Cemal Şeniter
Yemen’deki Sokotra takımadalarındaki sesbanya ağaçlarının yok edilmesi yönünde hükümet ve halk kampanya düzenliyor. Zira yabani sesbanya ağaçları, diğer köklü ağaçlara zarar veriyor.
Uzmanlar, Sokotra'yı karakterize eden eşsiz ve nadir biyoçeşitlilik için tehlike teşkil eden istilacı bitkilerden biri olan sesbanya ağacının adanın çeşitli turistik, estetik ve çevresel özellikleri için risk oluşturduğunu söylüyor.
Yemenliler sesbanya ağaçlarını sökmeye çalışıyor (The Independent Arabia)
Kampanyanın hedefleri
Bu yöndeki kampanya, hem güneybatı Yemen'deki yerel toplulukla hem de sesbanya tohumlarının adaya sokulup büyümelerine sebep olan askeri sektörle omuz omuza çalışmayı, yabani, saldırgan ve istilacı bitki türlerinin insanlara ve çevreye zararları, bunların erken tespiti konusunda farkındalık yaratmayı amaçlıyor.
Yayılma alanları
Sokotra Takımadalarındaki Entegre Destek ve Geliştirme Programında Yabani ve İstilacı Türler Birimi Direktörü Ahmed Said es-Sokotri, sesbanya ağaçlarının yayılma hikayesini şöyle anlatıyor:
“Sesbanya ağacının Sokotra adasındaki yayıldığı alanlar, tahmini 60 kilometrelik bir alanda belirli aralıklarla sınırlı. Belirli aralıklarla oluşu, bu ağaçların insanlar tarafından dikildiğine bir kanıt teşkil ediyor. Bu türün yayılımı, 2009 yılında tohumların bir askeri tabur kampındaki göletin yanına dikilmesiyle başladı. Taburdaki askerlerden biri, askerlerin yüzdüğü göletin yanına sesbanya tohumlarını kasıtlı olarak dikti. Bu ağaçların büyümesinin ardından bazı vatandaşlar, tabur komutanını bu ağaçların tehlikeli olduğuna ikna ederek bunları kökünden söktü. Zirâ yoğun dikenleriyle hayvanlara zarar veren bu ağaçlar, yerel nüfusu da tehdit ediyor, sivrisineklerin çoğalmasına neden oluyor. Vatandaşlar, büyüyen bu ağaçlardan bazılarını kökünden koparsa da tohumları kampın çevresine yayılmış oldu. Seneler sonra bugün ise bölgedeki ağaç sayısı artmış bulunuyor.”
Yemenliler sesbanya ağaçlarını sökmeye çalışıyor (The Independent Arabia)
Ağaç sayısının kademeli bir şekilde artmasıyla bu yıl bu ağaç güney bölgelerinde ilk kez görüldü. Bu durumu bir vatandaş ve komutandan gelen ihbar üzerine Yabani Türler Birimi’nden Abdulvehhab Saad ve Neşet Humeydan keşfetti.
Biyolojik çeşitliliği tehdit ediyor
Sesbanya bitkisinin Sokotra takımadalarındaki en tehlikeli yabani ve istilacı türlerden olduğunu söyleyen Sokotri, biyolojik çeşitliliği tehdit ettiğini, böcekler ve sivrisinekleri artırdığını da ekliyor.
Yemenliler sesbanya ağaçlarını sökmeye çalışıyor (The Independent Arabia)
Bu türün Arap bölgelerinde ve Ortadoğu'da da tehlike teşkil ettiğini belirten Sokotri, sel suları altında kalan ve tünelleri, kanalları ve giderleri tıkayan sesbanya ağaçlarının bu durumu körüklediği Hadramut’u örnek veriyor. Bu durum birçok evin yıkılmasına, vadilerden suların taşmasına, erozyona sebep olmuştu.
Sesbanya ağaçlarından kurtulmak
Sokotri, bu ağaçların erken ve hızlı tespitinin, Sokotra Takımadalarındaki Entegre Destek ve Geliştirme Programı için özellikle tarım alanları ve arazilerde onlardan kurtulma yönünde öncelik teşkil ettiğini söylüyor.
Yemen'deki Sokotra takımadaları plajları (AFP)
Bu ağaçlardan hiçbir olumsuz etki yaşanmadan kurtulmanın ve tohumlarının yayılmasını önlemenin en iyi yolu, ağaçlardaki ve yere düşen tohumları toplayıp kutulara koyarak fırında yakmak olduğunu söyleyen Sokotri, büyümelerini engellemek için kökleri koparılana kadar etraflarının kazılması, yağmurların ardından bu bölgelerin izlenmesi gerektiğini de ekliyor.
Halkın farkındalığı
Başta sesbanyalar olmak üzere istilacı yabani türlerin tehlikeleri yönünde doğru tarım yöntemlerinin takip edilmesi konusunda yerel toplumda farkındalık oluşturmaya önem veren Sokotra Takımadalarının Korunması ve Geliştirilmesi için Entegre Destek Programı, bu yönde saha çalışmaları da yapıyor.
Yemenliler sesbanya ağaçlarını sökmeye çalışıyor (The Independent Arabia)
Bu faaliyetler ile yerel halkın çevre bilinci ve eğitiminin artırılması, aynı zamanda sesbanya bitkisi gibi yabani türlerin kontrol altına alınıp imha edilmesi gibi faaliyetlere dahil edilmeleri hedefleniyor.
Suriye rejimi tarafından Suriye'nin güneyinde bulunan Dera kentindeki İnhil beldesine atılan varil bombası (Arşiv - Reuters)