Irak'ta seçim kurallarını düzenleyen tüzük imzalandı

Salih şeffaf bir seçim vurgusu yaparken Kazımi geçmişteki hatalardan kaçınmaya çağırdı.

Bağdat, seçim kuralları tüzüğünün imzalanmasına yönelik toplantıya ev sahipliği yaptı. (Irak Cumhurbaşkanlığı)
Bağdat, seçim kuralları tüzüğünün imzalanmasına yönelik toplantıya ev sahipliği yaptı. (Irak Cumhurbaşkanlığı)
TT

Irak'ta seçim kurallarını düzenleyen tüzük imzalandı

Bağdat, seçim kuralları tüzüğünün imzalanmasına yönelik toplantıya ev sahipliği yaptı. (Irak Cumhurbaşkanlığı)
Bağdat, seçim kuralları tüzüğünün imzalanmasına yönelik toplantıya ev sahipliği yaptı. (Irak Cumhurbaşkanlığı)

Irak’ta gelecek ay düzenlenecek seçimlere katılacak ülkenin önde gelen partilerinin liderleri ve temsilcileri, Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih ve Başbakan Mustafa el-Kazımi’nin liderliğinde düzenlenen toplantıda oylamanın şeffaf olması ve tüm adaylar için fırsat eşitliğinin sağlanması için hazırlanan seçim kuralları tüzüğünü imzaladılar.
Cumhurbaşkanlığı basın ofisi konuya dair şu açıklamada bulundu:
"Toplantıya Cumhurbaşkanı Salih, Başbakan Kazımi, siyasi liderler ve temsilcileri, Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı ve üyeleri ile Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert katıldı.” 
Açıklamada, Iraklı siyasi partilerin seçim sürecinde şeffaf ve güvenli bir oy verme ortamı sağlanması için uyması gereken kurallara ilişkin imzalanan seçim tüzüğünün Cumhurbaşkanlığı tarafından sunulduğu bildirildi.
Açıklamaya göre tüzükte, "çekişmelerden kaçınılması, seçimlere halkın desteğinin artırılması, seçim sürecinin sakin geçmesi için tüm valiliklerde adayların korunması ve fırsat eşitliği sağlanması" yönünde maddeler yer aldı.
Cumhurbaşkanı Salih imza töreninde yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
"Bu seçimler ülke tarihi açısından belirleyici olacak. Ülkenin tanık olduğu siyasi krizin üstesinden gelmek için alınan ulusal kararlar doğrultusunda düzenleniyor. Seçimler mevcut durumu düzeltmek, gidişatı iyileştirmek ve Iraklıların onurlu bir yaşam özlemlerini karşılayan gerçek bir reform projesine doğru ilerlemek için oldukça önemlidir.”
Salih ayrıca belirlenen seçim kurallarının anayasaya ve yasal düzenlemelere saygı duyulmasını, seçimler için güvenli ve istikrarlı bir ortam yaratılmasını ve adaylar için eşit fırsatlar oluşturulmasını hedeflediğinin altını çizdi. Seçim Komisyonu’nun talimatlarına uyulması gerektiğini vurgulayan Salih seçmenin kararına müdahale edilmemesi, oyları etkilemek için paranın siyasi amaçlar doğrultusunda kullanılmaması, vatandaşları korkutma girişmlerinin engellenmesi ve manipülasyonun önlenmesinin hedeflendiğini kaydetti. 
Tüzüğün siyasi güçlerin yasaya bağlılığı açısından belirleyici olacağını belirten Irak Cumhurbaşkanı, "Irak halkı ve uluslararası toplum bizi gözlüyor. Bu sorumluluğun yerine getirilmesini ve seçimlerin iktidar devrinin barışçıl bir şekilde gerçekleşmesi için demokratik bir model olmasını umuyoruz” dedi.
Başbakan Kazımi de seçim tüzüğünün desteği hak eden önemli bir belge olduğunu belirttiği açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Bu, hepimizin uyması gereken vicdani bir belgedir. Iraklıların seçimlerden başka seçeneği yok. Seçim süreci ve sonuçlarıyla dikkatli bir şekilde ilgilenmeliyiz. Hükümet yalnızca seçmenlerin iradesi doğrultusunda hareket edecek.”
Seçim Komisyonu'nun hazırlıklarının takdiri hak ettiğini ve süreçte önemli bir rol oynadığını belirten Kazımi, hükümetin Komisyon’a karşı tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini ifade etti. Kazımi açıklamasında, “Seçim sonuçlarına iyi niyetle yaklaşmamız gerekiyor. Hepimizin kamuya karşı sorumluluğu var. Geçmişte yapılan hatalar tekrarlanmamalı" dedi.
 
Uluslararası temaslar sürüyor
Irak Cumhurbaşkanı dün Bağdat'ta, Avrupa Birliği Seçim Gözlem Misyonu Başkanı Viola Von Cramon-Taubadel ile  bir araya geldi. Salih görüşmede şu açıklamada bulundu:
“Seçimler için azami şeffaflığı güvence altına almak ve oylamanın özgürce, kısıtlamalar, baskılar veya manipülasyonlar olmaksızın yapılmasını garanti altına almak zorunluluktur. Böylece seçimler, sonuçlarının Iraklıların iradesini yansıtması açısından anlamlı olur.”
Avrupa Birliği'nin seçim sürecini destekleme çabalarına övgüde bulunan Taubadel yerel ve uluslararası izleme örgütlerinin, sosyal ve sivil faaliyetlerin denetiminde, seçimlerin dürüstlüğünün ve adilliğinin sağlanmasında ve geniş halk kitlelerini seçimlere teşvik etmede önemli bir rolü olduğunu kaydetti. Aynı zamanda önceki seçim süreçlerinde yaşananların tekrarlanmaması gerektiğinin de altını çizdi.
Taubadel de açıklamasında Avrupa Birliği'nin seçim gözlem misyonunda 80 gözlemci olacağını ve seçim gününde bir dizi şehirde görevlendirileceklerini duyurdu. Taubadel dün Bağdat'ta yaptığı basın açıklamasında "Amacımız seçim sürecini ve uluslararası yükümlülüklere uygunluğu denetlemek. Gözlemcilerimiz, yaklaşan seçimlerin gidişatına ilişkin dengeli bir analiz sağlamak için bağımsız olarak çalışacaklar” dedi.
Görevliler arasında Avrupa Birliği heyetinde uluslararası ve yerel gözlemciler ile Avrupa Parlamentosu'ndan temsilciler bulunacağını belirten Taubadel "AB heyeti seçimlerdeki gelişmeleri ve ortaya çıkan zorlukları takip etmek için seçimlerden sonra, birkaç hafta daha Irak'ta kalacak” ifadesini kullandı.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.