Fas’ta Asalet ve Çağdaşlık Partisi ile İstiklal Partisi yeni hükümete katılmayı kabul ettilerhttps://turkish.aawsat.com/home/article/3197266/fas%E2%80%99ta-asalet-ve-%C3%A7a%C4%9Fda%C5%9Fl%C4%B1k-partisi-ile-i%CC%87stiklal-partisi-yeni-h%C3%BCk%C3%BCmete
Fas’ta Asalet ve Çağdaşlık Partisi ile İstiklal Partisi yeni hükümete katılmayı kabul ettiler
Hükümeti kurmakla görevlendirilen Aziz Ahnuş ile Abdullatif Vehbi (AFP)
Rabat / Şarku’l Avsat
TT
TT
Fas’ta Asalet ve Çağdaşlık Partisi ile İstiklal Partisi yeni hükümete katılmayı kabul ettiler
Hükümeti kurmakla görevlendirilen Aziz Ahnuş ile Abdullatif Vehbi (AFP)
Fas’ta Asalet ve Çağdaşlık Partisi (PAM) Ulusal Konseyi (parti meclisi), dün akşam gerçekleştirdiği olağanüstü oturumda, ‘yeni hükümetin kurulması için yapılan ön istişareler çerçevesinde Başbakan adayı tarafından sunulan PAM’ın bir sonraki hükümete katılması önerisini’ oybirliğiyle kabul etti. Öneri, hükümeti kurmakla görevlendirilen Milli Bağımsızlar Birliği (RNI) Genel Sekreteri Aziz Ahnuş tarafından Asalet ve Çağdaşlık Partisi (PAM) Genel Sekreteri Abdullatif Vehbi’ye sunulmuştu. Konsey, ‘partinin, siyasi boyutu ve konumu dikkate alınarak, Fas halkıyla uzlaşılmış gerçekçi ve farklı bir seçim programına sahip entelektüel ve siyasi bir güç olarak fiili ve gerçek bir katılım göstereceğini’ vurguladı.
Konsey, PAM Genel Sekreteri Abdullatif Vehbi’ye hükümetin kurulması için yapılan istişarelerin geri kalanını yönetme yetkisi verirken gelecekteki hükümet oluşumuna bireysel olarak katılımı yoluyla ‘partiyi hükümet içinde temsil etmeye’ çağırdı.
Konsey, ‘tüm iş birliği ve ortak çalışma olanaklarını kolaylaştıran RNI ile paylaşılan birçok ortak nokta, değer ve ilkenin’ altını çizdi.
PAM Genel Sekreteri Vehbi, yaptığı açıklamada, “Bazı muhaliflerimiz, aramıza şüphe tohumları ekmek, bölücü bir söylem yaymak ve zorluklarla yüzleşebilecek bir parti inşa etme konusundaki birliğimizi ve kararlılığımızı baltalamak için yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele çerçevesinde yürürlükte olan olağanüstü hal (OHAL) yasasına duyduğumuz saygıdan ötürü PAM Ulusal Konsey’inin toplanmasının güçlüğünü kullanmaya çalıştı” dedi.
Toplantının ‘önce partinin başarısının bir kutlaması, ikinci olarak da bu başarının geleceğine ilişkin bir istişare’ niteliğinde olduğunu ifade eden Vehbi, “Seçim sonuçlarıyla saygın bir yer edindikten sonra bir araya gelmemizden daha güçlü bir tepki olamaz” ifadelerini kullandı.
RNI Ulusal Konseyi ise dünkü olağanüstü toplantısında Fas hükümetine katılmayı kabul etti.
Bu arada PAM Genel Sekreteri Vehbi, rakibi Sosyalist Birlik Partisi üyesi Zeynep el-Hiyati’ye karşı 12 oya karşı 19 oyla (Agadir'in doğusundaki) Tarudent’in belediye başkanı seçildi. Ancak Vehbi'nin Ahnuş hükümetinde bir bakanlığa getirilmesi ve bunun da muhtemelen Adalet Bakanlığı olması bekleniyor. Bu nedenle Vehbi’nin hem kendi memleketi olan Tarudent’in belediye başkanlığını hem de bakanlık görevini bir arada yapması bekleniyor.
Öte yandan 8 Eylül'de yapılan seçimlerin ardından bölge ve komün (belediye) başkanları seçimleri devam ediyor. PAM üyesi Samir Kodar, dün, oybirliğiyle Marakeş-Safi Bölge Konseyi Başkanlığına seçildi.
Aynı şekilde, Karim Achengli, Souss-Massa Bölge Konseyi üyelerinden 57 oy alarak Souss-Massa Bölge Konseyi Başkanlığına seçildi. RNI üyesi Achengli, 2021-2027 yılları arasında yapacağı başkanlık pozisyonuna aday olan tek isimdi.
Diğer taraftan dün olağanüstü bir toplantı gerçekleştiren Fas Adalet ve Kalkınma Partisi (PJD) Ulusal Konseyi, son seçimlerde partinin oylarında önemli ölçüde düşüş yaşandıktan sonra, 9 Eylül’de parti genel sekreterliğinin istifasının ardından, yeni parti yönetimini seçmek için önümüzdeki Ekim ayı sonlarında olağan kongre düzenlemeye karar verdi. Ulusal Konsey, partinin önde gelen isimlerinden Cami el-Mu'tasım’ı PJD olağan kongre başkanı olarak seçti.
Şarku'l Avsat’ın edindiği bilgilere göre PJD üyelerinin, partideki toplu istifa sonrası lider isimlerin parti yönetiminden çıkarılması talebi konseyde tartışmaya neden oldu. Ancak PJD genel sekreterliğinden istifa eden Sadeddin el-Osmani ve diğer lider isimler, herhangi bir yetkilinin istifası halinde, kendisini seçen organın toplanmasına kadar görevlerini yerine getirmeye devam etmesini öngören parti iç tüzüğü 102. maddesi çerçevesinde görevlerini sürdüreceklerini açıkladılar.
Osmani, PJD Ulusal Konsey özel oturumunda, partinin elde ettiği sonuçları açıklamak için ‘cezalandırma oyu’ ifadesi kullanılmasına da itiraz etti.
Partinin maruz kaldığı baskı ve kısıtlamalara değinen Osmani, “Gözdağı verme kampanyalarına rağmen partiye oy verenlere selam olsun. Partinin adayı olmayanlara da özgürce ve inançla oy verenlere saygılarımızı sunuyoruz” ifadelerini kullandı.
Mısır'ın İsrail'e yönelik eleştirilerinin artmasının ardında ne var?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5174842-m%C4%B1s%C4%B1r%C4%B1n-i%CC%87sraile-y%C3%B6nelik-ele%C5%9Ftirilerinin-artmas%C4%B1n%C4%B1n-ard%C4%B1nda-ne-var
Mısır'ın İsrail'e yönelik eleştirilerinin artmasının ardında ne var?
Kuzey Sina vilayetinin doğusunda, Gazze Şeridi sınırındaki Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafında konuşlu Mısır askerleri, 20 Ekim 2023 (AFP)
Amr İmam
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el-Sisi, Gazze Şeridi'ndeki savaşı ‘sistematik bir soykırım’ olarak nitelendirdi ve bu sözleri bazılarını şaşırttı. Sisi, 5 Ağustos'ta Kahire'de Vietnamlı mevkidaşı ile düzenlediği basın toplantısında, savaşın artık tek amacının Gazze halkını öldürmek ve Filistin meselesini tamamen ortadan kaldırmak olduğunu vurguladı.
Sisi’nin açıklamaları, Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın katılaşan tutumunda kendini gösterdi. Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati 9 Ağustos'ta yaptığı açıklamada aynı ifadeyi kullandı. Mısır'ın Gazze halkının yerinden edilmesini önlemek için her yolu deneyeceğine söz verdi.
Bu katı açıklamalar, Mısır'ın Hamas ile İsrail arasındaki dolaylı ateşkes müzakereleri ve esir takasında baş arabulucu olarak benimsediği ılımlı tavrından açık bir dönüş olduğunu yansıtıyor. Mısır, her zaman sözlerini özenle seçmiş, tarafsızlığını korumuş ve çatışmanın herhangi bir tarafını kızdırmaktan kaçınmıştı. Mısırlı yetkililer, savaşa ve İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki eylemlerine karşı olduklarını defalarca kez dile getirmiş olsalar da Kahire'nin buradaki yıkımı ve can kayıplarını bu kadar sert bir dille tanımlaması ilk kez oluyor.
Mısır'ın tutumundaki gelişmeleri yakından takip edenler için bu dönüşüm pek de şaşırtıcı gelmeyebilir. Ancak zamanlaması özel bir önem taşıyor. Çünkü bu açıklamalar, Mısır'ı karmaşık bir duruma sokan gelişmelerin ardından yapıldı ve Mısır-İsrail ilişkilerinin geleceği hakkında soru işaretleri yaratıyor.
Hayal kırıklığı
Mısır'daki son öfke dalgası, Hamas ve İsrail arasında aşamalı bir anlaşmaya varmak için Mısır ve Katar'ın ortak arabuluculuk çabalarının başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından patlak verdi. Bu anlaşma, Hamas da dahil olmak üzere Gazze'deki silahlı gruplar tarafından alıkonulan İsrailli rehinelerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını ve savaşı tamamen sona erdirebilecek bir ateşkesin sağlanmasını garanti edebilirdi.
Mısır’ın ulusal güvenliğine yönelik tehditlerin yanı sıra, bu gelişmeler Gazze’deki insani durumun ciddi şekilde kötüleşmesiyle de aynı zamana denk geliyor. Yardım miktarı hala yetersiz kalıyor.
Kahire ve Doha, geçtiğimiz mart ayından beri bu düzenleme için baskı yapıyordu. İsrail, geçtiğimiz mart ayında iç siyasi manevralar ve iktidar koalisyonunun çıkarları uğruna, Gazze'ye yönelik bombardımanların ardından iki aydan kısa süren itidalli sakinlik dönemini bozarak ilk ateşkes anlaşmasını aniden sona erdirdi.
Mısırlı müzakereciler, çatışmanın devam etmesinin rehineleri tehlikeye atması pahasına olsa bile İsrail'deki iktidar koalisyonunun siyasi çıkarlarına hizmet ettiğine ikna olmuş durumdalar. Bu yüzden ABD'nin Kahire'de Hamas ile İsrail arasındaki görüşmelerin başarısız olduğunu açıklaması şaşırtıcı olmadı. Kahire, İsrail'deki bazı aşırı sağcı liderlerin savaşı, İsrail topraklarını genişletmek ve Filistinlilerin kendi devletlerini kurma arzularını tamamen bastırmak için nadir ve bir daha tekrarlanmayacak fırsat olarak gördüklerine inanıyor.
Öte yandan Beyaz Saray'da bu emellere sempati duyan bir başkan görev yapıyor. Bu Başkan daha önce İsrail'in Ortadoğu haritasında çevresindeki geniş topraklara kıyasla sadece ‘küçük bir nokta’ olduğunu üzülerek ifade etmişti. Gazze'deki savaşın ahlaki gerekçesi, orada dökülen kanın ağırlığı altında neredeyse tamamen ortadan kalkmış olsa da İsrail hükümetinin sağcı bakanları bu gerekçenin henüz tamamen ortadan kalkmadığını düşünüyor. Onlar, ABD Başkanı Donald Trump'ın desteğini ve bu gerekçenin kalıntılarını, bölgesel genişlemeye devam etmek için kullanmaya çalışıyorlar. Bu strateji, son olarak İsrail Güvenlik Kabinesi'nin Gazze'yi tamamen işgal etme kararında açıkça ortaya çıktı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Kahire'de Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron ile düzenlediği ortak basın toplantısında konuşurken, 25 Ekim 2023 (AP)
İsrail'in işgal altındaki Batı Şeria'da Filistinlilere yönelik saldırılarının artmasıyla birlikte Gazze'nin kontrolünün tamamen ele geçilmesi, Filistin devleti kurma hayalini fiilen sona erdirir. Bu strateji, birçok ülkenin önümüzdeki ay Filistin devletini tanımaya hazırlandığı bir dönemde ortaya çıkıyor. Bu da işgalci İsrail’in, beklenen bu açıklamaları önlemek için proaktif bir adım olarak Gazze Şeridi’ni tamamen işgal etme planını yaptığına işaret ediyor.
Kahire için ise tüm bunlar diplomatik bir rahatsızlıktan öte, Mısır'ın ulusal güvenlik çıkarlarını doğrudan ilgilendiren bir mesele ve öfkenin artmasının temel nedeni de bu.
Baskı artıyor
Bu gelişmelerin Mısır'ın ulusal güvenliğine oluşturduğu tehdidin yanı sıra, ki bunu daha sonra ayrıntılı olarak ele alacağız, bu gelişmelere Gazze'deki insani durumun ciddi şekilde kötüleşmesi eşlik ediyor. Savaşla kavrulmuş topraklara giren yardım miktarı halen yetersiz. ABD'nin desteklediği, Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) olarak bilinen dağıtım mekanizması, büyük bir başarısızlık olduğunu kanıtladı. Bazı durumlarda bu merkezler, yardım bekleyen çaresiz insanlar için ölüm tuzağına dönüştü. Gazze şu anda kıtlığın eşiğinde, hatta belki de çoktan kıtlığa girmiş durumda.
Mısır'ın Gazze Şeridi’ne insani yardımları gönderme konusundaki ısrarı, Gazze’yi yaşanabilir kılma yönündeki stratejik hedefine dayanıyor. Bu hedef, İsrail'in Gazze'yi yaşanmaz hale getirmeyi amaçlayan açık planına karşı bir meydan okumadır.
Bu koşullar altında, özellikle Hamas, Müslüman Kardeşler (İhvan-ı Müslimin) ve şaşırtıcı ve ironik bir şekilde İsrail tarafından organize edilen geniş çaplı bir dezenformasyon kampanyasının ortasında dikkatler Mısır'ın Gazze'ye yardım sağlama rolüne çevrildi. Söz konusu kampanya, İsrail'in Gazze'deki insani felaketten sorumlu olduğunu gizlemek ve suçu Mısır'a atmak amacıyla başlatıldı. Bu kara propaganda, bu ayın başlarında, onlarca siyasal İslamcının Mısır’ın Tel Aviv Büyükelçiliği önünde protesto düzenleyerek Kahire'yi Gazze'ye ‘abluka’ uyguladığı suçlamasıyla zirveye ulaştı.
Bu hareketler Mısır üzerinde baskı yaratmakla kalmadı, aynı zamanda onu savunma pozisyonuna da soktu. Son haftalarda Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi bu iddiaları defalarca kez yalanladı. Hatta 28 Temmuz'da televizyon ekranlarından yaptığı konuşmanın tamamını Mısır'ın yardım ulaştırma çabalarını açıklamaya ayırdı. Kahire için bu mesele sadece imajını değil, ulusal güvenliğini de ilgilendiriyor. Mısır, Gazze ile tek doğrudan kara bağlantısı olan Refah Sınır Kapısı’nı kendi tarafında her zaman açık tutuyor. Ancak Gazze tarafı, 2023 yılının mayıs ayından bu yana İsrail’in işgali altında. İsrail bu adımı Mısır'ın Gazze ile bağlantısını kesmek ve Gazze konusunda stratejik etkisini azaltmak amacıyla attı.
Gazze Şeridi sınırındaki Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafında zırhlı araç kullanan Mısırlı askerler, 23 Mart 2024 (AFP)
Yardım konvoyları, giriş izni verilmeden önce Mısır'ın Sina yarımadasında günlerce, hatta haftalarca beklemek zorunda kalıyor. Çoğu zaman, kamyonlar Refah Sınır Kapısı’ndan geçtikten sonra tam yükle geri dönmek zorunda kalıyor. İsrail'in kontrolündeki Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan İsrail'e onlarca kilometre yol kat ediyorlar, fakat İsrailli yetkililer yüklerini kabul etmiyor. Al Majalla olarak 2023 yılının kasım ayı sonlarında Refah Sınır Kapısı’na yaptığımız ziyarette, yardım konvoylarının Gazze'ye girmesine izin verilmeden önce Sina Yarımadası’nın kuzeyinde yaşadıkları ciddi gecikmeleri ve karşılaştıkları lojistik engelleri yerinde inceledik.
Mısır'ın Gazze Şeridi’ne insani yardımları gönderme konusundaki ısrarı, Gazze’yi yaşanabilir kılma yönündeki stratejik hedefine dayanıyor. Bu hedef, İsrail'in Gazze'yi yaşanmaz hale getirmeyi amaçlayan açık planına karşı bir meydan okumadır. Kahire, Gazze Şeridi’ndeki insani koşulların dayanılmaz hale gelmesinden korkuyor. Bunun yol açacağı toplu göç, sadece Mısır'da insani bir acil durum yaratmakla kalmayacak, aynı zamanda Gazze'nin İsrail lehine kalıcı olarak terk edilmesinin ve kaybedilmesinin de önünü açacak.
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, 5 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, Mısır'ın Gazze halkının yerinden edilmesi için bir platform olarak kullanılmayacağını vurguladı. Birkaç gün sonra da İsrail'in Gazze’yi tamamen işgal etme planını açıkça reddetti.
Barut fıçısı
İsrail Güvenlik Kabinesi'nin bu ayın başlarında aldığı ve Gazze Şeridi’nde şu an kontrol ettiği yüzde 75'lik alanı genişletme kararı, sonunda tam işgale ve Mısır ile ilişkilerde gerginliğin artmasına yol açarak, gerginliğin patlayıcı bir noktaya dönüşme riskini artırdı. Şarku’l Avsat’ın al Majalla’dan aktardığı analize göre plan, Gazze şehrinin kuzeyinde yaşayan yaklaşık bir milyon kişinin, Mısır sınırına birkaç kilometre uzaklıktaki Gazze Şeridi'nin güneyine zorla yerleştirilmesini öngörüyor. Ancak bu, halihazırda kötü olan insani durumu daha da kötüleştirecek.
İsrail ordusu, geriye kalan Hamas üyelerinin peşine düşmek için güneye doğru ilerledikçe, özellikle şu anda gıda ve temel ihtiyaç maddelerine getirilen kısıtlamalar nedeniyle, Gazze'nin güneyindeki durum kaçınılmaz olarak daha da vahim hale gelecek. Bu koşullar, Filistinlilerin Mısır'ın Sina Yarımadası'na toplu göçüne yol açabilir. Ancak böyle bir durum, Kahire'deki karar alıcılar için kabus senaryosu niteliğinde. Kahire'deki karar alıcılar, 7 Ekim 2023'te savaşın patlak vermesinden bu yana bu olasılığa karşı uyarıyorlar.
İsrail'in Gazze şehrinin ed-Derec Mahallesi’ne düzenlediği bombardımanda yıkılan binaların enkazından kurtarılabilecekleri arayan Filistinliler, 16 Temmuz 2025 (AFP)
Mısır için bu sadece bir insani kriz değil, 1979 tarihli İsrail-Mısır Barış Antlaşması’nın da doğrudan ihlali anlamına gelecek. Cumhurbaşkanı Sisi, 2023 yılının mart ayında bu konuya değinerek, Filistinlileri Sina Yarımadası’na sürme girişimlerine karşı uyarmıştı. Daha önce İkinci Saha Komutanlığı ve Askeri İstihbarat Başkanlığı görevlerini yürüten Kuzey Sina Valisi'nin açıklamaları Mısır'ın bu konudaki ciddiyetinin bir göstergesiydi. Mısır'ın topraklarına yapılacak herhangi bir saldırıya aşırı güçle karşılık vereceğini vurgulayan bu açıklamaların hafife alınması mümkün değil.
Cumhurbaşkanı Sisi, 5 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, Mısır'ın Gazze halkının yerinden edilmesi için bir platform olarak kullanılmayacağını vurguladı. Birkaç gün sonra da İsrail'in Gazze’yi tamamen işgal etme planını açıkça reddetti. Bu kararlı tutum, İsrail'in Gazze'deki hedeflerine ciddi bir engelle karşılaşmadan ilerleyip ilerleyemeyeceği konusunda soru işaretleri yaratırken, iki ülkeyi de bir taraf geri adım atmadıkça olası bir çatışma rotasına sokuyor. Taraflardan hangisinin sonunda taviz vereceği, İsrail'in en azından şimdilik mevcut sınırları içinde kalıp kalmayacağı ya da sınırlarının tüm bölgesel manzarayı yeniden şekillendirecek kalıcı bir değişikliğe uğrayıp uğramayacağı belirleyecek.
