekilere kıyasla yapay zeka hakkında daha fazla bilgi sahibi olma eğiliminde.

Independent Türkçe


Starship, Teksas'tan yeni bir test uçuşuyla fırlatıldı

Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
TT

Starship, Teksas'tan yeni bir test uçuşuyla fırlatıldı

Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)

Amerikalı milyarder Elon Musk'ın sahibi olduğu SpaceX, dün Teksas'taki Starbase'den Starship uzay aracının on birinci uçuşunu gerçekleştirdi. Bu test görevi, yeniden kullanılabilir uzay aracının uydu fırlatma ve nihayetinde insanları Ay ve Mars'a taşıma yeteneğini test etmeyi amaçlıyor.

Bir Süper Ağır itici roketin üzerine monte edilmiş Starship üst kademesinden oluşan uzay aracı, SpaceX'in Starbase'deki tesislerinden yaklaşık 23:20 GMT'de fırlatıldı. Starship üst kademesini uzaya gönderdikten sonra, Süper Ağır itici roket fırlatmadan yaklaşık 10 dakika sonra Meksika Körfezi'ne yumuşak bir iniş gerçekleştirdi.

SpaceX Başkanı Gwynne Shotwell, geçen ay Paris'te düzenlenen bir konferansta, "11. test uçuşunu başarılı kılmak için elimizden gelen her şeyi yaptık," dedi. "Ama bildiğiniz gibi, kimse ne olacağını bilmiyor, bu yüzden göreceğiz." Starship'in, 2027 yılına kadar NASA astronotlarını Ay'a indirmesi planlanıyor.

Roket, SpaceX'in mobil geniş bant internet sağlama hedefinde hayati rol oynayan daha büyük Starlink uydularının fırlatılması için büyük önem arzediyor. Bu uydular, Musk'ın Mars'a insan ve kargo gönderme vizyonunun temelini oluşturuyor.


"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

Araştırmacılar, OpenAI'ın ChatGPT'si ve Google'ın Gemini'ı gibi yapay zeka modellerinin, eğitim verilerine yalnızca küçük bir bozulmuş veri örneği eklenerek "zehirlenebileceği" uyarısını yaptı.

Birleşik Krallık Yapay Zeka Güvenlik Enstitüsü, Alan Turing Enstitüsü ve yapay zeka firması Anthropic'in ortak yürüttüğü çalışma, 250 kadar az sayıda belgenin büyük dil modellerinin (LLM'ler) anlamsız metinler üretmesine yol açan bir "arka kapı" zafiyeti oluşturabileceğini ortaya koydu.

Bu açık özellikle endişe verici çünkü en popüler LLM'ler, kişisel internet siteleri ve blog yazıları da dahil internetteki herkese açık metinlerle önceden eğitiliyor. Bu da herhangi birinin yapay zeka modelinin eğitim verilerine dahil olabilecek içerik üretmesini mümkün kılıyor.

Anthropic, konuyu detaylandıran blog yazısında "Kötü niyetli aktörler, zehirlenme diye bilinen süreçte modelin istenmeyen veya tehlikeli davranışları öğrenmesini sağlamak için bu yayınlara belirli bir metin enjekte edebilir" dedi.

Arka kapı eklemek de bu saldırı türünden. Arka kapılar, modelden normalde gizli kalacak belirli bir davranışı tetikleyen özel ifadelerdir. Örneğin bir saldırgan komut isteminde olduğu gibi rasgele bir tetikleyici ifade içerdiğinde LLM'ler hassas verileri dışarı sızdıracak şekilde zehirlenebilir.

Bulgular yapay zeka güvenliğine dair endişelere yol açarken araştırmacılar, bunun teknolojinin hassas uygulamalarda kullanılma potansiyelini sınırladığını söylüyor.

Alan Turing Enstitüsü'nden Dr. Vasilios Mavroudis ve Dr. Chris Hicks, "Sonuçlarımız şaşırtıcı ve endişe vericiydi: Bir LLM'yi zehirlemek için gereken kötü niyetli belge sayısı (yaklaşık 250), modelin veya eğitim verilerinin boyutundan bağımsız olarak neredeyse sabitti" diye yazdı.

Başka bir deyişle, veri zehirleme saldırıları daha önce sanılandan daha uygulanabilir olabilir. Bir saldırgan için örneğin 250 zehirli Wikipedia makalesi yaratmak nispeten kolay olacaktır.

Riskler, "Poisoning attacks on LLMs require a near-constant number of poison samples" (LLM'lere yönelik zehirleme saldırıları neredeyse sabit sayıda zehir örneği gerektiriyor) başlıklı, hakem kontrolünden geçmemiş makalede detaylandırıldı.

The Independent yorum için Google ve OpenAI'la iletişime geçti.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech