Bilim insanları ıspanak ve marul gibi bitkileri bazı Kovid-19 aşılarında da kullanılan Mesajcı RNA (mRNA) teknolojili aşılara dönüştürmeye çalışıyor.
Hücreler arasında genetik talimatları taşıyan moleküle mRNA adı veriliyor.
Büyüme, enerji üretimi ve hastalıklara karşı savunma gibi hücresel işlevler için vücut, proteinlere ihtiyaç duyuyor. mRNA, hücrelerin işte bu proteinleri sentezleyebilmesi için gerekli bir şifre taşıyor.
mRNA aşı teknolojisinde laboratuvarda üretilen bir mRNA dizisi vücuda enjekte ediliyor. Bunların ilettiği şifreyi alan hücreler, aslında "kendinden olmayan" protein parçaları oluşturmaya başlıyor.
Kaliforniya Riverside Üniversitesi'nden uzmanların yürüttüğü araştırmada, mRNA'lı DNA'nın, bitki hücrelerine yerleşip kendisini burada kopyalaması isteniyor.
Projenin başarıya ulaşması, bitkilerin vücutta geleneksel bir aşı gibi mRNA üretebileceği anlamına geliyor.
Araştırmayı yöneten Kaliforniya Riverside Üniversitesi Botanik ve Bitki Bilimleri Bölümü'nden Juan Pablo Giraldo şöyle konuştu:
"İdeal olan bir bitkinin, bir kişiyi aşılamak için yeterli mRNA'yı üretmesi."
Giraldo, en nihayetinde çiftçilerin de en mRNA'lı bitkileri kendi tarlalarında yetiştirebileceğini düşünüyor.
Peki mRNA bitkilerde nasıl çoğalacak?
Bitkilerde mRNA'nın çoğalmasının anahtarı kloroplastlar. Yalnızca bitki hücrelerinde bulunan bu organeller, fotosentezde önemli rol üstleniyor. Giraldo bitkilerin güneş ışığını, karbondioksiti ve suyu enerjiye dönüştürdüğü fotosentez denen kimyasal reaksiyon sürecinin başka sonuçları da olduğunu söyledi:
"Kloroplastlar, bitkinin büyümesini sağlayan şeker ve diğer molekülleri üreten güneş enerjisiyle çalışan küçük fabrikalar, istenen molekülleri elde etmek için kullanılmayan kaynaklardır."
Zira Giraldo'nun önceki araştırmaları kloroplastların, yabancı genetik materyal uygun şekilde bitki hücresine gönderildiği takdirde bunları kopyalayabildiğini göstermişti. Ancak bu sadece, söz konusu materyal uygun koruyucu maddeyle kaplıysa gerçekleşebiliyor.
Bunun için nanoteknolojiye ihtiyaç duyan Giraldo da nanomühendislik uzmanı Nicole Steinmetz'le işbirliği yaptı.
Steinmetz çalışma hakkında şöyle konuştu:
"Fikrimiz, bitkilere gen aktarımı için doğal olarak oluşan nanopartikülleri yani bitki virüslerini yeniden kullanmaya dayanıyor. Bazı teknikler, nanopartiküllerin kloroplastlara gitmesini ve bunların bitkilere bulaşmamasını sağlamamıza yarıyor."
Independent Türkçe, Jerusalem Post, News Medical
