Göz hastalıkları bunama riskini artırıyor

Yaşlılıkta göz hastalıkları ve katarakt (Shutterstock)
Yaşlılıkta göz hastalıkları ve katarakt (Shutterstock)
TT

Göz hastalıkları bunama riskini artırıyor

Yaşlılıkta göz hastalıkları ve katarakt (Shutterstock)
Yaşlılıkta göz hastalıkları ve katarakt (Shutterstock)

Yeni bilimsel araştırmalar, yaşa bağlı makula dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı), katarakt ve diyabetle ilişkili göz hastalıkları dahil olmak üzere göz hastalıkları olan milyonlarca insanın demans (bunama) geliştirme riskinin arttığını gösteriyor. Görme bozukluğu, 2050 yılına kadar dünya çapında 130 milyondan fazla insanı etkilemesi beklenen demans hastalığın ilk belirtilerinden biri olabilir.
İngiliz Guardian gazetesindeki habere göre önceki araştırmalar, görme bozukluğuna neden olan hastalıklar ile bilişsel bozulma arasında bir bağlantı olabileceğini öne sürmüştü. Bununla birlikte, demans için kabul edilen risk faktörleri olan diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, depresyon ve felç gibi sistemik koşullar gibi bu durumların insidansı yaşla birlikte artıyor. Bu, göz koşullarının sistemik koşullardan bağımsız olarak daha yüksek demans insidansı ile bağlantılı olup olmadığının belirsiz olduğu anlamına geliyordu.
Araştırma, İngiltere Biobank araştırmasına katılan 55-73 yaşları arasındaki 12 bin 364 İngiliz yetişkinin verilerini inceledi. Sağlık bilgileri 2021'in başlarına kadar izlenerek 2006'da ve 2010'da tekrar değerlendirildi. Çin'deki Guangdong Göz Enstitüsü'nden akademisyenler tarafından yönetilen uluslararası uzman ekibine göre, 2 bin 300'den fazla bunama vakası belgelendi.
Sağlık verilerini değerlendiren araştırmacılar, yaşa bağlı makula dejenerasyonu olanlarda bunama gelişme riskinin yüzde 26 arttığını buldular. Bu oran kataraktı olanlarda yüzde 11, diyabetle ilişkili göz hastalığı olanlarda ise yüzde 61 daha yüksek risk olarak ortaya çıktı. Glokom ise riskte önemli bir artışla bağlantılı değildi.
Araştırmacılar ayrıca diyabet, kalp hastalığı, felç ve depresyon gibi rahatsızlıkları olan kişilerin de bunama teşhisi konma olasılığının daha yüksek olduğunu buldular. Risk, bu koşullardan birine sahip olan ve aynı zamanda bir tür göz rahatsızlığı olan kişiler arasında en yüksekti. Araştırmacılar, diyabetle ilişkili, ancak glokomla ilgili olmayan yaşa bağlı makula dejenerasyonu, katarakt ve göz hastalıklarının artan bunama riski ile ilişkili olduğu sonucuna vardılar.



Star Wars dizisinin yıldızı, merakla beklenen devam filminde oynayacak

Ukraynalı oyuncu Ivanna Sakhno, 2023'te başlayan Ahsoka'da Baylan Skoll'un çırağı Shin Hati'yi canlandırıyor (Disney+)
Ukraynalı oyuncu Ivanna Sakhno, 2023'te başlayan Ahsoka'da Baylan Skoll'un çırağı Shin Hati'yi canlandırıyor (Disney+)
TT

Star Wars dizisinin yıldızı, merakla beklenen devam filminde oynayacak

Ukraynalı oyuncu Ivanna Sakhno, 2023'te başlayan Ahsoka'da Baylan Skoll'un çırağı Shin Hati'yi canlandırıyor (Disney+)
Ukraynalı oyuncu Ivanna Sakhno, 2023'te başlayan Ahsoka'da Baylan Skoll'un çırağı Shin Hati'yi canlandırıyor (Disney+)

Heyecanla beklenen devam filmi M3GAN 2.0, Disney+'ta ekranlara gelen Yıldız Savaşları (Star Wars) spinoff'u Ahsoka'nın yıldızlarından birini oyuncu kadrosuna kattı. 

Yaklaşan korku filmi, 2023'ün en büyük başarı öykülerinden birinin devamı niteliğinde. 

Gişedeki büyük başarı yeşil ışığı yaktırdı

İlk film, robot bilimci Gemma'nın yeni yetim kalan yeğeni Cady'ye M3GAN adında robotik bir arkadaş vermesini ve kızı koruma çabalarının hızla ölümcül bir hal almasını konu alıyordu. 

Gemma rolüyle Allison Williams'a Cady'yi canlandıran Violet McGraw'un eşlik ettiği gerilim, 12 milyon dolarlık bütçesine karşılık dünya çapında 181 milyon dolar kazanarak büyük bir başarı elde edince, devam filmi için hemen yeşil ışık yakıldı.

Devam filmi ilk filmin de senaristi olan Akela Cooper tarafından yazıldı. M3GAN'ın yönetmeni Gerard Johnstone da ikinci film için görüşmelerini sürdürüyor.

Deadline'ın haberine göre, yakında gösterime girecek M3GAN 2.0'ın oyuncu kadrosuna ilk yeni oyuncu eklendi. 

Sevilen dizi Ahsoka'dan Ivanna Sakhno'nun önemli bir rolü canlandırmak üzere projeye dahil olduğu duyurulurken, oynayacağı karakterle ilgili ayrıntılar gizli tutuluyor.

Ivanna Sakhno, merakla beklenen devam filmi M3GAN 2.0'a katılmadan önce en çok Ahsoka'daki Shin Hati rolüyle tanınıyordu.

Spinoff dizisinin 8 bölümünün 7'sinde görünen karakterin, ikinci sezonda geri dönüp dönmeyeceğiyse henüz belli değil.

Independent Türkçe, Deadline, ScreenRant


Yukarı Bak'taki uçan ev, artık Airbnb'den tutulabiliyor

Evin üstüne yaklaşık 8 bin balon yerleştirildi (Airbnb)
Evin üstüne yaklaşık 8 bin balon yerleştirildi (Airbnb)
TT

Yukarı Bak'taki uçan ev, artık Airbnb'den tutulabiliyor

Evin üstüne yaklaşık 8 bin balon yerleştirildi (Airbnb)
Evin üstüne yaklaşık 8 bin balon yerleştirildi (Airbnb)

Airbnb, 2009 çıkışlı Yukarı Bak'taki (Up) uçan evin replikasını inşa etti.

Firma, "İkonlar" programının bir parçası olarak hizmete açtığı özel evi çarşamba günü tanıttı.

Airbnb'nin yöneticisi Brian Chesky, ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Los Angeles şehrinde düzenlenen tanıtım etkiliğinde evin, New Mexico çölündeki Abiquiu bölgesine yerleştirileceğini söyledi.

Şirketin tasarladığı ev de tıpkı filmdeki gibi havada asılı şekilde duracak. Ev, oturanlar içindeyken dev bir vinç yardımıyla havada tutulacak. 

Firma, evdeki elektrik ve tesisat sistemlerinin, iniş ve kalkış sırasında bağlanacak özel jeneratörlerle tam kapasite çalışacağını belirtti.

Airbnb sayfasındaki ilanda evin sahibi, Disney Pixar yapımının ana karakteri Carl Fredricksen olarak görülüyor. 

dfr
X-Men malikanesinde isteyenler Wolverine'in odasında konaklayabiliyor (Airbnb)

İlanda, evin filmin çıkışının 15. yıldönümü için özel olarak tasarlandığı ifade ediliyor. Ayrıca replikanın içinde animasyon filmde kullanılan aile fotoğrafları, yataklar ve eşyalar yer alıyor.

Firma, 14 Mayıs'a kadar ilana yapılacak başvuruları değerlendirecek ve seçilen kişilere evde ücretsiz kalma imkanı sunulacak.

Firmanın yeni tanıtımında, 1992-1997'de televizyonda yayımlanan X-Men animasyonundaki orijinal malikanenin iki boyutlu bir replikası da inşa edildi.

New York eyaletindeki Winchester bölgesine kurulan evde kalmanın gecelik fiyatı kişi başı 3 bin 126 TL.

Independent Türkçe, Daily Mail, New York Times


Yeni Mad Max filminin yönetmeni müjdeyi verdi

Furiosa: Bir Mad Max Destanı, prömiyerini Cannes Film Festivali'nde yapacak (Warner Bros)
Furiosa: Bir Mad Max Destanı, prömiyerini Cannes Film Festivali'nde yapacak (Warner Bros)
TT

Yeni Mad Max filminin yönetmeni müjdeyi verdi

Furiosa: Bir Mad Max Destanı, prömiyerini Cannes Film Festivali'nde yapacak (Warner Bros)
Furiosa: Bir Mad Max Destanı, prömiyerini Cannes Film Festivali'nde yapacak (Warner Bros)

Furiosa: Bir Mad Max Destanı'nın (Furiosa: A Mad Max Saga) yönetmeni George Miller, serinin hayranlarına yeni filmle ilgili bir müjde verdi.

2015 yapımı Mad Max: Fury Road'un başarısı ve filmin aldığı olumlu tepkilerin ardından Miller, Charlize Theron'un canlandırdığı Furiosa'nın kökenlerini anlatan bir prequel'le (orijinal yapımdaki olayların öncesini anlatan dizi ya da film) vahşi çorak topraklara geri dönmeye hazırlanıyor. 

Furiosa rolünü bu kez başarılı oyuncu Anya Taylor-Joy üstleniyor ve karakterin hikayesinin yaklaşık 15 yıllık bir sürecini anlatıyor.

Furiosa: Bir Mad Max Destanı gösterime girmeden önce Miller, Entertainment Weekly'ye verdiği röportajda Max ve arabasının da filmde görüneceğini açıkladı. 

79 yaşındaki Miller, hayranları heyecanlandıracak kameonun "bir anlık" görüleceğini doğruladı.

"Temel olarak bir yerlerde görmemiz gerekiyordu"

"Mad Max: Fury Road'u hazırlarken Max'in o filmde karşımıza çıkmadan önceki bir yıl içinde başına gelenleri de yazdık" diyen Avustralyalı yönetmen ekledi:

Temel olarak Mad Max'i bir yerlerde görmemiz gerekiyordu çünkü neler olduğunu biliyoruz.

Senaristlerin Mad Max'e olanları bildiğini vurgulayan yönetmen, şöyle dedi:

Elimizde bununla ilgili bir hikaye var, fırsat bulursam bunu bir ara yapmak isterim.

Miller'ın aksiyon klasiği Mad Max: Fury Road'un başrollerinde Tom Hardy, Charlize Theron, Nicholas Hoult, Hugh Keays-Byrne, Rosie Huntington-Whiteley, Riley Keough ve Zoë Kravitz yer almıştı. 

6 Oscarlı film, dünya çapında 380 milyon dolar hasılat elde etmiş ve eleştirmenleri de hayran bırakmıştı.

24 Mayıs'ta sinemalarda

Furiosa'nın oyuncu kadrosunda 27 yaşındaki Anya-Taylor Joy'un yanı sıra Chris Hemsworth, Charlee Fraser, Nathan Jones, Tom Burke ve Lachy Hulme yer alıyor.

Filmin 24 Mayıs'ta gösterime girmesi bekleniyor.

Independent Türkçe, ScreenRant, Entertainment Weekly


Shaquille O'Neal'dan pedikür itirafı: "Işıltı ve desenler tercih ediyorum"

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP
TT

Shaquille O'Neal'dan pedikür itirafı: "Işıltı ve desenler tercih ediyorum"

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP

Shaquille O'Neal pediküre binlerce dolar harcadığını söyledi.

52 yaşındaki eski NBA yıldızı, Shaq'la Büyük Podcast'in (The Big Podcast with Shaq) bir bölümünde pedikür için düzenli olarak yaklaşık bin dolar harcadığını ve genellikle ayak parmaklarında "ışıltı ve desenler" tercih ettiği itirafında bulundu. Dinleyicilere, "Yaklaşık bin dolar harcıyorum çünkü ayaklarımın koktuğunu ve çirkin olduklarını biliyorum ve onları boyamayı seviyorum" diye açıkladı.

O'Neal, "Onları boyuyorum çünkü çirkinler ve güzel görünmelerini istiyorum" diye devam etti ve kendisini pedikür yaptırmaya ilk başlatan kişinin annesi olduğunu söyledi.

Gerçek bir hikaye. Bir keresinde ayak tırnağım kopmuştu ve maçta oynayamayacaktım. Ayak tırnağım koptu dedim, annem de bir şeyler yaptı ve tırnağımın üzerine kırmızı bir oje sürdü. O maçta 40 sayı attım.

Shaquille o günden sonra bu alışkanlığı sürdürdüğünü şöyle anlattı:

Ben de dedim ki artık ayak tırnaklarımı boyamaya başlayacağım.

O'Neal'ın yardımcı sunucuları buna hazırlıksız yakalandı ve tırnaklarını "tek renk" mi yoksa "desenli" mi boyadığını sordu. Emekli Lakers oyuncusu ikincisini tercih ettiğini söyledi.

Parıltılar, desenler ve tüm bu şeyleri yapıyorum. Biliyorsunuz, sadece güzel görünmesi için yapıyorum çünkü çirkin ve kokan ayaklarım var.

O'Neal, Sports Center'ın Instagram hesabı için çektiği videoda kraliyet mavisi oje sürülmüş son derece havalı ayak tırnaklarını sergiledi.

Tırnaklarını yaptırma tutkusunu açıklayan tek sporcu o değil. 2024 Amerikan Futbolu Ligi (NFL) Seçmeleri'nde birinci sıradan seçilen Caleb Williams, kız arkadaşı Alina Thyregod'ın gümüş elbisesine uyacak şekilde boyadığı manikürlü tırnaklarını gururla sergilemişti. O dönemde haber kaynaklarına "Tırnaklarımı boyuyorum, benzersiz şeyler giyiyorum" demişti.

NFL Network için Cam Newton'la yaptığı bir röportajda Williams, stil anlayışından bahsetmiş ve tırnaklarını boyama kararını net bir şekilde savunmuştu. Williams, "Bu benim. Siz buna benzersiz diyorsunuz. Ben kendim diyorum" demişti. 

Bu benzersizliği "bugünden başlayarak yakın gelecekte de burada sergilemeye" devam edeceğini de sözlerine eklemişti.

Williams geçen yıl ağustosta People'a yaptığı açıklamada, kıyafet seçimlerinin viral olması hakkında konuşmuş ve özellikle oyun kurucunun görünüşü sosyal medyada ilk kez konuşulmaya başlandığında "tırnak olayının herkesi şaşırttığını" belirtmişti. 

Williams, "Üniversiteden önce de oje sürüyordum ama bu herkesi şaşırttı çünkü Amerikan futbolu oynayan erkek sporcuların tırnaklarını boyadığını her zaman görmezsiniz" diye eklemişti.

Ama bence bu da başka bir ifade biçimi.

Williams, 2024 NFL Seçmeleri'nde Chicago Bears tarafından birinci sıradan seçilerek takımın yeni oyun kurucusu oldu. Williams daha önce kolej kariyerinde Oklahoma Sooners ve USC Trojans takımlarında oynamıştı. 
Independent Türkçe


Nolan'ın kardeşinden Kara Şövalye 4 açıklaması: "Rüya gibi"

Kara Şövalye Yükseliyor, gişede 1 milyar doların üzerinde hasılat elde etti (Warner Bros)
Kara Şövalye Yükseliyor, gişede 1 milyar doların üzerinde hasılat elde etti (Warner Bros)
TT

Nolan'ın kardeşinden Kara Şövalye 4 açıklaması: "Rüya gibi"

Kara Şövalye Yükseliyor, gişede 1 milyar doların üzerinde hasılat elde etti (Warner Bros)
Kara Şövalye Yükseliyor, gişede 1 milyar doların üzerinde hasılat elde etti (Warner Bros)

Jonathan Nolan, gelecekte Kara Şövalye 4 (The Dark Knight 4) için geri dönmekten mutluluk duyacağını söyledi.

Christopher Nolan'ın kardeşi, Kara Şövalye üçlemesinin tüm filmlerinde senarist olarak çalışmıştı.

Bale de yeşil ışık yakmıştı

2012 yapımı Kara Şövalye Yükseliyor (The Dark Knight Rises), Christian Bale'in canlandırdığı Bruce Wayne'in hikayesine kesin bir nokta koymuş gibi görünse de Jonathan Nolan, Batman evreninde yeni maceralar geliştirmeye istekli olduğunu belirtti.

Eğlence ve sinema dünyasından haberler veren SHOWSHA'ya konuşan Jonathan Nolan, Kara Şövalye üçlemesinin dünyasına geri dönmenin "rüya gibi" olacağını anlattı.

2022'de ScreenRant'a konuşan Bale, Nolan'ın yönetmenlik yapması halinde yeni bir Batman filmi için geri dönebileceğini söylemişti. Ancak yönetmen, süper kahraman filmlerine geri döneceğine dair hiçbir işaret vermedi.

47 yaşındaki Jonathan Nolan, verdiği röportajda şöyle dedi:

Bu bir rüya olmaz mıydı... Yani, geri dönüp bunun üzerinde tekrar çalışma şansım olsaydı, kesinlikle.

Jonathan Nolan, geçen ay Dax Shepard'ın Armchair Expert adlı podcast'inde konuşmuş ve kardeşi Christopher Nolan'ı Kara Şövalye'yi yönetmeye ikna etmenin zaman aldığını söylemişti.

"Çılgınca"

Usta yönetmen, Batman Başlıyor'la (Batman Begins) zaten bir süper kahraman filmine imza atmıştı ve başka bir çizgi roman uyarlaması yapmakta tereddüt ediyordu çünkü kariyerinin bir kalıba sokulmasını istemiyordu.

Batman Başlıyor'da ağabeyiyle birlikte çalıştığını anlatan Jonathan Nolan, sözlerini şöyle sürdürmüştü:

Ağabeyimin 14. yaş günümde bana verdiği tek çizgi roman Batman: Year One'dı (Batman: Birinci Yıl) ve 10 yıl sonra sette onunla birlikte çalışıyordum.

Jonathan Nolan, "Bu çılgınca bir şeydi" demişti.

Batman Başlıyor'dan sonra Prestij'e geçmiş

Sözlerine "Chris yeni bir film yapma konusunda kararsızdı" diye devam eden Jonathan Nolan, ağabeyinin Batman Başlıyor'dan sonra doğruca sihirbaz gerilimi Prestij'i (The Prestige) yönetmeye geçtiğini anlatmıştı.

Bir süper kahraman filmi yönetmeni olmak istemiyordu.

"Korkaklık etme"

Jonathan Nolan, yapımcı Charles Roven'la birlikte otururlarken ağabeyi Christopher'a "Dostum, korkaklık etme. Hadi yapalım şunu" dediğini ifade etmişti:

Senaryoyu tamamladığımızda, 'Bu harika olacak. Heyecan verici. Bu filmi çekmeliyiz' diyordum. Sonunda o da ikna oldu.

Independent Türkçe, SHOWSHA, ScreenRant, Armchair Expert


Stephen King, yeni Fransız filmini övmeye doyamadı: "Korkunç"

Filmi olabildiğince gerçekçi kılmak için çekimler sırasında sette 200 gerçek örümcek kullanıldı (My Box Films)
Filmi olabildiğince gerçekçi kılmak için çekimler sırasında sette 200 gerçek örümcek kullanıldı (My Box Films)
TT

Stephen King, yeni Fransız filmini övmeye doyamadı: "Korkunç"

Filmi olabildiğince gerçekçi kılmak için çekimler sırasında sette 200 gerçek örümcek kullanıldı (My Box Films)
Filmi olabildiğince gerçekçi kılmak için çekimler sırasında sette 200 gerçek örümcek kullanıldı (My Box Films)

Efsanevi korku yazarı Stephen King, Fransız yapımı yeni bir korku filmini öve öve bitiremedi.

Sosyal medyayı aktif olarak kullanan Amerikalı yazar, Twitter'daki 7 milyonu aşkın takipçisine sık sık film, dizi ve kitap önerilerinde bulunuyor.

100 üzerinden 96 puan

King, eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da 100 üzerinden 96 gibi mükemmele yakın bir puan almayı başaran tüyler ürpertici yeni korku filmi için övgü dolu sözler söyledi.

Sébastien Vaniček'in ilk uzun metrajlı filmi Infested, bir apartmanın sakinlerinin hızla çoğalan ölümcül örümcek ordusuna karşı verdikleri mücadeleyi anlatıyor. 

Fransızca filmin oyuncu kadrosunda Théo Christine, Finnegan Oldfield, Jérôme Niel, Sofia Lesaffre ve Lisa Nyarko yer alıyor.

76 yaşındaki korku yazarı, filmden bahsetmek için Twitter'daki takipçilerine seslendi. Amerikalı yazar Infested için "korkunç, iğrenç ve iyi yapılmış" diyerek övgü dolu bir eleştiri paylaştı.

"Yavru köpek büyüklüğünde örümcekler"

"Bazıları yavru köpek büyüklüğünde olan örümcekler Fransa'da bir apartmanı istila ediyor" diyerek filmin konusundan bahseden King, ekledi:

Korkunç, iğrenç, iyi yapılmış.

Usta yazar, takipçilerine filmin Fransızca olduğunu da hatırlattı.

AMC Networks'ün korku türüne yönelik abonelikli yayın platformu Shudder'da gösterime giren örümcek temalı yeni korku filmini öven tek kişi King değil. 

"Gerilim ve entrikalarla dolu"

Infested'ın eleştirileri de son derece olumlu. Sinema yazarları filmi, "şık sunumu ve düşündürücü unsurlarıyla izleyicileri büyüleyen, onları gerilim ve entrikalarla dolu, karmaşık bir şekilde örülmüş ağına davet eden ilgi çekici bir yaratık filmi" diye nitelendiriyor. 

İncelemelerden birkaçı, karakterler gelişiminin son derece başarılı olduğunu ifade ediyor. Bu da özünde merak uyandıran insan hikayeleri oluşturuyor.

Prömiyerini geçen yıl Venedik Film festivali'nde yapan yapım, César Ödülleri'nde En İyi İlk Film de dahil olmak üzere iki dalda adaylık kazanmıştı.

Independent Türkçe, ScreenRant, Metro


Fentanil solumaktan kaynaklanan ilk beyin hastalığı raporlandı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Fentanil solumaktan kaynaklanan ilk beyin hastalığı raporlandı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

ABD'de doktorlar, dünyada fentanil dumanı solumaktan beyin hastalığı geçiren ilk vakayı bildirerek bu opioidin ne kadar tehlikeli olabileceğini bir kez daha ortaya koydu.

Fentanil, eroinden 50 kat daha tesirli.

47 yaşındaki hasta, geçen yıl şubatta otel odasında bilinçsiz ve "ölüme yakın" halde bulunduktan sonra Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi'nin acil servisine götürülmüştü.

Klinisyenler, fentanil dumanı solumanın hastanın beynindeki beyaz maddenin önemli bölümlerinin, hastanın bilincini kaybetmesine yol açacak ve beyinde geri dönüşü olmayan işlev kaybı ve muhtemelen ölüm riski yaratacak kadar iltihaplanmasına neden olduğunu teşhis etti.

Benzer vakalar daha önce eroin dumanı soluyan insanlarda bildirilmiş olsa da araştırmacılar Oregon'daki hastanın fentanil içeren belgelenmiş ilk vaka olduğunu söyledi.

Baş araştırmacı Chris Eden, "Bu, 40'lı yaşlarının sonunda, çocuk sahibi, ilk kez fentanil kullanan orta sınıftan bir erkeğin vakası. Bu vaka, fentanilin toplumumuzdaki herkesi etkileyebileceğini gösteriyor" dedi. 

Araştırmacılar, bu tür vakaların daha önce de yaşanmış olabileceğini ancak sendromun fizyolojisi hakkında nispeten az şey bilindiği için bunların fark edilmediğini söyledi.

Dr. Eden, "Opiatın klasik yan etkilerini çok iyi biliyoruz: Solunum depresyonu, bilinç kaybı, yönelim bozukluğu. Ancak bu vakadaki gibi muhtemelen geri dönüşü olmayan beyin hasarına yol açtığını ve beyni etkilediğini klasik olarak düşünmüyoruz" dedi.

Hasta yaklaşık bir ay hastanede kaldıktan sonra yavaş yavaş iyileşmiş, ardından konuşmasını ve işlevini yeniden kazanmasına yardımcı olan bir bakım tesisinde kalmıştı.

Araştırmacılara göre bu bulgu, ucuz ve kolayca bulunabilen fentanilin tehlikesi hakkında uyarı olarak görülmeli.

Hasta, BMJ Case Reports akademik dergisine, "Kendime, eşime ve aileme yaptıklarımdan dolayı sık sık pişmanlık duyuyorum. Hayatımı kurtaran tüm doktorlara, hemşirelere ve acil yardım görevlilerine ve beni toplumun faal bir üyesi haline getiren terapistlere minnettarım" diye konuştu.

Independent Türkçe


Sanılanın aksine tüm Taş Devri topluluklarının et ağırlıklı beslenmediği ortaya çıktı

Fas'taki Taforalt mağarısından çıkarılan kalıntılar, beslenme alışkanlıklarına ışık tutuyor (Abdeljalil Bouzouggar)
Fas'taki Taforalt mağarısından çıkarılan kalıntılar, beslenme alışkanlıklarına ışık tutuyor (Abdeljalil Bouzouggar)
TT

Sanılanın aksine tüm Taş Devri topluluklarının et ağırlıklı beslenmediği ortaya çıktı

Fas'taki Taforalt mağarısından çıkarılan kalıntılar, beslenme alışkanlıklarına ışık tutuyor (Abdeljalil Bouzouggar)
Fas'taki Taforalt mağarısından çıkarılan kalıntılar, beslenme alışkanlıklarına ışık tutuyor (Abdeljalil Bouzouggar)

Taş Devri'nde yaşayan bütün toplulukların et ağırlıklı beslenmediği ortaya çıktı. Yeni bulgular Paleo diyeti diye bilinen beslenme biçiminin temellerini sorgulamaya açıyor. 

Paleolitik Çağ'da yaşayan insanların proteini büyük ölçüde hayvanlardan aldığı uzun süredir düşünülürken, bazı uzmanlar insanların bugün de böyle beslenmesi gerektiğini savunuyor. Öte yandan bu dönemdeki avcı-toplayıcı toplulukların bazılarının bitki ağırlıklı beslendiği saptandı. 

Yaklaşık 15 bin yıl önce bugünkü Fas'ta yaşayan Iberomaurusian adlı topluluktan 17 kişiye ait 25 diş ve 7 kemik örneğini analiz eden araştırmacılar bitki temelli bir beslenme biçimiyle karşılaştı. Bilim insanları, Taforalt mağarasından çıkarılan insan kalıntılarını kararlı izotop analizi adlı yöntemi kullanarak inceledi. İzotop, bir elementin farklı seviyede nötron içeren atomları anlamına geliyor.

dsfrgth
Taforalt mağarasında bulunan insan dişinde, aşınma ve çürük belirtileri görülüyor (Heiko Temming)

Nature Ecology & Evolution adlı hakemli dergide pazartesi günü yayımlanan araştırmada insanlardaki çinko izotop oranının aynı bölgede yaşayan otçul hayvanlara yakın olduğu tespit edildi. Gıda yoluyla alınan çinkonun hayvansal kaynaklardan gelme ihtimalinin daha yüksek olduğu düşünülse de bu yakınlık bitkisel bir kaynağa işaret ediyor.

Öte yandan araştırmacılar izotop oranlarının otçul hayvanlarla tamamen aynı olmamasından dolayı bu avcı-toplacıyı halkın tamamen bitkisel beslenmeğini de belirtiyor. Ayrıca Berberi koyunu ve ceylan gibi canlıların kalıntıları üzerindeki kesik izleri, bazı hayvanların yiyecek amaçlı kesildiği ihtimalini artırıyor. Araştırmanın başyazarı Zineb Moubtahij şöyle diyor:

Analizimiz, bu avcı-toplayıcı grupların beslenme biçimlerine kayda değer miktarda bitkisel madde ve yabani bitki dahil ettiğini göstererek tarım öncesi popülasyonların beslenmesine ilişkin anlayışımızı değiştiriyor.

İzotop örnekleri hangi bitki türlerinin tüketildiğini göstermese de bölgede meşe palamudu, Antep fıstığı, çam fıstığı, yabani yulaf ve bakliyat gibi bitkisel kalıntılar bulunması Iberomaurusian topluluğun ne yediğine dair fikir veriyor. Alanda ortaya çıkarılan öğütme taşları da yakınlarda bitkilerin işlendiğini gösteriyor.

Araştırmanın ortak yazarı Klervia Jaouen "Taforalt'taki tüm bireylerin öncelikli protein kaynağı bitkiler olmasa da tarım öncesi bir popülasyonun beslenme biçiminde bu kadar yüksek oranda bitki olduğunu belgelemek alışılmadık bir durum" diyor.

Muhtemelen ilk kez izotop teknikleri kullanılarak Paleolitik bir diyette bu seviyede bitki bazlı bileşen belgelendi.

İncelenen örneklerden birinin 6 ila 12 aylıkken ölen bir bebeğe ait olması, bu dönemdeki sütten kesme alışkanlıklarına da ışık tutuyor. Bebeğin kemiklerindeki izotop örneklerine göre, çocuk küçük yaşta sütten kesilerek bitkisel besinler tüketmeye başlamış. Bilim insanları bu bulguyu araştırmalarında şöyle açıklıyor: 

Bu durum, sütten kesmeye uygun gıdaların sınırlı olması nedeniyle uzun emzirme dönemlerinin norm haline geldiği avcı-toplayıcı toplumlarla tezat oluşturuyor.

Yeni araştırma Paleolitik Çağ'da yaşayanların büyük ölçüde et tükketiğine dair bulguları tamamen çürütmese de beslenme alışkanlıklarının bölgeden bölgeye değişebildiğinin altını çiziyor. Moubtahij "Bu dönemdeki herkes için standart bir diyet olduğunu düşünmüyorum; bu çevreye göre değişiyor. İnsanlar beslenme alışkanlıkları konusunda dayanıklı ve esnektir" diyor.

Araştırmacılar Iberomaurusian halkının bitkisel gıdalara bağımlılığının altında muhtemelen yenilebilir bitki türlerinin bolluğu ve belki de büyük av hayvanlarının azalması gibi çeşitli faktörlerin yatabileceğini düşünüyor.

Independent Türkçe, Science Alert, CNN, Nature Ecology & Evolution


TV devi NBC, Premier Lig maçlarının ABD'de oynanmasını istiyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

TV devi NBC, Premier Lig maçlarının ABD'de oynanmasını istiyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Amerikan televizyon devi NBC, Premier Lig'de sezonun açılış hafta sonundaki maçların Birleşik Devletler'de oynanmasını istiyor. Bu talep, üst düzey maçların İngiltere dışında oynanmasına yönelik teklif yeniden sunulurken geldi.

NBC, Premier Lig'in Amerika'daki yayın ortağı ve İngiltere'nin en üst ligiyle yaptığı 6 sezonluk 2 milyar sterlin (yaklaşık 81,2 milyar TL) değerindeki son TV anlaşması, Birleşik Krallık dışındaki en büyük anlaşma.

Premier Lig'in CEO'su Richard Masters geçen hafta yaptığı açıklamada maçların Amerika'da oynanması için "kapının aralık göründüğünü" ancak halihazırda böyle bir planın olmadığını söylemişti.

Bu açıklama, LaLiga'nın 2018'de Miami'de Barcelona ve Girona arasında bir maç düzenleme teklifi üzerine FIFA'nın İspanyol ligine açtığı davayı geri çekmesinin ardından geldi.

Premier Lig, "39'uncu maç" diye adlandırılan fikstürü 2008'de onaylamaya çalışmış ancak taraftarların sert tepkisi ve FIFA'nın muhalefeti üzerine planlar rafa kaldırılmıştı.

Ancak futbolun yönetim organının muhalefeti yumuşuyor gibi görünüyor ve 2013'te Premier Lig'in yayın haklarını ilk kez satın alan NBC Sports'un üst düzey bir yöneticisi, maçların ABD'de oynanması  için yeniden "baskı" yapılacağını söyledi.

NBC Sports'un satın alma ve ortaklıklar başkanı Jon Miller, The Athletic'e, "Gelecekte bir noktada, açılış hafta sonunda birkaç Premier Lig maçının sezonu buradaki büyük stadyumlarda açtığını görmeyi çok isterim" diye konuştu.

Ve bunun için bastırmaya devam edeceğimizi biliyorum çünkü burada normal sezon maçlarını görmek isteyen bir Amerikan seyircisi olduğunu düşünüyorum. Ancak bu sırada, maçları mümkün olduğunca çok kişiye ulaştırmak için elimizden gelen her şeyi yapmak üzere Premier Lig'le birlikte çalışmaya devam edeceğiz.

Futbol Taraftarları Derneği bu yorumlara sert tepki gösterdi ve Twitter/X'te bir açıklama yayımladı: 

2008'de 39. Maçı yendik ve herhangi bir yeniden canlandırma girişimine tam gaz, iki ayağımız yerden kesik, kramponlarımız dize girecek şekilde saldıracağız.

İspanya LaLiga Başkanı Javier Tebas, İspanya'nın en üst düzey liginde 2025-26 sezonundan itibaren maçların Birleşik Devletler'de oynanabileceğini söylemişti.

Independent Türkçe


280 ışık yılı uzaktaki gezegende hava olayları gözlemlendi

Bilim insanları, öztegezegende yaşanan hava olaylarını ilk kez inceledi (NASA)
Bilim insanları, öztegezegende yaşanan hava olaylarını ilk kez inceledi (NASA)
TT

280 ışık yılı uzaktaki gezegende hava olayları gözlemlendi

Bilim insanları, öztegezegende yaşanan hava olaylarını ilk kez inceledi (NASA)
Bilim insanları, öztegezegende yaşanan hava olaylarını ilk kez inceledi (NASA)

NASA, 280 ışık yılı uzaktaki gezegende hava olayları yaşandığını tespit etti. 

James Webb Uzay Teleskobunun yaptığı ölçümlere göre, WASP-43 b adlı ötegezende hava sıcaklığı 1250 Santigrat dereceye çıkıyor. En düşük sıcaklıksa 600 Santigrat derece. 

Rüzgarın saatte 8 bin kilometre hızla estiği ötegezegen, yörüngesinde bulunduğu WASP-43 adlı yıldızla "kütleçekim kilidi" içinde yer alıyor. Dolayısıyla WASP-43 b'nin bir yüzü hep bu yıldıza bakıyor. Ötegezegenin yıldızıyla arasındaki mesafeyse yaklaşık 2 milyon kilometre.

WASP-43 b, bu özellikleriyle yıldızlarına yakınlığı ve yüksek yüzey atmosfer sıcaklıklarından dolayı "sıcak Jüpiterler" olarak adlandırılan ötegezegen sınıfında yer alıyor.

Webb Teleskobunun verilerini 3B iklim modelleme programlarıyla inceleyen bilim insanları, ötegezegenin karanlık tarafında gökyüzünü yoğun bulutlarla kaplı olduğunu tespit etti. 

Hakemli dergi Nature Astronomy'de 30 Nisan'da yayımlanan çalışmada, ötegezegenin yıldızına bakan tarafında gökyüzünün her zaman açık olduğu gözlemlendi.

Araştırmanın ortak yazarı Taylor Bell, ötegezegenin ilk kez 2011'de keşfedildiğini, Hubble Uzay Teleskobu ve Spitzer Uzay Teleskobuyla yapılan incelemelerin de çalışmada kullanıldığını belirtti.

Bell, araştırma bulgularına ilişkin şunları söyledi: 

Hubble'la ile ötegezegenin gündüz olan tarafında su buharı bulunduğunu görebiliyorduk. Hem Hubble hem de Spitzer'dan topladığımız veriler, gece tarafında bulutlar olabileceğine de işaret etmişti. Ancak sıcaklık, bulut yapısı ve rüzgar gibi detaylar için Webb'den gelen daha hassas ölçümlere ihtiyacımız vardı.

Independent Türkçe, Newsweek, BBC