ABD Başkanı Joe Biden ve Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi arasında Temmuz ayının sonlarında Washington’da düzenlenen Stratejik Diyalog’un 4’üncü turunda alınan kararlar doğrultusunda dün (cuma) Irak’ın başkenti Bağdat’ta ABD ve Irak teknik komiteleri ortak toplantılara başladı.
Irak ordusu Ortak Operasyonlar Komutanlığı, ülkenin batısındaki Anbar vilayetinde yer alan Ayn el-Esed Üssü ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki (IKBY) Hariri Üssü’nde konuşlu bulunan ABD muharip birliklerin sayısının ve kapasitesinin azaltılması için bir güvenlik anlaşmasına varıldığını bildirdi. Komutanlıktan yapılan açıklamada, “22 Temmuz’da düzenlenen toplantıda alınan kararlar gereğince, iki ülkenin Stratejik Diyalog’da mutabık kaldığı teknik güvenlik görüşmeleri ve Irak’ta faaliyet gösteren uluslararası koalisyon güçleri için muharip dışı bir role geçiş planı kapsamında Irak ve ABD askeri komiteleri arasında toplantı yapıldı. İki taraf, Eylül ayının sonuna kadar Ayn el-Esed ve Erbil’deki ABD muharip birlikleri ve kapasitesinin azaltılmasında mutabık kaldı. Aynı zamanda idare, destek, donanım ve karşılıklı istişare ve istihbarat bilgi paylaşımı amaçlarıyla Uluslararası Koalisyon Komutanlığı’nın düzeyi, orgeneral rütbesindeki bir subayın komutanlığındaki karargahtan tümgeneral rütbesindeki bir subayın komutanlığındaki daha küçük bir karargaha düşürüldü” ifadeleri kullanıldı.
Taraflar düzenli oturumlar gerçekleştirmekte mutabık
Açıklamada, iki tarafın, ABD güçleri ve uluslararası koalisyon güçlerinin Irak’ın davetiyle ülke topraklarında bulunduğu ve bu güçlerin varlığının uluslararası yasalara ve normlara göre ve ülkenin egemenliğine uygun olarak Irak hükümetinin sağladığı korumaya bağlı olduğu vurgusunu yineledikleri belirtildi. Açıklamada ayrıca iki tarafın, bu yılın sonu olarak belirlenen vakte kadar uluslararası koalisyon güçlerinin muharip dışı bir role geçişini güvence altına almak adına geriye kalan adımları görüşmek ve tamamlamak için düzenli oturumlar gerçekleştirmekte mutabık kaldığı bildirildi.
ABD ve Irak heyetleri Nisan ayında düzenlenen Stratejik Diyalog Görüşmeleri’nin 3’üncü turunda anlaşma imzaladı. Anlaşmaya göre taraflar, Irak’ta bulunan ABD güçleri ve uluslararası koalisyon güçlerinin misyonun eğitim ve danışmanlık olarak değiştirilmesinde uzlaşıya vardı. Bu karar, ülkede geriye kalan her türlü muharip gücün yeniden konuşlandırılmasına izin veriyor. Anlaşmaya göre iki taraf, görüşmelerin 4’üncü turunda söz konusu değişikliğin uygulanmasına ilişkin takvimi belirlemek için mutabık kaldı. ABD ve Irak hükümetleri Haziran 2020’de düzenlenen Stratejik Diyalog Görüşmeleri’nin 2’nci turunda, “ABD’nin Irak’taki askeri varlığını azaltmaya devam etmesi” için anlaştı. Bağdat bu turda Irak’ta ABD askerlerinin bulunduğu üsleri koruma taahhüdü verdi.
Iraklı kaynaklardan edinilen bilgiye göre halihazırda Irak topraklarında 2 bin 500’ü ABD askeri olmak üzere yaklaşık 3 bin 500 yabancı asker bulunuyor. Bu askerlerin çekilmesi süreci devam ediyor. ABD askerlerinin bulunduğu Uluslararası Erbil Havalimanı geçen hafta bomba yüklü iki insansız hava aracıyla (İHA) hedef alındı. Irak’ta ABD karşıtı silahlı gruplar da dahil olmak üzere saldırıyı üstlenen olmadı. Geçtiğimiz günlerde de Irak-Suriye sınırının Suriye tarafında İran’a yakınlığıyla bilinen Haşdi Şabi’ye ait bir mevziye hava saldırısı düzenlendi. Saldırıda can kaybı olmamakla birlikte iki askeri araç kullanılamaz hale geldi. ABD ve uluslararası koalisyon söz konusu saldırıyı düzenlediği iddialarını yalanladı. Irak’taki ABD karşıtı silahlı gruplar ise saldırıyı kınayan açıklamalar yapmakla yetindi. Haşdi Şabi çatısı altında İran’a yakınlığıyla bilinen silahlı grupların siyasi kanadı olarak nitelendirilen Hadi el-Amiri’nin başkanlığındaki Fetih Koalisyonu ise Irak-Suriye sınırındaki saldırıdan İsrail’i sorumlu tuttu.
Erbil Havalimanı’na iki İHA ile yapılan saldırı, Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım el-Araci’nin İran yanlısı silahlı gruplarla ilgili açıklamasının arifesinde geldi. Araci, ABD askerlerinin bulunduğu mevzilere saldırı yapılmaması için Irak hükümetinin İran yanlısı silahlı gruplarla iki aşamalı bir ateşkes anlaşması imzaladığını duyurdu. Araci’ye göre ateşkesin birinci aşaması gelecek ay seçimlerin düzenlenmesiyle biterken, ikinci aşaması bu yılın sonunda tamamlanacak. Zira Bağdat ve Washington arasındaki anlaşmalara göre bu yılın sonuna kadar ABD muharip güçlerinin Irak’tan çekilme sürecinin tamamlanması gerekiyor.
İsrail askerlerinin Beyt Cin'den çekilmeleri sırasında imha ettikleri bir askeri araç (AFP)
İsrail askerlerinin Suriye'nin Beyt Cin kasabasında bombaladığı bir evde meydana gelen yıkım (Suriye Sivil Savunma Müdürlüğü – AP)
