Moise suikastıyla ilgili soruşturulması istenen Haiti Başbakanı Henry, Adalet Bakanı'nı görevden aldı

Haiti Başbakanı Ariel Henry, Devlet Başkanı Jovenel Moise'ye yönelik suikastla ilgili kendisini soruşturmak isteyen savcıya destek veren Adalet Bakanı'nı görevden aldı.

AA
AA
TT

Moise suikastıyla ilgili soruşturulması istenen Haiti Başbakanı Henry, Adalet Bakanı'nı görevden aldı

AA
AA

Haiti Adalet Bakanı Rockfeller Vincent'in görevden alındığına ilişkin kararname, resmi gazetede yayımlandı. Vincent'in yerine, Liszt Quitel yeni Adalet Bakanı oldu.
Öte yandan Bakanlar Kurulu Genel Sekreteri Renald Luberice, Başkan Henry'nin Moise suikastıyla ilgili kendisini soruşturmak isteyen savcıyı ve Adalet Bakanı Vincent'i görevden almasının ardından istifa ettiğini açıkladı.
Luberice, "Jovenel Moise'i tarafından başkanlığa aday gösterilen, onun cinayetiyle suçlanan ve yargı ile iş birliği yapmayan birinin liderliğinde” çalışamayacağı için görevinden istifa ettiğini belirtti.
Başbakan Henry, kendisini Moise'yi öldürülmesiyle ilgili suçlayan Port-au-Prince Başsavcısı Bedford Claude'a mektup göndererek 15 Temmuz'da görevinden azletmişti.
Başsavcı Claude, yargıçtan, Moise suikastıyla ilgili Başbakan Henry'yi suçlamasını talep etmişti.

İddianame
İddianamede, "Henry'yi kovuşturmaya ve doğrudan iddianamesini istemeye yetecek kadar uzlaşmacı unsur var." ifadesine yer veren Claude, aynı gün Henry'den kendisiyle görüşmesini ve Moise suikastındaki kilit bir şüphelinin, cinayetten sadece birkaç saat sonra onu neden iki kez aradığını açıklamasını istemişti.
Claude, aramaların 7 Temmuz'da yerel saatle 04.03-04.20'de yapıldığını ve delillerin, şüpheli Joseph Badio'nun o sırada Moise'nin evinin yakınında olduğunu gösterdiğini belirtmişti.
İki sayfalık iddianamede Claude, aramaların toplam 7 dakika sürdüğünü ve o sırada Henry'nin, Port-au-Prince'deki Hotel Montana'da olduğunu, ayrıca bir hükümet yetkilisinin, geçen ay Twitter paylaşımında, "Henry'nin kendisine Badio ile hiç konuşmadığını söylediğini" aktarmıştı.
Ulusal Polis Müdürü Jorge Luis Vargas, 16 Temmuz'da yaptığı basın açıklamasında, Moise'nin öldürülme emrini Badio'nun verdiğini söylemişti.

Moise suikastı
Haiti'nin 53 yaşındaki Cumhurbaşkanı Moise, 7 Temmuz'da, silahlı kişilerce evine düzenlenen saldırıda hayatını kaybetmiş, eşi Martine Moise ise yaralanmıştı.
Durumu kritik olan Martine Moise, ambulans uçakla ABD'nin Miami kentindeki Baptist Hastanesine götürülmüştü.
Martine Moise, tedavisinin ardından 18 Temmuz'da ülkesine dönmüştü.
Moise'nin uğradığı suikast sonucu yaşamını yitirmesinin ardından geçici Başbakan Claude Joseph, ülkede "acil durum" ilan etmişti.
Ulusal Polis Müdürü Leon Charles, suikastın 26 Kolombiyalı ve 2 Haiti asıllı ABD vatandaşının içinde olduğu komando birliğince düzenlendiğini söylemişti.
Suikasta ilişkin 40 şüpheli gözaltına alınmıştı.
Moise'yi öldüren paralı askerlerin, "DEA (ABD Uyuşturucuyla Mücadele Dairesi) operasyonu" şeklinde bağırdığının ortaya çıkmasının ardından Haiti kamuoyunda, suikastta ABD'nin parmağı olduğu yönündeki şüpheler artmıştı.

 


Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.