Kaşık, Filistinli tutukluların Gilboa Hapishanesi’nden kaçış sembolüne dönüştü

Kudüs’te Cuma namazından sonra göstericiler Filistin bayrağı ve kaşığı tutuyor (AP)
Kudüs’te Cuma namazından sonra göstericiler Filistin bayrağı ve kaşığı tutuyor (AP)
TT

Kaşık, Filistinli tutukluların Gilboa Hapishanesi’nden kaçış sembolüne dönüştü

Kudüs’te Cuma namazından sonra göstericiler Filistin bayrağı ve kaşığı tutuyor (AP)
Kudüs’te Cuma namazından sonra göstericiler Filistin bayrağı ve kaşığı tutuyor (AP)

Filistinli 6 tutuklunun, İsrail’in yüksek güvenlikli Gilboa Hapishanesi’nden kaçması Filistinliler arasında büyük sevinçle karşılanırken, kaçan mahkumların kahramanlığını yüceltmek için birçok hikaye de dilden dile dolaştı.
Bunlardan en önemlisi, 6 Filistinlinin özgürlüğe kaçış yolunda tünel kazmak için kaşık kullanmaları oldu.
Kaşık, bu kaçış sürecinin ve mücadelenin simgesi haline gelerek, ressamlara, sanatçılara, şairlere, gazetecilere ve sosyal paylaşım sitelerinin öncülerine ilham verdi.
Firari Mahmud Abdullah Arıda’nın yeniden yakalanmasının ardından AFP’ye konuşan avukat Roslan Mahacana, “Müvekkilim bana tünel kazma sürecinin Aralık ayında başladığını söyledi” dedi.
Mahacana, Arıda’nın hücresinden tüneli kazmak için kaşık, tabak ve hatta bir su ısıtıcısının sapını kullandığını söylediğini de ekledi.
İsrail merkezli The Jerusalem Post gazetesinde 8 Eylül’de yayınlanan bir makalede, mahkumların tüneli paslı bir kaşıkla kazdıkları ve kanalizasyon sisteminden kaçtıkları belirtildi.
Kaşık, Filistin topraklarında ve Arap ülkelerindeki sosyal paylaşım sitelerinde bir anda bir kahramanlık sembolüne dönüştü.
Bu olay, 1996’da bir başka mahkum ile İsrail’deki Kfar Yona Hapishanesi’nden çivilerle kazılmış 11 metre uzunluğundaki bir tünelden kaçan Gassan Mahdavi’yi akla getirdi.
Toplam 19 yıl tutuklu kalan ve bugün Batı Şeria’nın Tulkarm şehrinde yaşayan 48 yaşındaki Mahdavi, son firardan duyduğu hayranlığı dile getirerek, “Tutuklular her şeyi yapabilir, çiviyle bile tünel kazabilirler” dedi.
6 Filistinlinin kaçmak için hapishanede elde edilen kaşıklardan başka aletler kullanmış olabileceğini dile getiren Mahdavi, tutukluların hapishane içindeki onarım çalışmaları sırasında beş santimetrelik küçük bir testereyi, belki bir çiviyi ya da küçük bir çekici kaçırmayı başardıklarını tahmin ediyor.
Mahdavi, “Yine de bunu kaşıkla yapmış olmak tarihe geçecek bir şey” diye ekledi.
Batı Şeria, Gazze Şeridi, Doğu Kudüs ve Arapların yaşadığı İsrail kasabalarını kasıp kavuran miting ve gösterilerde, göstericiler ellerinde kaşık tutarak, İsrail hapishanesinden kaçmayı başaran tutukluların kahramanlığını selamladı.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.