Uluslararası Koalisyon Erbil Havalimanı’nın güvenliğini arttırıyor

Uluslararası koalisyondan SİHA saldırılarına karşı Erbil Havalimanı’nın korunmasını güçlendirme kararı. Irak’taki Hizbullah Tugayları hükümetin silahlı gruplarla ateşkes anlaşmasına katılmadı.

Uluslararası koalisyon güçlerinin defalarca insansız hava araçlarıyla hedef aldığı Erbil Havalimanı (Getty Images)
Uluslararası koalisyon güçlerinin defalarca insansız hava araçlarıyla hedef aldığı Erbil Havalimanı (Getty Images)
TT

Uluslararası Koalisyon Erbil Havalimanı’nın güvenliğini arttırıyor

Uluslararası koalisyon güçlerinin defalarca insansız hava araçlarıyla hedef aldığı Erbil Havalimanı (Getty Images)
Uluslararası koalisyon güçlerinin defalarca insansız hava araçlarıyla hedef aldığı Erbil Havalimanı (Getty Images)

ABD liderliğindeki terörle mücadele uluslararası koalisyonu dün (Salı) yaptığı açıklamada, insansız hava aracı ile düzenlenen ve herhangi bir mal ve can kaybının yaşanmadığı iki saldırıdan günler sonra Kürdistan bölgesindeki Erbil Havalimanı’nı korumak amacıyla bir savunma sistemi kurulacağını açıkladı. 
Erbil Havalimanı’ndaki Uluslararası Koalisyon Komutanı Scott Desormeaux, Eylül ayı sonunda Erbil Havalimanı’ndaki ABD üssünü korumak için bir savunma sistemi kurulacağını ve ardından ABD özel güçlerinin geri çekileceğini ifade etti. Al-Arabiya’da yer alan habere göre Desormeaux, "Uluslararası koalisyon, saldırsa da saldırmasa da, Erbil Havalimanı semalarında uçan her insansız hava aracını düşürecek" dedi.
ABD’nin söz konusu kararı, Irak'ta İran'a bağlı silahlı grupların Katyuşa füzelerine alternatif yeni bir silah türü olarak patlayıcı yüklü insansız hava araçlarını elde ettiklerini açıkladıktan sonra türünün en önemli taahhüdü oldu. Irak'taki uluslararası koalisyon güçlerinin ve Anbar’daki Ayn el-Esed üssü ve başkentin batısındaki Bağdat Havaalanı’nın hedeflenmesinin ardından saldırı sayısında aslan payına sahip olan Bağdat’taki Yeşil Bölge'de yer alan ABD Büyükelçiliği gibi ABD’ye ait bölgelerin hedef alınmasının ardından katyuşa füzelerinin başarısızlığı kanıtlanmıştı.
Erbil Havalimanı'nın insansız hava araçlarıyla hedef alınması, Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım el-Arci’nin, Irak hükümetinin silahlı gruplarla iki aşamalı bir ateşkes anlaşması imzaladığını açıklamasının ardından geldi. Araci’nin açıklamasına göre ateşkesin birinci aşaması, güven ve saygı ortamı yaratmak amacıyla önümüzdeki ayın 10’unda yapılacak parlamento seçimlerine kadar sürecek. İkinci aşama ise bu yılın sonunda sona erecek. Bu da geçen Temmuz ayında Başbakan Mustafa el-Kazimi'nin Washington'da Başkan Joe Biden ile imzaladığı anlaşmaya göre ABD güçlerinin geri çekilmesinin planlanmasıyla aynı zamana denk geliyor. Erbil Havalimanı’nın bombalanması da Başbakan Kazimi'nin Tahran ziyaretinin ardından gerçekleşti. Gözlemcilere göre silahlı gruplar Bağdat'ın merkezindeki ABD Büyükelçiliği gibi stratejik öneme sahip bölgelerden kısmen uzakta bulunan Erbil’in hedef alınmasıyla İran müttefikine Kazimi’nin İranlılarla sakin ilişkiler kurmuş olmasına rağmen ikinci bir dönem için tercih olmayacağı mesajı göndermek istedi.
Öte yandan ABD, Irak güvenlik güçlerine lojistik destekle veya koalisyon uçakları aracılığıyla DEAŞ’ın bölgelerine yönelik saldırılar düzenleyerek terör örgütünü kovuşturmada yardımcı olma çabalarını sürdürürken, Hizbullah Tugayları temsilcisinin açıklamasına göre Hizbullah Tugayları’na bağlı silahlı gruplar Araci tarafından açıklanan ateşkese katılmıyor. Bu da ABD ile anlaşma konusunda gruplar arasında bir bölünme olduğu anlamına geliyor.
Irak Savunma Bakanlığı'nın eski danışmanlarından Maan el-Cuburi, "Irak'ta DEAŞ’ın artan tehdidi bağlamında Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, "terör örgütlerinin (DEAŞ) uğradığı askeri yenilgilere rağmen, özellikle yaklaşık üç yıldır bu örgütün ateşi altında kalan Musul'un kurtarılmasından sonra zaten askeri olarak yenilmesine rağmen bu tehdidin arttığını” ifade etti. Cuburi açıklamasında, Bu örgüt operasyonel ve ideolojik seviyelerde ve takip ettiği önceki taktiklerde kaldı. Örgütün şehirleri işgal etmek değil, vur-kaç operasyonları, farklı bölgeleri hedef alma gibi asıl yöntemine döndüğünü biliyoruz. Örgüt, yalnız kurtların yöntemini uyguluyor, uyuyan hücreler ve karanlıkta hareket eden küçük gruplar olarak faaliyet gösteriyor" ifadelerini kullandı.
Cuburi açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
 "Bu çerçevede DEAŞ halen şehirlerde faaliyet gösteriyor. Bazen şehirlere giriyor ve kayıplar veriyor. Silahlı gruplar ve güvenlik birimleri tarafından yürütülen önleyici operasyonlar meyvelerini veriyor ve iyi sonuçlar elde ediliyor.  Ancak  örgütü ortadan kaldıracak seviyeye ulaşamıyorlar. Bu grup küresel bir terör örgütü olmasının yanı sıra ideolojik bir örgüt. Özellikle Taliban'ın Afganistan'a dönüşünden sonra sahip olduğu manevi ivmenin yanı sıra, Suriye-Irak sınırları halen bir sorun teşkil ettiğinden bölgedeki hareketleri Irak'taki duruma, özellikle Suriye'de olanlara gölge düşürüyor. Ayrıca İran ve Türkiye ile istihbarat çabalarını zedeliyor. Bu durum uluslararası desteğe olan gerçek ihtiyacı doğruluyor.”
Son olarak Cuburi şunları kaydetti:
“DEAŞ halen büyük bir tehdit oluşturuyor ve zamansal ve mekansal koşullardan yararlanabiliyor. Irak'ta ve birçok ülkede faaliyetleri devam ediyor. Ayrıca uluslararası ve bölgesel koşullara yatırım yapabilir.”



Gazze ateşkesi dönüm noktasında… Aşamalarını tamamlamak veya en başa dönmek

Gazze'de yıkılan binaların enkazı arasında bir caddede yürüyen Filistinliler (EPA)
Gazze'de yıkılan binaların enkazı arasında bir caddede yürüyen Filistinliler (EPA)
TT

Gazze ateşkesi dönüm noktasında… Aşamalarını tamamlamak veya en başa dönmek

Gazze'de yıkılan binaların enkazı arasında bir caddede yürüyen Filistinliler (EPA)
Gazze'de yıkılan binaların enkazı arasında bir caddede yürüyen Filistinliler (EPA)

İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının akıbetine ilişkin belirsizlik sürerken gözler ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşeceği Washington'a çevrilmiş durumda. Şarku’l Avsat’ın Alman haber ajansı DPA’dan aktardığına göre, bu önemli görüşmenin sonucu ve ateşkesin devamı ya da başa dönülmesi için ne anlama geldiği merak konusu.

Kfkfj
 ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (AFP)

Netanyahu'nun bu görüşmeyle neyi amaçladığına ilişkin yorum ve görüşler çeşitlilik gösterirken, ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması için müzakerelerin başlayıp başlamadığına ilişkin gerçekler tartışılmaya devam ediyor. Bir grup İsrail'in anlaşmayı ihlal ettiğini ve bu aşamayı önceden belirlenen tarihte, yani ateşkesin uygulanmasının on altıncı günü olan dün (pazartesi) başlatmayı taahhüt etmediğini düşünüyor. Diğer bir grup ise Netanyahu'nun dün ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile yaptığı görüşmeyi, içeriğinde anlaşmayı torpilleyecek unsurlar barındıran dikenli konuları içermesi nedeniyle dikenler üzerinde yürüme aşaması olarak nitelendirilen aşama için müzakerelerin başlangıcı olarak değerlendirdi.

Jerusalem Post Netanyahu'nun toplantıdaki hedeflerini ‘ip üstünde yürümek’ olarak tanımladı. Gazete İsrailli yetkililerin ‘görüşmeler ve çatışmaların yeniden başlaması konusunda Trump'la bir uzlaşmaya varmak istediklerini’ kaydetti.

Gazete, Netanyahu'nun Witkoff'la görüşmesinin ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması ile esir değişimi için müzakerelerin başlangıcı olduğu yönündeki söylentileri yalanlayarak şu ifadelere yer verdi: “Aksine, şu anda masadaki ana seçeneklerden biri ilk aşamanın uzatılması, yani her hafta 3 ila 4 İsrailli esirin serbest bırakılmaya devam edilmesi, İsrail'in ise ateşkes devam ederken bazıları elleri kanlı olan Filistinli tutukluları serbest bırakmasıdır.”

Anlaşmanın aşamalarının tamamlanmasını geciktirmek için oyalama taktiği izlediği yönündeki suçlamalar karşısında İsrail Başbakanı’nın değişiklikler yaptığını kaydeden Jerusalem Post, Netanyahu'nun Washington'da gerçekleştirdiği görüşme ve toplantıların arabuluculuk mekanizmasında değişikliklerin yapıldığı bir döneme denk geldiğini belirtti.

Gazete, ismi açıklanmayan İsrailli bir yetkilinin şu sözlerini aktardı: “Esir değişimi anlaşması görüşmeleri şimdiye kadar gördüğümüzden çok farklı bir şekilde yürütülecek. Witkoff'un ana arabulucu olacağı ve İsrailliler, Katarlılar ve Mısırlılarla konuşacağı mekik diplomasisine geri döneceğiz.”

Tel Aviv'in değiştirmek istediği sadece mekanizma değil, aynı zamanda müzakereleri yürütecek İsrail ekibinin üyeleri.

Şarku’l Avsat’ın Jerusalem Post’tan aktardığı habere göre, bundan sonraki aşamada müzakereleri Mossad Başkanı David Barnea ve Şin-Bet Başkanı Ronen Bar yerine Netanyahu'nun kendisi ve Trump yönetimiyle yakın ilişkileri olan Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer yönetecek.

Gözlemciler bu değişikliği, hükümetindeki aşırı sağın tehditleriyle kuşatılmış olan Netanyahu'nun, Gazze Şeridi'ndeki savaşın hedeflerinin ötesine geçebilecek daha büyük ABD taahhütleri alma arzusuna bağladı.

İsrail Başbakanlık Ofisi bu değişikliği ikinci aşama görüşmelerin diplomatik niteliğine bağladı ve bu görüşmelerin ‘savunma düzeyinde değil diplomatik düzeyde ele alınması gerektiğini’ belirtti.

Bazıları Netanyahu'nun müzakerelerin kontrolünü ele geçirme kararını eleştirerek, bunun ‘anlaşmanın ikinci aşamasını tehlikeye atabileceğini ve hatta mevcut ilk aşamayı etkileyebileceğini’ savundu.

Yedioth Aharonoth gazetesi Netanyahu'nun takas anlaşmasında değişiklik yapmaya ve şartlarını değiştirmeye çalıştığını bildirdi.

Gazeteye göre Netanyahu, ‘müzakere heyetini zayıflatarak, anlaşmanın aşamalarını aynı koşullar altında tamamlamasını engellemek istiyor.’ Gazete, Netanyahu ile Trump arasındaki görüşmeyi ‘kader belirleyici ve İsrail hükümeti için gerçek bir sınav teşkil edebilir’ şeklinde tanımladı.

Hamas anlaşmanın şartlarına bağlılığını ve ikinci aşama için müzakerelere başlamaya hazır olduğunu ifade ederken, ABD Başkanı, İsrail Başbakanı ile görüşmesinden önce anlaşmanın akıbeti hakkında pek çok soru işaretini beraberinde getiren ve anlaşmanın etrafındaki belirsizliği arttıran bir açıklama yaptı.

Trump, “Gazze Şeridi'ndeki ateşkesin devam edeceğine dair hiçbir garantim yok” dedi. Gözlemciler Netanyahu'nun Trump ile görüşmesinde bu sözleri tekrar duymak istediğini düşünüyor. Trump'ın savaşın yeniden başlamayacağı yönündeki açıklamasının Netanyahu'yu, savaşın yeniden başlamamasının kendileri için kırmızı çizgi olduğunu ilan eden aşırı sağcı kesim karşısında zor durumda bırakacağına dikkat çekiyorlar.

Netanyahu bu görüşmenin çok önemli olduğunun farkında. Çünkü İsrailli yetkililer, görüşmeler ve çatışmaların yeniden başlaması konusunda Trump ile bir uzlaşmaya varmak istiyor.

Jerusalem Post, ismi açıklanmayan bir diplomatik kaynağın şu sözlerini aktardı: “Trump karmaşık fikirleri ya da hedeflere ulaşmanın karmaşık yollarını sevmez. İsrail'in Trump’ı savaşı sona erdirmeden daha fazla esiri serbest bırakmanın bir yolu olduğuna ikna etmesi gerekecek... Netanyahu'nun ana hedefi bu. Bu hedefe ulaşmak için hızlı ve basit bir yol belirlemek gerekiyor.”

CNN ise İsrail'in anlaşmanın ikinci aşaması için müzakerelere önceden belirlenen tarihte başlamayı reddetmesini ve bunu Netanyahu-Trump görüşmesinden sonraya ertelemesini ‘anlaşma şartlarının ihlali’ olarak niteledi.

Netanyahu'nun önceliğinin Trump'ın ne istediğini anlamak olacağını belirten CNN’in haberinde, “ABD Başkanı ateşkes görüşmelerinin ilk turu sırasında henüz göreve gelmemişti. Ancak ekibi İsrail'i bir anlaşmaya varmaya zorlamakta önemli bir rol oynadı” ifadeleri yer aldı.

CNN, İsrailli deneyimli müzakereci ve barış aktivisti Gershon Baskin'in şu sözlerini aktardı: “Netanyahu'nun anlaşmada öngörülen günde müzakerelere başlamayı reddetmesi anlaşmanın açık bir ihlalidir... İsrail, Hamas'tan anlaşmanın tüm şartlarına uymasını talep ederken aynı zamanda anlaşmayı büyük ölçüde ihlal ediyor. Netanyahu bir kez daha esirleri yüzüstü bırakıyor ve onları riske atıyor.”

Farklı vizyonlar ve değişen hedeflerle Netanyahu ve Trump'ın bu akşamki görüşmesi, ateşkes anlaşmasının kalan aşamalarının tüm tarafları tatmin edecek şekilde uygulanması için bir yol bulunup bulunamayacağı konusundaki belirsizliğin ortasında gerçekleşiyor.